Heidi Los en Marcella Bos, zelf ondernemersdochters, schreven een prachtig boek dat ook voor mij, met eenzelfde achtergrond, een bron van herkenning is. Als leidraad kozen ze voor het boek Identiteit (2012), van de Belgische emeritus-hoogleraar klinische psychologie en psychoanalyse Paul Verhaeghe.Hoe je opgroeit bepaalt voor een groot deel wie je geworden bent en wat je in het leven belangrijk vindt. Volgens Verhaeghe heeft identiteit meer te maken met worden dan met zijn.
Ondernemersdochter
De titel De kracht van ondernemersdochters trok mijn aandacht. Nadat ik de flaptekst had gelezen werd ik nog nieuwsgieriger. Ik ben zelf een zoveelste generatie ondernemersdochter van zowel vaders- als moederskant. Ik had er niet eerder echt bij stilgestaan dat in mijn familie zowat iedereen van voor mijn generatie kleine zelfstandige was en verschillende soorten winkels runde. Niet eerder besefte ik dat deze achtergrond me sterk heeft gevormd.
Ik dook gretig in dit boek. Het bleek een eyeopener. Ik dacht bijvoorbeeld dat ik niet in een typisch ondernemersgezin opgroeide, omdat mijn vader niet dag en nacht aan het werk was in zijn kleine meubelwinkel. Maar ik wist wel dat ik een ondernemend type ben, dat overal mogelijkheden en kansen spot. Snel handel ergens in ziet. Mijn grote nieuwsgierigheid en vrijheidsdrang leidden mij de journalistiek in. Van huis uit leerde ik goed met geld omgaan en zorgen voor geld ‘achter de hand’ voor mindere tijden. Ik werk het liefst zelfstandig. Zoek niet per se zekerheid. Ook ben ik iemand die absoluut niet tegen autoritair gedrag kan, een groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft en nooit de kantjes er vanaf zal lopen. Nee, zeggen, mijn eigen grenzen in de gaten houden, delegeren, minder perfectionistisch zijn moest ik juist leren.
130 vragen
Allemaal aspecten van ondernemersdochters die ik teruglas in dit prettig vormgegeven uitgebreide boek waarvoor Heidi Los en Marcella Bos onderzoek deden onder meer dan honderd ondernemersdochters. Zij meldden zich na een oproep op LinkedIn en beantwoordden honderddertig vragen.
Na verwerking van deze input besloten Heidi Los en Marcella Bos vierentwintig van de respondenten, verspreid over Nederland, uit uiteenlopende branches en met heel verschillende leeftijden, ook nog te interviewen. Vijftien van hen hebben een eigen hoofdstuk in dit boek met fraaie foto’s van Ton Bennemeer, die ook op de omslag staan.
De drie belangrijkste vragen die daarin aan bod komen zijn:
Wat heeft je gevormd? (Het kinderperspectief)
Wat heeft het je gebracht? (Het volwassenperspectief)
Wat kun je ermee? (Het toekomstperspectief)
De perspectieven
Het onderscheid tussen het kind- en volwassenperspectief in de vraaggesprekken is interessant. Wat hoorden de ondernemersdochters als kind hun ouders zeggen en wat zagen ze hun ouders doen? Kinderen van ondernemers zien hen (altijd) werken. Andere kinderen zien ouders alleen buiten hun werk! Hoe kijken zij nu naar zichzelf als volwassen vrouw?
Niet alle geïnterviewden zijn zelf ondernemer geworden, maar wanneer ze werknemer zijn blijken ze toch voordeel te hebben van ondernemerspecifieke eigenschappen. Wat ze beloven doen ze ook en je kunt altijd op ze rekenen. Zo typeren hun werkgevers hen. Bij een sollicitatie melden dat je ondernemersdochter bent, schijnt in je voordeel te werken.
Twaalf kenmerken
Uiteindelijk destilleerden Heidi Los en Marcella Bos twaalf kenmerken (met positieve en negatieve kanten) en eenentwintig kwaliteiten die ondernemersdochters hebben en lichten deze in uitgebreide paragrafen toe. Ze zijn voor dit boek niet over een nacht ijs gegaan en hebben naast hun interviews veel bronnen gebruikt (podcast, video’s, boeken). Ook geven ze ruimschoots aandacht aan de schaduwkanten (minimaal onderscheid tussen privé en zaak bijvoorbeeld) en de valkuilen (de zaak/de klant gaat altijd voor) inclusief tips en oefeningen om deze te ontdekken en daarmee om leren gaan. In ieder hoofdstuk staat een aantal reflectievragen.
Tijd van transitie
Tot slot blijken ondernemersdochters gemaakt voor deze tijd van transitie, omdat ze handelen vanuit een mix van masculiene en feminiene eigenschappen. Zij kunnen snel, intuïtief schakelen tussen hun vrouwelijke en mannelijke eigenschappen en daardoor verbinden. Dit is het soort leiderschap waaraan de wereld momenteel behoefte heeft. Niet voor niets groeit het aantal sociale ondernemingen sterk. Feminiene kwaliteiten zullen steeds meer worden gevraagd. Daarbij kan worden gedacht aan eigenschappen als samenwerken en verbinden, empathie tonen, collegialiteit, zoeken naar win-win strategieën, wederkerigheid en de gerichtheid op ontwikkeling van mensen zegt Prof. Dr. Josette Dijkhuizen, bijzonder hoogleraar Duurzame inzetbaarheid van ondernemers in Nederland, oprichter De Zakencoach, Women4Women, Stichting Krachtbedrijf.
Lezers
Heidi Los en Marcella Bos hopen dat de lezers zichzelf beter leren kennen door hun boek en daardoor meer bewust zijn van hun kwaliteiten. Nieuwe inzichten krijgen kan fijn zijn, maar ook pijn doen. Ze bieden altijd nieuwe mogelijkheden. Daarom bestaat het laatste hoofdstuk uit vier thema’s met blik op de toekomst inclusief bijdragen van deskundigen over dat onderwerp. De thema’s zijn:
Schakelen tussen feminiene en masculiene kwaliteiten, vrouwelijke ondernemers, het belang van rolmodellen en verkennen van andere perspectieven.
De kracht van ondernemersdochters is een leesboek, bladerboek, inspiratieboek en zelfhulpboek ineen. Interessant voor jong en oud.
Over Ineke Peters
Ineke Peters is redacteur, tekstschrijver en journalist.
