Aan de basis van appreciative coachen ligt een positieve mensvisie. Het uitgangspunt is dat ieder individu over de kwaliteiten en ervaringen beschikt om zijn wensen of ambities te realiseren. In plaats van cliënten nieuwe eigenschappen of vaardigheden te laten aanleren, laat de appreciative coach cliënten focussen op ervaringen in het heden en verleden waarin zij succesvol zijn. Daardoor ontwikkelen ze een positief zelfbeeld en kunnen ze grotere uitdagingen aan. Met deze positieve en bemoedigende benadering van menselijke ontwikkelmogelijkheden haakt Appreciative Coaching aan op een lange en rijke traditie van denkers en auteurs op dit vlak.
Vroegere schrijvers als Napoleon Hill (Denk groot en word rijk) en Norman Vincent Peal en meer hedendaagse auteurs als Jack Canfield (Success Principles) en Paulo Coelho, wijzen ons allemaal de weg naar een betekenisvol en succesrijk leven.
Tegelijkertijd is het een uiterst actueel boek. Appreciative coaching appelleert aan de huidige tijdgeest waarin mensen vanuit persoonlijke kracht en overtuiging hun leven willen vormgeven en op zoek zijn naar verbindende relaties met anderen. De grondslag voor appreciative coaching is eind jaren tachtig gelegd door David Cooperrider met zijn 'Appreciative Inquiry'. Deze methode van waarderend onderzoek, die de laatste jaren ook in Nederland steeds meer voet aan de grond krijgt, is een reactie op de probleemgeoriënteerde aanpak van klassieke veranderingstheorieën. Hij is ontwikkeld in een periode waarin ook de positieve psychologie van Martin Seligman en de bekende 'Flow' van Mihaly Csikszentmihaly hun opkomst maakten.
De positieve benadering van appreciative coaching zien we meteen al bij de start van het coachingstraject. De coach heeft het bewust niet over problemen of oorzaken, maar spreekt met de cliënt over het onderwerp (topic) dat aanleiding is voor hun contact. Na een eerste verkenning van het onderwerp doorloopt het coachingstraject een viertal fasen.
In de Ontdekkingsfase benoemt de cliënt de situaties en kwaliteiten waarin hij in het verleden succesvol is geweest of die op dit moment voldoening geven. Het benoemen van deze positieve eigenschappen en vaardigheden versterkt het zelfvertrouwen van de cliënt en moedigt hem aan stappen richting de gewenste toekomst te zetten.
Vervolgens gaat de cliënt, onder het motto 'Alles wat je aandacht geeft groeit', in de Droomfase visualiseren hoe de ideale situatie eruit ziet en welke mogelijkheden hij heeft om deze vorm te geven. Deze droom fungeert als het wenkend perspectief dat door gerichte actie realiteit kan worden.
In de Ontwerpfase wordt nagedacht over de activiteiten die daarvoor nodig zijn en welke mensen daarbij eventueel zouden kunnen helpen.
In de Bestemmingsfase tenslotte gaat de cliënt de gewenste situaties creëren door concrete stappen te zetten. Onder het bekende adagium 'Denk groot en doe klein', brengt hij zijn droom terug tot uitvoerbare handelingen en smaakt zo de voldoening van het richting geven aan je eigen bestaan.
De opzet van het boek alsook van de methodiek zelf is zeer helder en overzichtelijk. In eenvoudige en treffende bewoordingen maken de auteurs aan de hand van krachtige praktijkvoorbeelden en lijstjes met voorbeeldvragen, de lezer snel wegwijs in de theorie en technieken van het appreciative coachen.
Ergens in 'Appreciative coaching' lezen we dat emoties of gevoelens van geluk, liefde en tevredenheid besmettelijk zijn. Dit geldt ook voor het boek zelf. De auteurs zijn erin geslaagd op een aanstekelijke en hartverwarmende manier hun passie en enthousiasme voor het appreciative coachen over te brengen. Zonder door te slaan in zweverig en prekerig taalgebruik hebben ze een inspirerende, leerzame en tegelijk praktische handleiding geschreven voor coaches die op een positieve en bemoedigende manier anderen willen ondersteunen bij het realiseren van hun plannen of dromen. Met een beetje goede wil is het ook als zelfhulpboek te gebruiken voor iedereen die zijn leven wil verrijken of naar een hoger plan wil tillen.
Over Jan Boerstra
Jan Boerstra is senior organisatieadviseur en projectleider bij de provincie Flevoland.