Auteurs Bert van Dijk en Marlies Oudijk zijn beiden zeer ervaren in het trainen en begeleiden van individuen en teams en maken daarbij veelvuldig gebruik van de Roos van Leary. Oudijk miste echter een techniek die mensen direct uitnodigt om interactie met anderen te ervaren en te oefenen. Uit dit gemis is deze trainerstool ontstaan. De trainerstool nodigt uit om spelenderwijs en op een veilige manier je eigen communicatiepatronen onder de loep te nemen en te oefenen met een andere manier van communiceren. Het spel Het spel bestaat uit 8 mooi vormgegeven driehoekige vloertegels die samen de Roos van Leary vormen en een duidelijke, maar beknopte handleiding hoe je het spel kunt gebruiken en wat de Roos van Leary precies inhoudt. Elke vloertegel staat voor een bepaald type communicatiepatroon en de daarbij behorende productieve en niet-productieve kanten. Zo staat op elke vloertegel het doel dat je met deze manier van communiceren beoogt en het relatievoorstel dat daarmee doet. In de handleiding worden de volgende vijf werkvormen aangeboden en toegelicht. Training 1 Oefenen met ander gedrag, met als doel om te ervaren wat dit met je doet. Training 2 Oefenen met 1-op-1-situaties waarbij een situatie wordt uitgespeeld, bijvoorbeeld een conflict tussen twee collega's, een dominante baas waar je niet mee door een deur kunt, een collega die je al het werk uit handen neemt. Coaching en supervisie Oefenen in een individuele setting, waardoor je dieper op de persoonlijke situatie kunt ingaan. Teambegeleiding Deelnemers laten ervaren hoe mensen op een identieke situatie anders kunnen reageren. Intervisie De deelnemers werken zowel aan het ingebrachte onderwerp (de casuïstiek) als het groepsproces en de communicatie. De mogelijkheden zijn echter onuitputtelijk volgens de auteurs en ze nodigen de gebruikers van de trainerstool dan ook uit om eigen bedachte werkvormen met hen te delen. Spelervaring Ik heb ervoor gekozen om met de tweede werkvorm aan de slag te gaan, training. Een aantal vaste onderdelen tijdens de communicatietrainingen die ik geef, is professioneel telefonisch communiceren met klanten en omgaan met telefonische agressie van klanten. Een lastig gesprek wordt door cursisten al vaak afgedaan als 'dat was weer zo'n lastige klant'. Met deze trainerstool heb ik de cursisten inzicht kunnen bieden in hun eigen communicatiepatronen en hoe ze met een relatief kleine aanpassing daarvan een professioneler en prettiger gesprek kunnen voeren met de klanten. Voorafgaand aan deze training heb ik de cursisten een korte uitleg gegeven over de acht vloertegels en de daarbij behorende communicatiepatronen en gevraagd in welke tegel of welke tegels ze zich herkennen. Vervolgens heb ik ze gevraagd maximaal drie cases te bedenken vanuit hun eigen praktijk die ze als lastig ervaren wanneer het professionaliteit betreft: een lastige klantvraag of agressie. Na het individueel uitwerken van de cases hebben de cursisten de situaties in tweetallen uitgespeeld, waarbij de rest van de aanwezigen toekeek. Eerst werd het gesprek gevoerd zoals de cursist vanuit zichzelf zou reageren en daarna vanuit het tegenovergestelde gedrag zoals de Roos van Leary laat zien. Na het gesprek was er ruimte voor reflectie en feedback van de medecursisten. De eerste onwennigheid van de cursisten was snel verdwenen. Met name het rond de tegels lopen, ander gedrag uitproberen en de feedback die ze van elkaar kregen, maakte de training tot een succes. Het bewegingselement is zonder twijfel van toegevoegde waarde. Het draagt bij aan een minder statische en meer ontspannen manier van trainen van dit model. Wat hier zeker ook aan bijdraagt, is dat op de tegels een aantal tips staat van het te vertonen of juist niet te vertonen gedrag. Dit biedt houvast en zekerheid voor de spelers. Makkelijk bruikbaar De 'Trainerstool De Roos van Leary' is een spel dat ik regelmatig ga inzetten. Door de aantrekkelijke vormgeving en instructie is het een zeer makkelijk bruikbaar spel. Voor wie nog weinig tot geen kennis heeft van de Roos van Leary, is het wel aan te raden eerst meer kennis te vergaren over dit model. De auteurs geven gelukkig diverse tips over passende literatuur. Een punt van aandacht is wat mij betreft de gekozen namen voor de vloertegels. Niet iedere deelnemer zal zich aangesproken voelen door termen als bijvoorbeeld 'krijger', 'schat' of 'arrogante'. Een alternatief kan ik echter zo niet bedenken. Mijn advies is om als trainer duidelijk uit te leggen voor welk communicatiepatroon elke vloertegel staat, zodat op basis van deze uitleg de deelnemers een keuze kunnen maken en zich niet laten 'afschrikken' door de soms wat zwart-witte omschrijving zoals deze er nu staat.
Over Amber Zwartbol
Amber Zwartbol is onderwijskundige (bij een overheidsinstantie).
