Doe ik de methode onrecht als ik haar typeer als ‘de Bono rijk gevuld met Bateson en met een Overmaat-saus overgoten’
Uitgaande van de door jou gebruikte metafoor zijn wij van mening dat Multifocus als gerecht bestaat uit de volgende ingrediënten: De Bono, Bateson en Dilts met een snufje Belbin, Quinn en Offman. Al die ingrediënten samen vormen naar ons idee niet de saus maar een nieuw gerecht. Door de zes zienswijzen in Multifocus te verdiepen met de achterliggende waarden, overtuigingen, kwaliteiten en vaardigheden, afkomstig van de Logische niveaus van Bateson en Dilts, geef je mensen een concreet handelingsperspectief: anders kijken, anders doen.
Mensen kunnen, als de situatie daarom vraagt, een andere bril opzetten door hun eigen waarden en overtuigingen te heroverwegen – dat is dus anders kijken – en hun gedrag en vaardigheden daarbij aan te passen: anders doen. Die flexibiliteit maakt je effectiever in de samenwerking met anderen. Daarmee is De Bono + Bateson meer dan de som der delen.
Wat is precies de toegevoegde waarde van deze methode vergeleken met andere methoden die hetzelfde doel nastreven?
De meeste methoden zijn veelal gericht op zelfinzicht. Multifocus biedt naast zelfinzicht ook vele concrete toepassingsmogelijkheden, vooral bij de samenwerking met anderen. Door niet uit te gaan van typen persoonlijkheden, zoals bij de meeste andere methoden, maar van zes zienswijzen, kun je Multifocus ook gebruiken als model bij allerlei vormen van gespreksvoering, bij visie- en beleidsontwikkeling, diagnose en evaluatie en bij intervisie en feedback. Om enkele concrete voorbeelden te noemen: teams kunnen met Multifocus hun meningsverschillen en conflicten op een constructieve manier bespreekbaar maken en elkaar op respectvolle wijze feedback geven; managers kunnen hun visie met de achterliggende waarden expliciet maken of op heldere wijze functioneringsgesprekken voeren met hun medewerkers; individuele professionals kunnen ‘met andere ogen’ leren kijken naar hun problemen of vraagstukken. Managers, teamleiders, mediators en procesbegeleiders die met Multifocus werken, vinden de methode praktisch, toegankelijk en multifunctioneel.
In hoeverre is die kleurensymboliek noodzakelijk? Kun je niet, net als Floor de Ruiter in zijn boek Valueframing, simpelweg adviseren ook eens door andermans ogen naar de werkelijkheid te kijken?
Dat mensen de werkelijkheid op hun eigen manier betekenis geven, is natuurlijk wel de essentie en dat geldt voor alle methoden. Ook Floor de Ruiter laat zich echter inspireren door een kleurensymboliek bij het onderscheiden van verschillende waardenpatronen. Daarin vertoont Multifocus overeenkomsten met Valueframing. Natuurlijk horen ook wij mensen verzuchten: alweer een kleurenmethode. Maar juist omdat het zo’n krachtig en eenvoudig concept is, bouwen wij daar graag op voort.
Bovendien zijn de kleuren die De Bono aan de verschillende denkwijzen toekent, heel voor de hand liggend en daardoor gemakkelijk te onthouden. Ze vormen een gemeenschappelijke taal voor mensen die met elkaar samenwerken. Die taal van de kleuren biedt mensen een mogelijkheid om op een speelse wijze de ander aan te spreken.
Klopt het dat de methode zelf vanuit een ‘blauwe’ focus is bedacht?
De methode is niet zozeer van tevoren bedacht maar tijdens onze jarenlange praktijk in training en coaching van teams en leidinggevenden organisch gegroeid en tot stand gekomen. Wij lieten ons daarbij ieder vanuit andere modellen inspireren. Lenneke, die vooral de creatieve focus op de voorgrond heeft staan, door het gedachtegoed van De Bono en Offman. Gitta, vanuit vooral de analytische focus, door het gedachtegoed van Bateson, Dilts en Quinn. De totstandkoming van Multifocus was vooral een creatief proces van combineren en in de praktijk uitproberen. Door die creatieve vondst vonden wij elkaar in de samenwerking.
Dat is op zich niet zo verwonderlijk als je weet dat wij een eeneiige tweeling zijn; niet identiek, zoals de meeste eeneiige tweelingen, maar spiegelbeeldig. Dat wil zeggen dat we complementaire eigenschappen hebben; bij ieder van ons staat een andere focus op de voorgrond. Juist het benutten van die verschillen geeft meerwaarde aan de samenwerking. Daarvan hebben we ook bij het schrijven van ons boek dankbaar gebruik gemaakt.
De overeenkomsten van Multifocus met de blauwe focus zitten hem in het feit dat de methode gestructureerd, helder, inzichtelijk, samenhangend en logisch is. Multifocus biedt een helicopterview en is in die zin een blauwe (analytische) methode te noemen. De overeenkomsten met de groene, creatieve focus zitten hem in het gebruik van de kleurensymboliek, in het feit dat mensen gestimuleerd worden om uit hun bekende patroon te stappen en in de vele toepassingsmogelijkheden.
Waar eindigt de functionaliteit van jullie methode? Soms moet het toch gewoon gaan zoals degene die eindverantwoordelijk is het zegt?
Leidinggeven is een vak dat niet elke manager beheerst. Natuurlijk zijn er situaties waarin de leidinggevende uiteindelijk beslist; dat is zijn taak. Maar of hij dit enkel en alleen vanuit zijn eigen overtuigingen doet of ook open kan staan voor de overtuigingen van anderen voor hij een beslissing neemt, dat maakt het verschil. Multifocus biedt managers inzicht in hun eigen focus met de daarbij behorende beperkingen en mogelijkheden. Bewustwording van hun eigen waarden en achterliggende overtuigingen is van belang om de ontwikkeling van individuen en teams – en daarmee van de organisatie – te sturen. Managers moeten bereid zijn om kritisch te reflecteren op hun eigen gedrag en motieven en om open te staan voor de zienswijzen van hun medewerkers. Als hier geen ruimte voor is, dan is hun eigen – beperkte – zienswijze leidraad voor alle beslissingen. Medewerkers zullen zich dan wel moeten conformeren, maar de leidinggevende biedt ze op die manier geen kans om te groeien. Zij raken gedemotiveerd en werken plichtmatig en niet geïnspireerd. Multifocus biedt de manager hiervoor zowel een reflectie-instrument als een praktisch handvat om met medewerkers een open gesprek aan te gaan, alvorens hij een weloverwogen beslissing neemt.¶
Over Bert Peene
Bert Peene werkte jarenlang als kerndocent bij IMAGO Groep, Via Vinci Academy en C-Lion, opleiders voor het onderwijs. Daarnaast voerde hij als zelfstandige opdrachten op het gebied van organisatieontwikkeling uit in profit en non-proft. Tegenwoordig werkt hij als free lance docent en schrijft hij voor diverse bladen over managementliteratuur.
