Enigszins verrast lees ik het voorwoord van 'Rare jaren', waaruit blijkt dat het boek bestaat uit een serie columns uit het Financieele Dagblad. Misschien heb ik niet goed opgelet, maar uit de beschrijving op de cover had ik dat er niet uit gehaald. Het boek begint voor mij desalniettemin veelbelovend met een lange inleiding waarin Paul Schnabel het laatste decennium beschouwt. De auteur verkent het politieke landschap, de maatschappelijke vrede en onvrede en de economische crisis.
Met interesse lees ik over de tegenstelling tussen het particularisme en het universalisme, waarbij de universalist door sommigen als traditioneel progressief beschouwd wordt, vastzittend in zijn idealen uit het verleden. Steeds meer gaat het particularisme, waarbij men ervan uit gaat dat iedereen denkt en handelt in eigen belang voorop, de universalist achterlatend als naïef. De opkomst van het populisme en het wantrouwen in de universalistische elite koppelt Schnabel treffend aan deze ontwikkeling. In het einde van de inleiding geeft Schnabel de boodschap mee dat we opnieuw in een onrustige tijd zitten. Voor sommigen zal de behoefte bestaan om in de toekomst te kijken. Echter, zoals Schnabel zegt, vooruit kijken kunnen we maar beperkt, terugkijken wel. Een mooie brug naar zijn columns uit het verleden. Hoewel de brug fraai is, kan dit niet verhullen dat het lezen van een column uit 2007 wat achterhaald aanvoelt. Waar de inleiding de lezer meeneemt in de analyse van de afgelopen tijd, doen deze losse columns dat maar ten dele. Ze springen van psychotherapie, via de geschiedeniscanon, naar de fileproblematiek. De meeste zijn ook achteraf nog interessant en herkenbaar, maar wat mist is een verbindende analyse. Een gemiste kans, af en toe een beschouwing tussendoor had het boek meer gewicht gegeven. Grappig is het wel; als lezer gaat er onvermijdelijk geregeld een 'oh ja' door je hoofd. De cijfers en statistieken zijn boeiend en bieden perspectief. Het is niet altijd zo erg als het lijkt wanneer je gewoon naar de feiten kijkt. Heerlijk relativerend. Bovendien is de schrijfstijl prettig, Schnabel neemt je rustig mee in zijn verhaal. Waar de inleiding mij compleet boeide, is dit gedurende de columns helaas toch niet altijd het geval geweest. Het nadeel van zoveel columns na elkaar is dat het op een gegeven moment wat veel van hetzelfde wordt. De oplossing is dan natuurlijk om het boek gewoon even weg te leggen. Je hoeft niet opnieuw in het verhaal te komen. En, aan het einde van het boek sta je wel in de relativerende stand. Behoorlijk prettig in deze 'rare jaren'!
