De doorwerking van het strafrecht in het jeugddelinquentierecht

ONDERZOEKSKADER
Hoofdstuk I. Situering van het onderzoek 3
Afdeling I. Probleemstelling 3
Afdeling II. Doelstellingen 9
Afdeling III. Beperkingen 10
Afdeling IV. Terminologie 11
Hoofdstuk II. Onderzoeksvragen en -methode 13
Afdeling I. Onderzoeksvragen 13
Afdeling II. Onderzoeksmethode 14
§ 1. Klassiek-juridisch 14
§ 2. Stappenplan 15
A. Stap 1: historische invalshoek 16
B. Stap 2: evaluerend en verklarend beoordelingskader 16
C. Stap 3: voorwerp van de voorevaluatie 17
D. Stap 4: betekenis van de strafrechtsnormen 19
E. Stap 5: voorevaluatie 20
F. Stap 6: eindevaluatie 21
G. Stap 7: aanbevelingen 24

DEEL I. HET JEUGDDELINQUENTIERECHT ALS UITLOPER VAN HET STRAFRECHT: EEN TERUGBLIK
Hoofdstuk I. Behandeling en berechting van minderjarigen binnen het strafrecht 27
Afdeling I. Krachtlijnen 27
§ 1. Romeins recht 27
§ 2. Code pénal 1810 33
A. Maatregelen en strafvermindering 36
B. Onttrekking aan hof van assisen 45
§ 3. Code pénal 1867 52
A. Maatregelen en strafvermindering 53
B. Onttrekking aan hof van assisen 58
Afdeling II. Knelpunten 66
§ 1. Toepassingsgebied 66
A. Personeel 66
B. Materieel 72
§ 2. Oordeel des onderscheids 81
A. Gebruik als kerncriterium 82
B. Betekenis 89
1. Vermoeden 89
2. Onderscheid met andere concepten 92
C. Kwalificatie juridische gevolgen 101
§ 3. Gepaste maatregelen en straffen 108
A. Maatregel na straf 109
B. Straffeloosheid en strenge maatregelen 111
Afdeling III. Tussenbesluit 119
Hoofdstuk II. Behandeling en berechting van minderjarigen buiten het strafrecht 123
Afdeling I. Krachtlijnen 123
§ 1. Wet op de kinderbescherming 1912 123
A. Creatie kinderrechter 127
B. Afschaffing oordeel des onderscheids 130
1. Creatie ‘als misdrijf omschreven feit’ 132
2. Creatie ‘maatregelen van bewaring, behoeding en opvoeding’ 136
§ 2. Wet op de jeugdbescherming 1965 143
A. Vestiging beschermingsmodel 147
1. Afschaffing kinderrechter 153
2. Behoud maatregelenconcept 155
B. Verhoging strafrechtelijke meerderjarigheid 159
Afdeling II. Knelpunten 169
§ 1. Personeel toepassingsgebied 169
A. Minimumleeftijd 169
B. Maximumleeftijd 181
1. Uithandengeving 182
2. Verkeersmisdrijven 187
3. Bevoegdheidskwesties 189
§ 2. Gepaste maatregelen en andere reacties 191
A. Jeugdbeschermingsmaatregelen 192
1. Begrenzing vrijheidsberoving 192
2. Duur maatregelen 202
B. Alternatieven voor maatregelen 211
§ 3. Procedureel kader en proceswaarborgen 218
Afdeling III. Tussenbesluit 229

DEEL II. DE TOEPASSING EN INVULLING VAN STRAFRECHTSNORMEN IN HET JEUGDDELINQUENTIERECHT: EEN KINDER- EN MENSENRECHTELIJKE BLIK
Hoofdstuk I. Selectie jeugdrechtfundamenten 235
Afdeling I. Afbakening 235
§ 1. Omschrijving 235
§ 2. Gehanteerde bronnen 236
A. Mondiale instrumenten 240
B. Regionale instrumenten 249
1. Raad van Europa 249
2. Organisatie van Amerikaanse Staten 253
§ 3. Preliminaire vraagstellingen 258
A. Separatiecriterium 259
1. Ondergrens 259
2. Bovengrens 264
B. Separatieplicht 266
1. Detentie 270
2. Actoren 274
Afdeling II. Jeugdrechtfundamenten 283
§ 1. Toekomstgericht optreden 286
A. Constructiviteit 289
B. Individualiteit 296
C. Actieve betrokkenheid 302
§ 2. Schadebeperkende aanpak 310
A. Integriteit 313
B. Stabiliteit 324
C. Informaliteit 334
Afdeling III. Tussenbesluit 340
Hoofdstuk II. Beoordeling strafrechts normen 345
Afdeling I. Afbakening 345
§ 1. Omschrijving 345
§ 2. Gehanteerde bronnen 346
§ 3. Preliminaire vraagstellingen 351
A. Toepassing strafrechtsnormen 352
1. Toelaatbaarheid 352
2. Noodzakelijkheid 364
B. Invulling strafrechtsnormen 373
1. Toelaatbaarheid 374
2. Noodzakelijkheid 379
Afdeling II. Strafrechtsnormen 390
§ 1. Proportionaliteit 391
A. Betekenis 391
1. Juridische opvattingen 394
2. Penologische opvattingen 400
B. Beoordeling 412
1. Toekomstgericht optreden 414
2. Schadebeperkende aanpak 419
C. Besluit 425
§ 2. Redelijke termijn 428
A. Algemeen 429
1. Betekenis 429
a. ‘Termijn’ 430
b. ‘Redelijk’ 433
2. Beoordeling 445
a. Toekomstgericht optreden 449
b. Schadebeperkende aanpak 453
3. Besluit 456
B. Vrijheidsberoving 458
1. Betekenis 459
a. Beslissing ten gronde 459
b. Primaire controle van detentie 466
c. Betwisting rechtmatigheid van detentie 471
2. Beoordeling 474
a. Toekomstgericht optreden 477
b. Schadebeperkende aanpak 483
3. Besluit 486
§ 3. Onpartijdigheid van de rechter 488
A. Betekenis 489
1. Rechterlijke instantie 491
2. Duale benadering 496
a. Subjectieve onpartijdigheid 498
b. Objectieve onpartijdigheid 500
B. Beoordeling 518
1. Toekomstgericht optreden 524
2. Schadebeperkende aanpak 530
C. Besluit 532
§ 4. Openbaar proces 535
A. Betekenis 536
1. Openbare terechtzitting 536
2. Openbaarheid uitspraak 548
B. Beoordeling 551
1. Toekomstgericht optreden 556
2. Schadebeperkende aanpak 561
C. Besluit 571
Afdeling III. Tussenbesluit 574
DEEL III. DE DOORWERKING VAN STRAFRECHTSNORMEN IN HET VLAAMSE JEUGDDELINQUENTIERECHT: EEN BLIK BINNEN EN OVER DE GRENZEN
Hoofdstuk I. Krachtlijnen Vlaams jeugddelinquentierecht 585
Afdeling I. Vlaams jeugddelinquentiedecreet 2019 585
§ 1. Vestiging verantwoordelijkheidsmodel 588
A. Creatie nieuwe concepten 589
B. Verstrengingen 592
§ 2. Wijziging antwoordmogelijkheden 593
A. Vestiging afgebakende reacties 594
B. Voortbestaan uithandengeving 596
Afdeling II. Chileense ley de responsabilidad penal del adolescente 2005 597
§ 1. Vestiging verantwoordelijkheidsmodel 600
§ 2. Vestiging afbakende reacties 601
Afdeling III. Tussenbesluit 604
Hoofdstuk II. Beoordeling Vlaams jeugddelinquentierecht 605
Afdeling I. Afbakening 605
§ 1. Omschrijving en gehanteerde bronnen 605
§ 2. Preliminaire vraagstellingen 606
A. Vlaanderen en supranationale normen 606
B. Chili en supranationale normen 608
Afdeling II. Strafrechtsnormen 609
§ 1. Proportionaliteit 610
A. Betekenis en beoordeling 611
B. Blik over de grenzen 624
C. Besluit 627
§ 2. Redelijke termijn 628
A. Betekenis en beoordeling 629
1. Algemeen 629
2. Vrijheidsberoving 638
B. Blik over de grenzen 650
C. Besluit 654
§ 3. Onpartijdigheid van de rechter 655
A. Betekenis en beoordeling 656
B. Blik over de grenzen 671
C. Besluit 673
§ 4. Openbaar proces 674
A. Betekenis en beoordeling 675
1. Openbare terechtzitting 676
2. Openbaarheid uitspraak 688
B. Blik over de grenzen 696
C. Besluit 699
Afdeling III. Tussenbesluit 700

DEEL IV. DE VERHOUDING TUSSEN HET STRAFRECHT EN HET JEUGDDELINQUENTIERECHT HERBEKEKEN: EEN VOORUITBLIK
Hoofdstuk I. Jeugddelinquentiesystemen en strafrechtsnormen: samenspanning of botsing? 707
Hoofdstuk II. Het Vlaamse jeugddelinquentierecht en het Belgische strafrecht: harmonie of dichotomie? 719

Bibliografie 729