Bestuursrecht

1 Inleiding bestuursrecht 15
1.1 Inleiding 15
1.2 Bestuursrecht 15
1.3 De plaats van het bestuursrecht 16
1.4 Materieel en formeel bestuursrecht 18
1.5 Bronnen van bestuursrecht 19
1.6 Kenmerken van het bestuursrecht 20
1.7 Gelede normstelling 22
1.8 Openbare lichamen 23
1.9 Overheid en privaatrecht 24
1.10 Communicatie met de overheid 26
1.11 Samenvatting 30
1.12 Kennisvragen 31
1.13 Open vragen 31
1.14 Meerkeuzevragen 32

2 Bevoegdheidsverkrijging 35
2.1 Inleiding 35
2.2 Attributie 36
2.3 Delegatie 38
2.4 Mandaat 38
2.5 Samenvatting 40
2.6 Kennisvragen 40
2.7 Open vragen 41
2.8 Meerkeuzevragen 45

3 Belanghebbende 47
3.1 Inleiding 47
3.2 Belanghebbende 48
3.3 Eisen belanghebbende 48
3.3.1 Een eigen belang 48
3.3.2 Objectief bepaalbaar belang 49
3.3.3 Actueel, voldoende zeker belang 49
3.3.4 Persoonlijk belang 49
3.3.5 Rechtstreeks betrokken belang 50
3.4 Belang van rechtspersonen 51
3.5 Belang van bestuursorganen 52
3.6 Samenvatting 53
3.7 Open vragen 53
3.8 Meerkeuzevragen 54

4 Het besluit 57
4.1 Inleiding 57
4.2 Het Awb-besluit 58
4.3 Schriftelijke beslissing 58
4.4 Bestuursorgaan 58
4.5 Publiekrechtelijk 61
4.6 Rechtshandeling 62
4.7 Soorten besluiten 63
4.8 Samenvatting 64
4.9 Kennisvragen 64
4.10 Open vragen 65
4.11 Meerkeuzevragen 65

5 De beschikking 67
5.1 Inleiding 67
5.2 De beschikking 67
5.3 Soorten beschikkingen 69
5.3.1 Aflopende en duurzame beschikkingen 70
5.3.2 Belastende en begunstigende beschikkingen 70
5.3.3 Vrije en gebonden beschikkingen 70
5.3.4 Persoonsgebonden en zaaksgebonden beschikkingen 72
5.3.5 Beschikkingen op aanvraag en ambtshalve beschikkingen 73
5.4 De totstandkoming van een beschikking 74
5.5 De beslistermijn 78
5.6 Inwerkingtreding beschikking 81
5.7 De herhaalde aanvraag 82
5.8 Samenvatting 82
5.9 Kennisvragen 83
5.10 Open vragen 84
5.11 Meerkeuzevragen 84

6 Besluit van algemene strekking 87
6.1 Inleiding 87
6.2 Soorten besluiten van algemene strekking 87
6.3 De algemeen verbindende voorschriften 87
6.4 Plannen met rechtsgevolg 88
6.5 Beleidsregel 89
6.6 Het concretiserende besluit van algemene strekking 92
6.7 Samenvatting 94
6.8 Kennisvragen 94
6.9 Open vragen 95
6.10 Meerkeuzevragen 95

7 De algemene beginselen van behoorlijk bestuur 99
7.1 Inleiding 99
7.2 De beginselen 99
7.3 Formele en materiële beginselen van behoorlijk bestuur 100
7.4 De beginselen en privaatrecht 102
7.5 Samenvatting 102
7.6 Kennisvragen 103
7.7 Open vragen 103
7.8 Meerkeuzevragen 103

8 De formele beginselen van behoorlijk bestuur 105
8.1 Inleiding 105
8.2 Het fair-playbeginsel 105
8.3 Het formele zorgvuldigheidsbeginsel 106
8.4 Het motiveringsbeginsel 108
8.5 Het formele rechtszekerheidsbeginsel 109
8.6 Samenvatting 110
8.7 Kennisvragen 111
8.8 Open vragen 111
8.9 Meerkeuzevragen 112

9 De materiële beginselen van behoorlijk bestuur 115
9.1 Inleiding 115
9.2 Het gelijkheidsbeginsel 115
9.3 Het materiële rechtszekerheidsbeginsel 117
9.4 Het vertrouwensbeginsel 118
9.5 Détournement de pouvoir 120
9.6 Materiële zorgvuldigheid 121
9.7 Evenredigheidsbeginsel 121
9.8 Beginsel van verbod van willekeur 123
9.9 Samenvatting 124
9.10 Kennisvragen 124
9.11 Open vragen 124
9.12 Meerkeuzevragen 126

10 Handhaving 131
10.1 Inleiding 131
10.2 Toezicht op de naleving 131
10.3 Soorten sancties 133
10.4 De bestuurlijke sancties 133
10.4.1 Last onder bestuursdwang 133
10.4.2 Last onder dwangsom 135
10.4.3 Intrekking of wijziging van een begunstigende beschikking 139
10.4.4 De beginselplicht tot handhaving 140
10.4.5 Verzoeken van derden om handhaving 141
10.4.6 Invordering van dwangsommen 141
10.4.7 De bestuurlijke boete 143
10.5 Strafrechtelijke handhaving 145
10.6 Privaatrechtelijke handhaving 146
10.7 Gedogen 147
10.8 Samenvatting 148
10.9 Kennisvragen 149
10.10 Open vragen 150
10.11 Meerkeuzevragen 152

11 Subsidies 155
11.1 Inleiding 155
11.2 Het subsidiebegrip 155
11.3 Legaliteitsbeginsel 156
11.4 Subsidie aanvragen 157
11.5 Besluit tot subsidieverlening 158
11.6 Besluit tot subsidievaststelling 159
11.7 Betaling en terugvordering 160
11.8 Financiële beheersinstrumenten 161
11.9 Intrekking en wijziging van subsidie 162
11.10 Samenvatting 164
11.11 Kennisvragen 164
11.12 Open vragen 165
11.13 Meerkeuzevragen 166

12 Bestuursrechtelijke geldschulden 169
12.1 Inleiding 169
12.2 Hoe ontstaat een bestuursrechtelijke geldschuld? 169
12.3 Voorschriften over betaling 171
12.4 Verzuim en wettelijke rente 172
12.5 Aanmaning en invordering 173
12.6 Verjaring 174
12.7 Gecombineerd bezwaar en beroep 175
12.8 Kennisvragen 176
12.9 Open vragen 176
12.10 Meerkeuzevragen 176

13 De bestuurlijke voorprocedure 179
13.1 Inleiding 179
13.2 Ontvankelijkheid van het bezwaar 179
13.3 De formele vereisten van het bezwaarschrift 180
13.4 De termijn 182
13.5 Appellabel besluit 184
13.6 Procesbelang 186
13.7 Doorzendverplichting 186
13.8 Horen van partijen 187
13.9 De toetsing van het bezwaar 188
13.10 De beslistermijn op bezwaar 191
13.11 Motivering en bekendmaking 191
13.12 Kosten bezwaarprocedure 193
13.13 Voorlopige voorziening 193
13.14 Administratief beroep 193
13.15 Samenvatting 194
13.16 Kennisvragen 195
13.17 Open vragen 195
13.18 Meerkeuzevragen 199

14 Beroep bij de bestuursrechter 203
14.1 Inleiding 203
14.2 Ontvankelijkheid 203
14.3 Bevoegdheid rechter 205
14.4 Het verloop van de procedure bij de rechtbank 206
14.4.1 Partijen 206
14.4.2 Het vooronderzoek 207
14.4.3 De zitting 207
14.4.4 De grenzen van het geding 208
14.4.5 Beroepsgronden 210
14.4.6 De toetsing 212
14.4.7 De bestuurlijke lus en de tussenuitspraak 214
14.4.8 De uitspraak 217
14.5 Samenvatting 218
14.6 Kennisvragen 219
14.7 Open vragen 219
14.8 Meerkeuzevragen 224

15 Hoger beroep 227
15.1 Inleiding 227
15.2 Bevoegdheid in hoger beroep 227
15.3 Het verloop van de procedure 230
15.3.1 Het instellen van hoger beroep 230
15.3.2 De termijn 231
15.3.3 Griffierecht 231
15.3.4 De zitting 232
15.3.5 De uitspraak 232
15.4 Geen hoger beroep mogelijk tegen een uitspraak in hoger beroep 233
15.5 Verzoek om voorlopige voorziening 233
15.6 Rechtsbescherming bij de burgerlijke rechter 233
15.7 Samenvatting 235
15.8 Kennisvragen 236
15.9 Open vragen 237
15.10 Meerkeuzevragen 238

16 Voorlopige voorziening 241
16.1 Inleiding 241
16.2 Bevoegdheid voorzieningenrechter 241
16.3 Ontvankelijkheid 242
16.4 Bij de voorzieningenrechter 243
16.5 De uitspraak 244
16.6 Kortsluiting 245
16.7 Samenvatting 246
16.8 Kennisvragen 247
16.9 Open vragen 247
16.10 Meerkeuzevragen 248

17 Schadevergoeding 253
17.1 Inleiding 253
17.2 Verzoekschriftprocedure 253
17.3 Schade(vergoeding) 254
17.4 Schadeveroorzakende onrechtmatige handelingen 255
17.4.1 De rechtsmachtverdeling 257
17.4.2 Absolute competentie 258
17.4.3 Relatieve competentie 259
17.4.4 Uitspraak 260
17.4.5 Hoger beroep 260
17.4.6 Verjaring 260
17.5 Samenvatting 261
17.6 Kennisvragen 261
17.7 Open vragen 261
17.8 Meerkeuzevragen 263

18 Klachtbehandeling 265
18.1 Inleiding 265
18.2 Intern klachtrecht 265
18.2.1 De vorm 265
18.2.2 Wie kan een klacht indienen? 266
18.2.3 Waarover kan een klacht worden ingediend? 266
18.2.4 De behandeling van klaagschriften 266
18.2.5 Het oordeel 267
18.3 Extern klachtrecht 267
18.3.1 Wie kan een klacht indienen? 267
18.3.2 Hoe moet een klacht worden ingediend? 268
18.3.3 Doorzendplicht 268
18.3.4 De behandeling 268
18.3.5 Het oordeel 269
18.4 Het beklagrecht 270
18.5 Samenvatting 270
18.6 Kennisvragen 271
18.7 Meerkeuzevragen 271

19 Bestuurlijk toezicht 273
19.1 Inleiding 273
19.2 Bestuurlijk toezicht 273
19.3 Preventief toezicht 274
19.4 Repressief toezicht 275
19.5 Samenvatting 276
19.6 Kennisvragen 276
19.7 Open vragen 276
19.8 Meerkeuzevragen 277

20 Europees bestuursrecht 279
20.1 Inleiding 279
20.2 De instellingen van de Europese Unie 279
20.3 De bevoegdheden van de EU 281
20.4 Bronnen van Europees bestuursrecht 281
20.5 Rechtsbescherming op Europees en internationaal niveau 281
20.5.1 Het Hof van Justitie van de Europese Unie 282
20.5.2 Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens 282
20.6 De invloed van het Europese recht 283
20.7 Samenvatting 284
20.8 Kennisvragen 285
20.9 Meerkeuzevragen 285

21 Oefenvragen 289

Trefwoordenregister 321