Muziek, macht, MeToo

Waanzinscènes die de nieuwste inzichten tonen uit de psychiatrie, oorlogsmoeheid die de melodieën kleuren van Rossini, grensoverschrijdend gedrag in Le Nozze di Figaro en Rigoletto. Wie denkt dat #Metoo, activisme, een ándere manier van kijken naar afwijkend gedrag exclusief passen bij deze tijd, vergist zich. Al in de negentiende eeuw krijgt het publiek het allemaal te zien in de operatheaters.

In Muziek, Macht, #Metoo laat musicoloog Eric Boor zien hoe in opera de muziek zélf die verhalen vertelt. Hoe je in de melodieën, klankkleuren het wantrouwen en de afwijzing hoort van de ooit zo vanzelfsprekende macht van vorst en kerk, het verlangen van het volk naar vrijheid, revolutie. Maar ook angst voor geweld dóór het volk. En wat de positie van vrouwen was, en hoe je die zag veranderen.

Denk aan Verdi’s aria ‘La donna è mobile’ (‘De vrouw is wispelturig’). De levenslust van de hertog die je er in hoort, is van een brallerige soort. Het mist elke adellijke voornaamheid, vet aangezette accenten maken het tot plat vermaak. Zo wordt het een meesterlijke, muzikale typering van een heerser uit op eigen genot. Het publiek ziet geen man met macht die bewondering afdwingt, maar een Donald Trump met zijn ‘grab them by the pussy’.

Zo analyseert en vertelt Eric Boor belangrijke ontwikkelingen in de Europese geschiedenis, zoals je die terughoort in opera’s van Mozart tot Verdi die hun tijd in muziek wisten uit te drukken. Het gaat over verstikkende conventies en hypocrisie. En over de liefde, als de meest persoonlijke expressie van vrijheid.