Over dat lezen heeft Tim Parks het essayboek Waarom ik lees (‘De veranderende wereld van het boek’). Parks is een intrigerend man. Hij is criticus, blogger, essayist, romanschrijver én vertaler. Hij woont en werkt in Italië. Zijn thema’s: de veranderende lezer, de rol van de schrijver, de komst en waarde van het e-book, maar ook de veranderingen die taal doormaakt. Maar bovenal: we lezen om de verhalen. In boeken (maar evenzo in films) gaat het om het drama, de personages, de spiegel die ons via het verhaal wordt voorgehouden. Dit geldt voor romans maar ook voor andere schrijfsels.
Deze dubbelrol van Parks, kritisch lezer en begenadigd verhalenschrijver maakt dit tot een zeer interessant werk. De essayist in hem verstaat de kunst om tientallen kleine verhalen te vertellen.
Toch is het verhaal een evolutie aan het doormaken. In het digitale domein is de extra dimensie van interactie met het verhaal mogelijk. Waar een roman (of film, maar ook het toneelstuk , de documentaire, het muziekstuk enzovoort) een door de schrijver (of filmmaker en dergelijke) bedachte lineaire vorm heeft waar je het als publiek maar mee te doen hebt, biedt de bedenker van een interactief stuk een scala aan extra mogelijkheden. In de geschiedenis van de roman is het wel eens geprobeerd: een boek waar je in elk willekeurig hoofdstuk kunt beginnen. Maar digitaal is het minder een probleem.
Digital Storytelling van Carolyn Handler Miller is een brede actuele introductie in de betekenis en mogelijkheden van de moderne manier van verhalen componeren. De digitale vorm kenmerkt zich bij uitstek in keuze, content en controle. Gebruik van websites, apps, games enzovoort biedt de maker vele manieren om het verhaal aan het publiek aan te bieden. Naast tekst, beeld en geluid kan interactie gevraagd worden, persoonlijke kenmerken mogen een rol spelen. Hoe het verhaal zich ontvouwd wordt daarmee een persoonlijke belevenis. Miller definieert het als volgt: ‘Digital storytelling is the use of digital media platforms and interactivity for narrative purposes, either for fictional of for non-fiction stories.’
Soms kiest de bedenker een vorm die gebruikt wordt om te informeren. De recente Rijksmuseum App voor de Late Rembrandt tentoonstelling ondersteunde de collectie en bood verschillende aanvullende beeldvormen bij de tentoonstelling. Afbeeldingen, video’s en teksten. Het is daarmee een alternatief voor het lineaire tentoonstellingsboek. En bleek door de reacties een waardevolle toevoeging op de werken die ook weer hun eigen verhaal vertellen.
Miller gaat uitvoerig in op de mogelijkheden van video games en generieke gamificatie elementen die, naast entertainment, ook voor onderwijs en informatieve doeleinden gebruikt kunnen worden. Bekijk eens wat de Khan Academy inmiddels aan ‘verhalen’ te vertellen heeft en hoeveel interactie daar te vinden is. De vaardigheden om ‘klassieke’ verhalen en interactieve verhalen te vertellen, vorm en inhoud te geven, ontlopen elkaar niet al te veel. De mogelijkheden zijn echter vele malen groter. Een zeer uitgebreide en leerzame introductie. Het maakt verhalen maken en consumeren, privé en in werk, nog aantrekkelijker.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
