Koppelingsmarkten voor het matchen van vragers en aanbieders bestaan al lang. Denk aan situaties waarin huizenkopers op zoek gaan naar hun droomhuis, artsen in opleiding die ‘gekoppeld’ moeten worden aan een paar schaarse stageplaatsen, studenten in spé die gekoppeld moeten worden aan een klein aantal studieplekken of situaties waarin nierdonoren op uitgekiende wijze gekoppeld moeten worden aan nierpatiënten. Maar ook de aandelenmarkt heeft kenmerken van een koppelingsmarkt, waarin bedrijven en beleggers vaak geautomatiseerd met elkaar verbonden worden.
Door de opkomst van online marktplaatsen en de deeleconomie, met bedrijven als Marktplaats.nl, Ebay, Airbnb en Peerby, staan dit soort koppelingsmarkten sterk in de belangstelling. Want online markten en ‘delen’ gaan feitelijk over het koppelen van vragers aan aanbieders. Of het nu gaat om tweedehands auto’s, kamers, auto’s of huis-, tuin- en keukengereedschap. De vraag die dan oprijst is: op welke manier kan deze koppeling het beste plaatsvinden en wat is daarvoor nodig?
Roth legt in zijn boek uit wat de specifieke kenmerken van dit soort markten zijn en waardoor ze goed of slecht werken. Er is sprake van een koppelingsmarkt als de prijs niet het enige is dat bepaalt wie wat krijgt, aldus de auteur. Koppelingsmarkten verschillen wezenlijk van de bekende commodity-markten voor producten en goederen, waarbij vooral de prijs bepaalt wie wat krijgt. In koppelingsmarkten werken prijzen heel anders. Maar al te vaak is een gewilde studieplek, orgaandonatie, aandeel of huis niet te koop. Omdat het wettelijk gezien niet mag, maar soms ook omdat de aanbieder het niet wil of omdat iemand anders jou te snel en te slim af is. Bij koppelingsmarkten moeten aanbieders en vragers met elkaar in zee willen. De prijs speelt daarbij in veel gevallen een ondergeschikte rol. In veel markten zijn er geformaliseerde koppelingsmechanismen, procedures en regels voor het aanmelden, selecteren en matchen. Bij het ontwerpen van koppelingsmarkten wordt vooral gekeken naar hoe deze mechanismen, procedures en regels slimmer ontworpen kunnen worden.
In 300 pagina’s komen vier delen aan bod. Deel I beschrijft de essentie van koppelingsmarkten. Daarbij beschrijft de auteur uitgebreid zijn zoektocht naar een beter koppelingsmechanisme voor orgaandonatie. In deel 2 komen de faal- en succesfactoren van koppelingsmarkten aan bod. Om goed te kunnen werken moeten koppelingsmarkten voldoende dichtheid hebben (voldoende vragers en aanbieders), moet er voldoende snel gehandeld kunnen worden en moeten koppeltransacties eenvoudig, vertrouwd en veilig kunnen verlopen. In dit deel lees je bijvoorbeeld wat Airbnb gedaan heeft om het koppelingsproces te verbeteren en waarom de aandelenbeurs exact op vaste tijden opent en sluit. In deel III beschrijft Roth diverse manieren om koppelingsmarkten beter te maken: dichter, sneller en slimmer. Het afsluitende deel 4 gaat kort in op het fenomeen verboden en vrije markten en de essentie van goed marktontwerp.
Boeken van wetenschappers hebben voor- en nadelen. Een voordeel is dat de aangehaalde theorieën en praktijkcases normaliter deugdelijk onderzocht en bewezen zijn. Zeker als de auteur Nobelprijswinnaar is. Een nadeel kan zijn dat dit soort boeken door diepgang en details minder vlot lezen. Dat laatste speelt ook een beetje bij Wie krijgt wat, en waarom. Alvin Roth schrijft regelmatig uitgebreid en gedetailleerd over zijn jarenlange zoektochten naar betere koppelingsprocessen in diverse sectoren. Maar gezien de stijgende populariteit en belangrijkheid van koppelingsmarkten, is een boek over de werking van dit soort markten natuurlijk onontbeerlijk. Zeker als je zelf een van de spelers bent in zo’n markt. Een boek voor liefhebbers.
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
