Ook de aanpalende managementberoepen zijn gekrompen. Bij onze leidinggevenden, bedrijfshoofden, agrarische bedrijfshoofden en de bedrijfshoofden in de horeca gingen bijna 100.000 banen verloren.
Het aantal consultants daarentegen is flink gestegen. Werkten er in 2000 zo’n 20.000 organisatiedeskundigen, vijf jaar later was dat aantal met 12.000 tot 32.000 gestegen. Het aantal organisatie-adviseurs steeg ook: van 41.500 bij de milleniumwisseling tot 57.000 vijf jaar later. Er zijn dus zo’n 87.000 consultants aan het werk. Ook komen er steeds meer juristen in de kantoren..
Het ROA, Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt van de Universiteit van Maastricht, is verantwoordelijk voor deze cijfers. Dit instituut houdt al vele jaren bij welke beroepsgroepen in Nederland groeien en krimpen. Inmiddels heeft het haar nieuwste kentallen gepubliceerd in het tijdschrift voor arbeidsvraagstukken.
De verklaring voor de uitstroom van managers en de instroom van consultants ligt volgens De Grip van het ROA in de verplatting van de organisaties en de recessie van de afgelopen jaren die tot reorganisaties leidde en tot concentratie wat veel werk opleverde voor organisatieadviseurs. Ook juristen snoepten er goed van. Er komen steeds meer juristen aan de bak, vermoedelijk vanwege de doorgaande regelzucht in de samenleving.
Zijn deze cijfers nu een ontkrachting van het Rijnlandse denken, dat stelt dat er teveel managers zijn? Ogenschijnlijk wel. Je kunt niet volhouden dat er een managementplaag is als de cijfers anders aangeven.
Maar, er is een maar. Vermoedelijk zijn de bedrijven en non-profitorganisaties niet echt ontmanaged omdat veel managementfuncties door organisatieadviseurs zijn ingenomen in de rol van… interim-managers. Desondanks ontdoen organisaties zich van leidinggevenden en sturen zij jan en alleman op andere manieren aan. Ach, zie de manager daar eens ingeblikt staan.
Ik ben trouwens benieuwd of de managementkrimp wat gaat betekenen voor goeroes, tijdschriften en websites die zich met deze beroepsgroep hebben geëngageerd. Daar zal men op den duur ook de leegloop van de managementlagen moeten merken.
Businessschools en de congreswereld hebben inmiddels hun bakens verzet en bieden minder management aan en meer leiderschap in de hoop nieuwe behoeftes te creeren om de onstane scholings- en congresovercapaciteit het hoofd te bieden. Een voorbeeld is De Baak die alweer twee jaar geleden zijn managementopleidingen omgevormd heeft tot leiderschapstrainingen. Management is out, leadership is hot. Het is niet bekend of er een daadwerkelijke toename is van leiders in loondienst of als freelancer of dat er alleen veel over noise over wordt gemaakt. (Terzijde: in wat voor salarisschaal zou je eigenlijk als leader zitten? En kun je ook interim-leader worden?)
Als ik kinderen had gehad zou ik ze nu afgeraden hebben manager te worden. Onvoldoende toekomstperspectieven. Maar ja, niets is zo veranderlijk als de toekomst en zeker die op de arbeidsmarkt. Over vijf jaar, dan weten we meer, of de teloorgang van managementfuncties een kortstondige rimpeling is geweest of niet.
Over Joep Schrijvers
Joep Schrijvers doet onderzoek naar westerse advies- en lesboeken voor vorsten, bestuurders en managers van Homerus tot Covey. Hij is schrijver van succesvolle, kritische boeken en artikelen over management, mens en maatschappij.
