AI voor iedereen - ‘Terechte oproep’

AI bepaalt steeds meer in ons leven. Zoekopdrachten, teksten formuleren, vragen beantwoorden, bijna alles heeft tegenwoordig een AI-component in zich. Onder andere Mercedes en Peugeot leveren zelfs al auto’s met ChatGPT. Waarbij mensen zich vaak niet realiseren dat een zoekopdracht met AI meer dan 10 keer zoveel energie kost als een zoekopdracht in Google, AI is niet echt duurzaam.

Beslissen

Meer risicovol is beslissingsondersteunende AI. Waarbij AI soms niet alleen beslissingsondersteunend is (een advies aan een mens die daarna een besluit neemt), maar zelfs al beslissingen neemt. Zoals het afwijzen van een hypotheek. Maar hoe weten we nu dat deze beslissingen eerlijk genomen zijn? Vaak weten we dat niet, de algoritmes zijn niet inzichtelijk. 

Verantwoorde AI

En juist daar pleit Erdinç Saçan voor. AI moet responsible zijn, het moet onze normen en waarden respecteren. Verantwoorde AI is AI die inzichtelijk/transparant is, leveranciers moeten zich verantwoorden over de juistheid van het algoritme. Of misschien niet de juistheid, maar de objectiviteit. Algoritmes worden getraind met data, vaak is dat data die niet geheel objectief is verkregen omdat de mens daarbij betrokken is (en bijvoorbeeld een hypotheekaanvraag negatief heeft beoordeeld omdat de aanvrager te oud is). Maar ook met de term ‘verantwoorde AI’ gaan bedrijven aan de haal, greenwashing speelt ook daar. 

Frameworks

De auteur introduceert de term ‘AI met voorbedachten rade’: AI waar bewust vooraf over is nagedacht. Dat is een modulair systeem, vergelijkbaar met een legobouwpakket. Die kun je zelf samenstellen en aanpassen. Bij de ontwikkeling moet je al rekening houden met mogelijke risico's. Hiervoor zijn al responsible AI-frameworks ontwikkeld, onder andere door Accenture en Stanford University. Het toetsen van AI aan deze frameworks kost tijd, dat is vaak een probleem waardoor het niet gedaan wordt. 

Impact

Na zijn uitleg over verantwoorde AI beschrijft de auteur de impact voor enkele sectoren en de impact op het klimaat. Zorg, onderwijs en overheid zijn de belangrijkste sectoren die hij wat nader uitwerkt. Daar gebeurt al veel met AI, maar de verwachting is dat daar nog veel meer gaat veranderen. En juist voor die sectoren is het van belang, gezien persoonsgegevens etcetera, dat dat op een verantwoorde wijze wordt gedaan. 

AI-geletterdheid

Een andere term die Saçan introduceert is AI-geletterdheid. We moeten een bewuste en gezonde relatie met AI ontwikkelen, we moeten snappen wat het kan, doet en wat de toegevoegde waarde is. Zoals de auteur het stelt: ‘De kern van het vraagstuk is niet of AI goed of slecht is, maar hoe we als samenleving verantwoordelijkheid nemen voor zijn ontwikkeling en toepassing. Het gaat om bewuste, ethische implementatie die diversiteit respecteert en de belangen van alle gemeenschappen behartigt.’ Deze quote is volgens mij waar het boek om draait, een inclusieve AI die op de juiste manier wordt ingezet. Oftewel AI for Good: het realiseren van positieve toepassingen van AI.

Verstandig gebruik

AI voor iedereen snijdt de goede onderwerpen aan. Het is geen halleluja-boek over AI en de mogelijkheden ervan, zoals veel andere boeken. Het wijst ons op risico’s en pleit voor een verstandig gebruik van AI. Een verbeterpuntje is wel de vele quotes in het boek, daardoor vond ik het boek soms wat minder goed leesbaar. Wat is nu de mening van de auteur? Volgens mij is Saçans verhaal sterk genoeg zonder. Het boek bevat diverse interviews, deze ondersteunen het verhaal van de auteur.

Zoals Saçan het in het laatste hoofdstuk stelt: ‘de toekomst van AI wordt niet bepaald door technologie, maar door de mensen die deze ontwerpen, gebruiken en reguleren.’ Hij roept ons op om nu te handelen, door voorlichting en educatie, evalueren van AI-toepassingen en het samenwerken aan regelgeving. En ik denk dat het een terechte oproep is, waar we in internationaal verband mee aan de slag moeten!