Tussen geschiktheid en grondrecht

Tussen 1917 (mannen) en 1919 (vrouwen) kregen bijna alle burgers in Nederland het recht om hun stem uit te brengen. Die mijlpaal had een lange voorgeschiedenis. In Nederland vonden al in 1795 de eerste verkiezingen plaats voor een nationale volksvertegenwoordiging. Sindsdien werden discussies gevoerd over de vraag wie er mocht kiezen, en waarom.

Was het kiesrecht een bevoegdheid die door de staat aan een deel van de burgers werd gegeven om zo een volksvertegenwoordiging te kiezen? Of was het een grondrecht naast andere grondrechten als de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting? Deze vragen leidden soms tot heftige debatten met als hoogtepunt de Kamerontbinding van 1894 waarin voor- en tegenstanders van uitgebreid kiesrecht tegenover elkaar stonden en verschillende politieke partijen uit elkaar vielen.

Ook na de invoering van het algemeen kiesrecht in de periode 1917-1919 verstomde het debat niet. Moesten buitenlanders woonachtig in Nederland kiesrecht krijgen? Hoe laag moest de leeftijdsgrens zijn en wie mocht er uitgesloten worden van dat kiesrecht?