Ik merkte echter al snel dat wat ik echt miste niet zozeer de theoretische kennis was, maar meer het inzicht in ‘hoe de dingen gaan’. Inzicht in gedrag, morele dilemma’s en ongeschreven regels. Het lastige is dat je die kennis vooral opdoet door vallen en opstaan in de praktijk of, als je geluk hebt, door de wijze lessen van een oude rot in het vak.
Ab van Urk heeft zijn wijze lessen gebundeld in zijn boek Als ik je een advies mag geven. ‘De ongeschreven regels van succesvol adviseren’, noemt hij het in zijn ondertitel. Het boek bevat een verzameling van een aantal praktijkwaarheden, die vaak op het eerste gezicht onlogisch of tegenstrijdig lijken maar die een grote verklarende waarde hebben. ‘Klanten liegen altijd’ bijvoorbeeld, want: ‘De verklaring is dat hij niet weet welke informatie belangrijk is, anders had hij jou niet gebeld. En de klant weet al helemaal niet wat jij moet weten, dus is het niet gek dat je veel onbetrouwbare informatie krijgt.’ Erg prettig dus voor jonge adviseurs, die de theoretische modellen vers in het geheugen hebben zitten maar wel wat hulp kunnen gebruiken bij het doorgronden van de praktijk.
Het boek is opgebouwd aan de hand van lekker kritische stellingen (‘stap op als de klant altijd je advies volgt’, ‘klanten zijn je vrienden niet’) die vervolgens in heel directe bewoordingen beknopt worden toegelicht. Van Urk draait er niet omheen en maakt het niet mooier dan het is, wat ik wel prettig vind. Zijn manier van schrijven daagt je uit kritisch naar jezelf en naar het vak van adviseur te kijken: ‘Wie bang is een klant te verliezen als het advies niet bevalt, zou zich moeten schamen. En wie geen advies durft te geven, kan beter zelf een adviseur inhuren.’
Als ik je een advies mag geven leest bijna alsof je naar een goede spreker op een symposium zit te luisteren: veel spreektaal, scherp, humoristisch, compact en to the point. Het leest makkelijk weg. Dat brengt me bij mijn enige minpuntje: wat mij betreft had het wel iets meer body mogen hebben. Het is nu wel een erg dun boekje geworden dat vaak aan de oppervlakte blijft. Je hebt het uit voor je het doorhebt, waardoor het niet allemaal even goed blijft hangen. Ik had bijvoorbeeld graag wat meer praktijkvoorbeelden gelezen.
Het voordeel is dan weer dat je het boek er gemakkelijk weer even bij pakt om nog eens iets terug te lezen. Dat is misschien ook wel de beste manier om het te gebruiken: als steuntje in de rug om op terug te vallen als je even in de knoop zit en niet meer begrijpt wat er gebeurt. Al met al is Als ik je een advies mag geven denk ik een waardevol bezit voor elke jonge adviseur.
