Gids Openbaarheid van bestuur, van Wob naar Wet open overheid

Voorwoord V

1 Inleiding 1
1.1 Algemeen 1
1.2 Van openbaarheid van bestuur naar open overheid 1
1.3 Achtergrond van openbaarheid van bestuur 3
1.3.1 Inleiding 3
1.3.2 Openbaarheid als core business van de overheid 4
1.4 Professionalisering 5
1.5 Plan van behandelen en verantwoording 7
1.6 Wat iedereen moet weten over de Wob en de Woo 7
1.6.1 Geen grondrecht 7
1.6.2 Openbaarheidsbeginsel 8
1.6.3 Wat vertrouwelijk hoort te zijn, mag vertrouwelijk blijven 9
1.6.4 Algemene wet bestuursrecht van toepassing 9
1.6.5 Wob-verzoeken en de afhandeling ervan gaan vaak mis 10
1.6.6 De Wob is niet moeilijk, maar kent wel spelregels 10

2 Organisatie van open overheid 13
2.1 Inleiding 13
2.2 Een vak op zich 13
2.3 Wob-coördinator 15
2.3.1 Eén aanspreekpunt 15
2.3.2 Taken van de coördinator 16
2.3.3 De perscoördinator 19
2.4 De Wob-behandelaar 20
2.4.1 Inleiding 20
2.4.2 De zoekslag 21
2.4.3 Lakken 22
2.4.4 Regels voor bewaren e-mail en berichten op telefoons en tablets 23
2.5 Transparant werken 25
2.6 Delegatie en mandaat 28
2.7 Informele aanpak 29
2.8 Actieve openbaarheid 30
2.9 Model I. Informatie over de Wob 32

3 Het Wob-verzoek 35
3.1 Inleiding 35
3.2 De Wob geeft recht op stukken, niet op antwoorden 35
3.3 Bestuurlijke aangelegenheid 37
3.3.1 Reikwijdte van de wet 37
3.3.2 Het onderwerp van het verzoek 39
3.3.3 Onduidelijkheid over de bestuurlijke aangelegenheid 39
3.3.4 De verzoeker als ‘deskundige’ 40
3.4 Documenten 40
3.5 Verzoek om op stukken over een bepaald onderwerp 42
3.5.1 Inleiding 42
3.5.2 Doe een gericht verzoek 42
3.5.3 Regels voor het verzoek 43
3.5.4 Elektronische weg of niet? 44
3.5.5 Leges en kosten 45
3.6 Model II. Wob-verzoek 45

4 Voorbereiden en nemen Wob-besluit 47
4.1 Inleiding 47
4.2 Het verzoek in behandeling 47
4.3 Beslistermijnen 48
4.3.1 Vier of twee weken 48
4.3.2 Gemotiveerd verdagen van de beslistermijn 49
4.3.3 Opschorting van de termijn 50
4.3.4 Te laat beslissen 52
4.4 De inhoudelijke toets 53
4.4.1 Wat werd gevraagd en wat heb je gedaan? 53
4.4.2 De stukken en de weigeringsgronden 55
4.4.3 Geloofwaardige zoekslag 55
4.4.4 Bijzondere wetten 56
4.4.5 Verstrekken of wachten 56
4.4.6 Algemene openbaarmaking en AVG 57
4.5 Modellen III: Wob-besluiten 57
4.5.1 Model III A: Volledige toekenning 57
4.5.2 Model III B: Gedeeltelijke toekenning 60
4.5.3 Model III C: Volledige afwijzing 63

5 Weigeringsgronden 67
5.1 Inleiding 67
5.2 Limitatief-imperatief stelsel 67
5.2.1 Inleiding 67
5.2.2 Absolute gronden (lid 1) 68
5.2.3 Relatieve gronden (lid 2) 68
5.2.4 Milieu-informatie 70
5.3 Absolute uitzonderingen 72
5.3.1 Eenheid van de Kroon (onderdeel a) 72
5.3.2 Veiligheid van de Staat (onderdeel b) 72
5.3.3 Bedrijfs- en fabricagegegevens (onderdeel c) 73
5.3.4 Bijzondere persoonsgegevens (onderdeel d) 74
5.4 Relatieve uitzonderingen 75
5.4.1 Internationale betrekkingen (onderdeel a) 75
5.4.2 Economische of financiële belangen van de overheid (onderdeel b) 76
5.4.3 Opsporing en vervolging van strafbare feiten (onderdeel c) 77
5.4.4 Inspectie, controle en toezicht door bestuursorganen (onderdeel d) 77
5.4.5 Eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer (onderdeel e) 78
5.4.6 Belang geadresseerde bij eerste kennisname (onderdeel f) 79
5.4.7 Onevenredige bevoordeling of benadeling (onderdeel g) 80
5.5 Persoonlijke beleidsopvattingen in stukken voor intern beraad 82
5.5.1 Inleiding 82
5.5.2 Intern beraad 82
5.5.3 Persoonlijke beleidsopvattingen 83
5.5.4 Verstrekken in niet-herleidbare vorm 84
5.5.5 Verandering met de Woo 84

6 Relatie met andere wetten 87
6.1 Inleiding 87
6.2 Wob en AVG 87
6.2.1 Inleiding 87
6.2.2 Wob-verzoek en –verzoeker vallen onder de AVG 88
6.2.3 De Woo en het opvragen van ‘eigen gegevens’ 89
6.3 Bijzondere openbaarmakingsregelingen 90
6.4 De Wet hergebruik overheidsinformatie 92
6.4.1 Inleiding 92
6.4.2 Who heeft een ander doel en een andere reikwijdte 92
6.4.3 Wob-toets maakt deel uit van de Who-toets 93
6.4.4 Inspanningsplicht 94
6.4.5 Procedure 94
6.5 De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 95

7 Misbruik 97
7.1 Inleiding 97
7.2 Wob en misbruik 97
7.3 Jurisprudentie 98
7.3.1 Inleiding 98
7.3.2 Geen misbruik bij bewijsvergaring voor eigen zaak of omvangrijk verzoek 100
7.4 Indicaties en contra-indicaties 101
7.4.1 Inleiding 101
7.4.2 Stap een: kwade trouw 101
7.4.3 Tussenstap: contra-indicaties 102
7.4.4 Stap twee: aanvullende aanwijzingen 103
7.5 Contra-indicaties en bewijzen vergaren in strijd met de AVG 104
7.6 Antimisbruik in de wet 105
7.6.1 Verlenging beslistermijn en afzien van kostenveroordeling 105
7.6.2 Antimisbruikbepaling Woo 106
7.6.3 Weigeren gemachtigde 106
7.7 Wat te doen bij een vermoeden van misbruik 107