Het gedachtegoed in Conscious Business is gebaseerd op het werk van prof. dr. Raj Sisodia, medeoprichter van ‘Conscious Capitalism’. Zijn onderzoek toont aan dat ‘firms of endearment’ - bedrijven om van te houden - het financieel tot wel veertien keer beter doen dan de S&P 500. Ze zijn innovatiever, trekken makkelijker talent aan, hebben loyalere klanten en zijn beter voorbereid op de toekomst.
Conscious Business
Van Es vertaalde dit Amerikaanse model naar de Nederlandse praktijk en noemt zijn aanpak Conscious Business. Een maatschappelijk bewuste onderneming kent zijn impact op de wereld en neemt daar verantwoordelijkheid voor. Niet de aandeelhouder staat centraal, maar alle belanghebbenden. Het gaat over winstgevend ondernemen zonder dat mens of planeet de prijs betalen.
Dat zakelijk succes en maatschappelijke impact prima samengaan, bewijzen bedrijven als Auping, Interface en Nedtrain. Soms levert bewust ondernemen zelfs onverwachte voordelen - een ‘derde win’ - bovenop de klassieke win-win. Zo bleek de recyclebare matras van Auping ook de best ventilerende te zijn, wat deze interessant maakt voor ziekenhuizen. En als bonus bleek Auping volledig voorbereid op nieuwe regelgeving.
vijf pijlers
Maar veranderen blijft lastig. Ondanks de voordelen is deze manier van zakendoen nog geen standaard. Mensen houden liever vast aan het bekende dan dat ze kiezen voor de onzekerheid van verandering. Het Conscious Business Model biedt houvast: een ontwikkelpad in vijf pijlers, stap voor stap te doorlopen en in een volgorde die past bij de organisatie.
Die vijf pijlers zijn: higher purpose, conscious leadership, conscious culture & organisation, stakeholder-inclusie en businessmodel. Die laatste voegde van Es zelf toe aan het oorspronkelijke model van Sisodia. Misschien had hij ook de Engelse termen kunnen vertalen; hieronder heb ik dat op enkele punten geprobeerd.
ambitieus
Over purpose is al veel geschreven. Van Es benadrukt dat een goed hoger doel zo ambitieus is dat het bedrijf het alleen kan realiseren met zijn belanghebbenden. Vaak is het al in het bedrijf aanwezig en moet het alleen ontdekt worden. Opvallend is dat de visie van een bedrijf vaak kleiner wordt naarmate het groeit. Regelgeving, de druk van de aandeelhouder, KPI’s en de marketingstrategie verdringen het oorspronkelijke idee naar de achtergrond.
bewust leiderschap
In bewust leiderschap, de tweede pijler, stelt van Es dat een bedrijf slechts zo groot wordt als de leiders toelaten. Mensen zijn er zeker van dat ze het juiste doen. En vanuit hun perspectief is dat waar. Een bewuste leider durft zichzelf te laten zien, zonder masker, en zet creativiteit en kracht in om teams te mobiliseren. Dit vraagt nogal wat van onze leiders en deze pijler lijkt mij daarom best een uitdagende. Zeker als onderzoek aantoont dat het middenmanagement vaak emotioneel intelligenter is dan de CEO.
cultuur
Bij bewust ondernemen horen ook cultuur en organisatie. Bedrijven met een sterke cultuur presteren beter en zijn leuke plekken om te werken. Cultuur en organisatie zijn mensenwerk en daarmee maakbaar. Vanuit conscious business-perspectief is het logisch dat bedrijven steeds meer richting zelfsturing bewegen. Maar daar moet de organisatie wel klaar voor zijn. De basis is een mensbeeld waarin vertrouwen centraal staat. Een uitdaging op zich.
stakeholders
Je bedrijf is zo sterk als je zwakste stakeholder, schrijft van Es. Om je hogere doel te realiseren, heb je hun steun nodig. In de vierde pijler draait het om werknemers, leveranciers, partners, klanten, aandeelhouders, de samenleving en de aarde. De kern van een conscious business is het besef dat de kracht zit in de kwaliteit van je belanghebbenden en in elkaar succesvol maken.
belangen
Dat maakt van Es verder duidelijk in de vijfde pijler, het businessmodel. Hier laat hij zien hoe een onderneming met duurzaam produceren uit kan groeien tot koploper in de transformatie van zijn sector. Zo verkoopt Mitsubishi Elevator Europe niet langer liften, maar het gebruik ervan. Door de focus te verleggen naar totale kosten van aanschaf en gebruik verdwijnen tegengestelde belangen: niet langer zo veel mogelijk verkopen voor de laagste prijs, maar zorgen voor storingsvrij gebruik. Een win-win voor alle betrokkenen.
Dit boek laat zien hoe je als ondernemer de stap maakt naar een conscious business met concrete handvatten, toepasbare tools en inspirerende voorbeelden. Met dit praktische boek kun je direct aan de slag in je eigen organisatie. Als je de scan doet en de vervolgstappen verkent heb je al een eerste plan. De urgentie om duurzamer te opereren neemt toe. Dan kun je er maar beter op tijd bij zijn. Conscious Business van Hendrik Jan van Es helpt je die stap te zetten.
Over Annemarie Smits
Annemarie Smits werkt als projectleider duurzaamheid bij een uitvoeringsorganisatie van de rijksoverheid. Daarvoor was ze IT projectmanager en consultant bij onder andere een grote bank en een internationaal adviesbureau. Daarnaast helpt ze auteurs met het schrijven van hun roman, non-fictie boek of managementboek.
