trefwoord
Ervaringsleren: leren door reflectie op concrete ervaringen
Ervaringsleren is een krachtige leermethode waarbij kennis wordt opgedaan door bewuste reflectie op concrete ervaringen. In tegenstelling tot theoretisch leren, staat bij ervaringsleren de persoonlijke ervaring centraal. Door cyclisch te werken met ervaren, reflecteren, conceptualiseren en experimenteren, wordt praktijkervaring verbonden met theoretische inzichten – wat leidt tot diepgaander en duurzamer leren.
De fundamenten van ervaringsleren
Bij ervaringsleren draait alles om het principe dat we vaak meer leren van wat we zelf ervaren dan van wat ons wordt verteld. Het is een vorm van leren waarbij niet de kennisoverdracht centraal staat, maar de betekenisgeving aan wat je zelf hebt meegemaakt. Daardoor ontstaat kennis die persoonlijk relevant is en beter beklijft.
Marcel Hoonhout
Christa van Luijk
Antoon Duijnker
Annemieke Knuwer
Rinus Merkies
Professioneel reflecteren
In 'Professioneel reflecteren' onderzoeken Annemieke Knuwer en co-auteurs hoe professionals maximaal kunnen leren van hun eigen werkervaringen. Het boek biedt een systematische aanpak met vijf deelvaardigheden waarmee reflectie op een hoger niveau wordt getild, zodat elke werkervaring een potentiële leermogelijkheid wordt.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Professioneel reflecteren is niet zomaar terugkijken op wat er gebeurd is. Het gaat om het doorgronden van je impliciete handelen: waarom deed je wat je deed? Alleen door dit grondig te onderzoeken, kun je patronen herkennen en je professionele handelen verbeteren.
Professioneel reflecteren - 'Must read voor coaches'
Thomas Cech
In dit artikel wordt benadrukt dat reflecteren draait om het verhaal dat de professional kan vertellen over zijn impliciete handelen. Het verantwoorden en rationaliseren van wat in een bepaalde situatie is gedaan. Het gaat om het opsporen van de overwegingen die hebben geleid tot 'het beste van toen', met als doel het handelen te verbeteren, niet zozeer om zelfinzicht over wie je bent.
Auteurs die schrijven over 'ervaringsleren'
De ervaringsleercyclus: van ervaring naar nieuw handelen
Ervaringsleren kan worden gezien als een cyclisch proces met vier fundamentele fasen: concrete ervaring opdoen, reflecteren op die ervaring, abstracte concepten en theorieën vormen, en deze actief toepassen in nieuwe situaties. Deze cyclus werd oorspronkelijk beschreven door David Kolb en is nog steeds een van de meest invloedrijke modellen voor het begrijpen van ervaringsgericht leren.
Ger van Doorn
Marijke Lingsma
De vijf kritieke succesfactoren voor coaching
In 'De vijf kritieke succesfactoren voor coaching' onderstrepen Marijke Lingsma en Ger van Doorn het belang van ervaringsleren in coaching. Met name de vijfde succesfactor 'Het Hier & Nu' toont hoe coaching effectiever wordt wanneer er wordt gewerkt met directe ervaringen in plaats van enkel te praten over gebeurtenissen.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
SPOTLIGHT: Marijke Lingsma
Marijke Lingsma wordt binnen het coachvak gezien als toonaangevend en inspirerend. Als oprichter en ex-directeur van Coach Boulevard en mastercoachopleider heeft zij een systeembenadering ontwikkeld die integraal naar organisaties kijkt. Haar werk over ervaringsleren in coaching heeft vele professionals beïnvloed.
Meer over Marijke Lingsma
Ervaringsleren gaat verder dan praten over gebeurtenissen - het maakt gebruik van het 'Hier & Nu'. Door mensen te helpen bewust te ervaren wat er in het moment gebeurt, ontstaat een diepere laag van leren die direct verbonden is met zowel cognitie als emotie.
Uit: De vijf kritieke succesfactoren voor coaching
Reflectie als motor van ervaringsleren
Wat ervaringsleren werkelijk krachtig maakt, is het reflectieproces. Zonder reflectie blijft een ervaring slechts een gebeurtenis zonder leerwaarde. Door bewust stil te staan bij wat er gebeurde, welke rol je speelde, welke emoties je voelde en welke overtuigingen meespeelden, transformeer je een ervaring tot waardevolle kennis.
Wiepke de Heij
Persoonsgericht en waarderend trainen
Wiepke de Heij laat in 'Persoonsgericht en waarderend trainen' zien hoe trainers ervaringsleren kunnen stimuleren door een inclusieve leeromgeving te creëren. Haar '7V-model' (Verkennen, Verrassen, Verdiepen, Verbreden, Verankeren, Vieren, Verrijken) bevordert een positieve en krachtige leerervaring.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Persoonsgericht en waarderend trainen - 7V’s voor inspiratie en houvast
Wiepke de Heij
In dit artikel over 'Persoonsgericht en waarderend trainen' wordt benadrukt dat mensen verschillend leren. Door een rijke en inclusieve leeromgeving te creëren, krijgen professionals de tools om zichzelf steeds opnieuw uit te vinden. Het boek biedt praktijkverhalen, reflectievragen en theoretische tools die trainers kunnen helpen ervaringsleren te faciliteren.
Praktische reflectietechnieken
Er zijn talloze methoden en werkvormen om reflectie te stimuleren en te verdiepen, van eenvoudige vragenlijsten tot creatieve oefeningen. Het doel is steeds hetzelfde: ervaringen omzetten in betekenisvolle inzichten die leiden tot verbeterd professioneel handelen.
Frits van Kempen
Coachen met actiemetaforen
Frits van Kempen introduceert in 'Coachen met actiemetaforen' een vernieuwende benadering van ervaringsleren. Door fysieke oefeningen als metaforen te gebruiken, creëert hij ervaringen die diepere inzichten ontsluiten. Het uitgangspunt is dat ervaren voorafgaat aan reflecteren, waardoor impliciete kennis toegankelijk wordt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Frits van Kempen heeft als psychomotorisch therapeut en orthopedagoog een unieke benadering van ervaringsleren ontwikkeld. Als mededirecteur van Van Kempen Impuls leidt hij coaches op in actiemetaforen, systemisch werk en het enneagram, waarmee hij ervaringsleren tastbaar en direct toepasbaar maakt.
Reflectie werkvormen - ‘Waardevol hulpmiddel’
Sippy van Akker
Dit artikel bespreekt hoe de 'Reflectie werkvormen'-waaier 25 oefeningen biedt die professionals helpen om op verschillende manieren te reflecteren op hun leerervaringen. Door diverse invalshoeken te gebruiken ontstaat meer dynamiek en plezier in reflectie, en worden ook gevoelens en emoties beter in het reflectieproces betrokken.
Ervaringsleren in teams en organisaties
Ervaringsleren is niet alleen waardevol voor individuele ontwikkeling, maar kan ook de sleutel zijn tot effectiever teamwerk en organisatieontwikkeling. Teams die regelmatig samen reflecteren op gemeenschappelijke ervaringen, ontwikkelen een gedeeld begrip en kunnen beter samenwerken.
Gertjan Schuiling
Hans Vermaak
Heleen Tours
Leren in organisaties
'Leren in organisaties' van Gertjan Schuiling, Hans Vermaak en Heleen Tours biedt een diepgaand inzicht in hoe ervaringsleren binnen organisaties kan worden gestimuleerd. Het boek beschrijft hoe collectieve ervaringen kunnen worden benut voor organisatiebrede leerprocessen door middel van reflectie en dialoog.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
SPOTLIGHT: Hans Vermaak
Hans Vermaak is een invloedrijke organisatieadviseur, docent en onderzoeker die complexe veranderopgaven aanpakt. Met meer dan honderd publicaties over veranderkunde, systeemdenken en leerprocessen heeft hij belangrijke bijdragen geleverd aan het begrijpen van ervaringsleren in complexe organisatorische contexten.
Meer over Hans Vermaak
Erik de Haan
Leren met collega's
In 'Leren met collega's' toont Erik de Haan hoe ervaringsleren een gezamenlijk proces kan worden. Het boek richt zich op het samen leren door te reflecteren op de werkpraktijk, en biedt concrete handvatten voor professies waar reflectie essentieel is voor kwaliteitsverbetering en innovatie.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Morgen doe ik het nog beter - Afwisselende werkvormen voor intervisie
Peta Twijnstra
Het artikel over 'Morgen doe ik het nog beter' beschrijft hoe intervisie een krachtig middel is voor ervaringsleren. Door afwisselende werkvormen te gebruiken, leren professionals hun werkervaringen steeds op een andere manier tegen het licht te houden. Dit geeft deelnemers zicht op hun eigen gedrag en helpt hen betere professionals te worden.
Ervaringsleren in verschillende disciplines
De principes van ervaringsleren worden toegepast in uiteenlopende professionele contexten, van onderwijs en zorg tot management en leiderschap. Hoewel de specifieke methodieken kunnen verschillen, blijft de kern hetzelfde: leren door bewuste reflectie op concrete ervaringen.
Linda Booth Sweeney
Dennis Meadows
The Systems Thinking Playbook
'The Systems Thinking Playbook' van Dennis Meadows en Linda Booth Sweeney biedt een verzameling ervaringsgerichte oefeningen die systeemdenken tastbaar maken. De werkvormen zijn ontworpen om deelnemers direct te laten ervaren hoe systemen werken, waardoor abstracte concepten concreet en invoelbaar worden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 11 werkdagen
Dennis Meadows is een vooraanstaand denker op het gebied van systeemkunde en duurzaamheid. Als emeritus professor heeft hij baanbrekend werk verricht door complexe systeemconcepten toegankelijk te maken via ervaringsgerichte methoden. Zijn educatieve spellen worden wereldwijd gebruikt om ervaringsleren te bevorderen.
Harry van den Brink
Leiderschap door de rangen heen
In 'Leiderschap door de rangen heen' deelt Harry van den Brink 44 verhalen gebaseerd op echte gebeurtenissen waaruit hij leiderschapslessen heeft getrokken. Het boek illustreert hoe ervaringsleren in leiderschap werkt: door reflectie op concrete ervaringen ontwikkelt men een dieper begrip van effectief leiderschap.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Jeroen Seegers: ‘Lerende leiders reflecteren op hun eigen optreden’
Bert Peene
Dit artikel benadrukt dat leiders vooral leren door te doen. Jeroen Seegers stelt dat de ideale 'secure base' leider in staat is tot reflectie - ook op momenten waarop het tegenzit - en zich bewust is dat zijn houding en gedrag altijd eigen keuzes zijn. Leren veronderstelt reflecteren, en reflectie ontstaat door de dialoog met zichzelf.
Uitdagingen en valkuilen bij ervaringsleren
Hoewel ervaringsleren zeer effectief kan zijn, kent het ook uitdagingen. Niet iedereen is even vaardig in reflecteren, en zonder goede begeleiding kunnen verkeerde conclusies worden getrokken uit ervaringen. Bovendien vergt het tijd en een veilige omgeving - factoren die in de hectiek van het moderne werkleven soms schaars zijn.
Christa van Luijk: ‘Een professional doet niet zomaar wat, maar werkt methodisch’
Bert Peene
In dit interview benadrukt Christa van Luijk het onderscheid tussen zelfreflectie en professionele reflectie. Bij professionele reflectie staat niet de persoon centraal ('ik bén conflict vermijdend'), maar het handelen in context ('in die situatie acteerde ik conflict vermijdend'). Zonder dit onderscheid dreigt reflectie te verworden tot 'therapeutisch navelstaren'.
Marjo Boer
Marcel Hoonhout
Jan Oosting
Supervisiekunde - meerperspectivisch
'Supervisiekunde - meerperspectivisch' door Jan Oosting, Marcel Hoonhout en Marjo Boer toont hoe supervisie gebaseerd is op ervaringsleren. Het boek beschrijft hoe supervisoren een veilige omgeving kunnen creëren waarin professionals hun werkpraktijk kunnen onderzoeken vanuit meerdere perspectieven.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Marcel Hoonhout heeft als (leer)supervisor, docent supervisiekunde en certified coach een belangrijke bijdrage geleverd aan het veld van ervaringsleren. Als coauteur van meerdere boeken over professionele ontwikkeling is hij gefascineerd door ervaringsleren en het professioneel stimuleren daarvan.
De toekomst van ervaringsleren
In een snel veranderende wereld wordt het vermogen om te leren van ervaringen steeds belangrijker. Organisaties die een cultuur van reflectie en continu leren bevorderen, zijn beter in staat zich aan te passen aan nieuwe uitdagingen. Technologische ontwikkelingen bieden bovendien nieuwe mogelijkheden om ervaringen te simuleren en het reflectieproces te ondersteunen.
In de leerstand - Hoe voortdurend blijven leren op het werk vanzelfsprekend wordt
Dit artikel over 'In de leerstand' betoogt dat mensen die voortdurend blijven leren minder moeite hebben om bij veranderende omstandigheden iets nieuws te leren. Ze zijn gewend aan de ups en downs van het leerproces en bouwen zelfvertrouwen op dat ze er bij volgende uitdagingen ook wel uit zullen komen.
Julie Starr
Praktijkboek voor mentoren
Julie Starr laat in 'Praktijkboek voor mentoren' zien hoe mentoren de ervaringen van zichzelf en hun mentees kunnen inzetten als krachtige leermiddelen. Het boek benadrukt dat het stimuleren van reflectie op ervaringen een belangrijk mentorprincipe is, waardoor mentees in staat worden gesteld om van eigen ervaringen te leren.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Feedback met impact is dialoog
Filip Dochy
In dit artikel wordt benadrukt dat feedback cruciaal is in leerprocessen, maar alleen effectief wanneer het in dialoogvorm gebeurt. Sterke cyclische feedbackdialogen vormen de ruggengraat van impactvol coachen. Feedback heeft pas impact als er sprake is van dialoog en als lerenden zelf na elke feedbackdialoog een plan van aanpak maken.
Conclusie: de blijvende waarde van ervaringsleren
Ervaringsleren is meer dan een trendy leermethode; het is een fundamentele manier waarop mensen betekenis geven aan hun ervaringen en groeien als professionals. Door bewust te reflecteren op wat we meemaken, kunnen we diepere inzichten verwerven, patronen herkennen en ons handelen verfijnen. In een wereld waarin kennis snel veroudert, is het vermogen om te leren van directe ervaringen misschien wel de meest duurzame vaardigheid die we kunnen ontwikkelen. Het stelt ons in staat om niet alleen te leren voor het moment, maar om levenslang lerende professionals te worden die steeds beter worden in wat ze doen.
Professioneel reflecteren
Professioneel reflecteren is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen. Door systematisch je handelen te onderzoeken via vijf deelvaardigheden (basisvaardigheden, concretiseren, conceptualiseren, alternatieven genereren en leervaardigheden) transformeer je alledaagse werkervaringen in waardevolle leermomenten die je professionele handelen verbeteren.
