De mens verdiept zich al heel lang in de economie. Vroeger zocht hij verklaringen van de wereld in mythen en geloofsovertuigingen, tegenwoordig vervult de wetenschap die rol. Sedlácek dook in de geschiedenis om in oude mythen op zoek te gaan naar het denken over economie. Daarnaast probeert hij in het hedendaagse denken over economie bloot te leggen welke mythen daarin leven. Economie bestaat voor de auteur uit verhalen van mensen, over mensen, aan mensen. Zelfs het meest ingewikkelde wiskundige model is een verhaal, een allegorie, een poging om de wereld om ons heen rationeel te begrijpen.
Economen zijn opgeleid om normatieve oordelen en meningen over goed of slecht uit de weg te gaan. Maar volgens Sedlácek is de economische wetenschap juist vooral een normatief terrein. De economie beschrijft niet alleen de wereld zoals zij is, maar ook hoe zij zou moeten zijn. Het is een vakgebied dat zich vooral verdiept in waarden, maar dat zelf waardevrij wil zijn. De economie van goed en kwaad bestaat uit twee delen. In het eerste deel zoekt de auteur naar economisch denken in mythen, religie, theologie, filosofie en wetenschap. Hij begint bij het Gilgamesj-epos van ruim vierduizend jaar geleden en reist via het Oude Testament, het Oude Griekenland en het christendom naar Descartes en Mandeville om te eindigen bij Adam Smith, die traditioneel gezien wordt als de grondlegger van de economie.
Sedlácek laat zien dat economische denken dus van alle tijden is. In het tweede deel gaat hij op zoek naar mythen, religie, theologie, filosofie en wetenschap in de economie. Aan de hand van zeven thema's die hij uit het historische deel destilleert. Sedlácek wil de lezer laten begrijpen hoe de kijk op de economische kant van de mens zich heeft ontwikkeld. Hij vindt dat economen van vandaag zich sterk concentreren op de zwart-witcultus van de homo economicus. Door hun dominante rol in onze samenleving zijn wij verblind geraakt voor de belangrijkste drijfveren van het menselijke handelen. De homo faber, ludens en narrans zijn te veel op de achtergrond geraakt. Wiskunde op de voorgrond en de mens op de achtergrond. Dat heeft geleid tot eenzijdige en kunstmatige modellen die ons vaak niet helpen als we de werkelijkheid proberen te begrijpen. Zij bieden nog slechts een illusie van begrip. Om het menselijk handelen goed te begrijpen, is het belangrijk kennis te nemen van de historische ontwikkeling van de ideeën die ons maken tot wie we zijn. De economie van goed en kwaad is een meesterwerk dat toegankelijk is voor een breed publiek. Het helpt inzicht te krijgen in hoe we gekomen zijn waar we nu staan.
Over Nico Jong
Nico Jong is communicatieadviseur.
