trefwoord
Intrinsieke motivatie: de kracht van innerlijke drijfveren
Intrinsieke motivatie - de drijfveer die van binnenuit komt, zonder dat er externe beloningen of prikkels nodig zijn. In tegenstelling tot extrinsieke motivatie, die draait om beloningen of het vermijden van straf, komt intrinsieke motivatie voort uit persoonlijke interesse, plezier of voldoening in de activiteit zelf. Onderzoek toont steeds weer aan dat intrinsiek gemotiveerde mensen creatiever, productiever en gelukkiger zijn. Op deze pagina verkennen we wat intrinsieke motivatie precies is, waarom het zo krachtig werkt en hoe je het kunt stimuleren - bij jezelf én bij anderen.
Daniel Pink
Drive
In 'Drive' laat Daniel Pink overtuigend zien dat onze traditionele opvattingen over motivatie niet langer opgaan. Hij beschrijft hoe intrinsieke motivatie, gebaseerd op autonomie, meesterschap en zingeving, veel krachtiger werkt dan externe prikkels zoals bonussen, vooral bij complexe en creatieve taken in onze kenniseconomie.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Wat is intrinsieke motivatie?
Intrinsieke motivatie is de innerlijke drijfveer om iets te doen omdat je het intrinsiek waardevol vindt - omdat het interessant is, plezier geeft of persoonlijk belangrijk voor je is. Het staat tegenover extrinsieke motivatie, waarbij je handelt voor een beloning of om straf te vermijden. Mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn, ervaren meer voldoening, leren dieper en presteren duurzamer. Ze doen dingen omdat ze willen, niet omdat ze moeten.
SPOTLIGHT: Daniel Pink
Daniel Pink wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke denkers op het gebied van motivatie en gedragspsychologie. In zijn baanbrekende werk 'Drive' presenteert hij een nieuwe kijk op intrinsieke motivatie als motor voor uitstekende prestaties in de 21e eeuw. Zijn onderzoek toont aan dat autonomie, meesterschap en zingeving krachtigere drijfveren zijn dan traditionele beloningen.
Meer over Daniel Pink
Wouter Hart
Thom Verheggen
De oplossingenmachine
In 'De oplossingenmachine' laten Hart en Verheggen zien hoe het automatisch zoeken naar oplossingen vaak leidt tot 'moeten' in plaats van 'willen'. Door de oplossingenmachine uit te schakelen en terug te gaan naar de bedoeling, ontstaat ruimte voor intrinsieke motivatie en duurzame verandering in organisaties.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Auteurs die schrijven over 'intrinsieke motivatie'
De wetenschap achter intrinsieke motivatie
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat intrinsieke motivatie voortkomt uit drie psychologische basisbehoeften: autonomie (zelf keuzes kunnen maken), competentie (je bekwaam voelen) en verbondenheid (betekenisvolle relaties ervaren). Wanneer aan deze behoeften wordt voldaan, ervaren mensen meer voldoening en betere prestaties. Opmerkelijk genoeg kunnen externe beloningen zoals bonussen en prijzen de intrinsieke motivatie zelfs ondermijnen - een fenomeen dat bekend staat als het 'motivatie-uitdrijvingseffect'.
Alwin Sixma: ‘Motivatie kan een enorme kracht voor jou, je team en je organisatie zijn’
Peter Spijker
Dit artikel belicht hoe de diepere drijfveren van intrinsieke motivatie een enorme kracht kunnen vormen voor individuen, teams en organisaties. Een fascinerende inzicht is dat motivatie niet statisch is, maar vorm krijgt tijdens interactie met de buitenwereld en de manier waarop we erover praten.
Johannes Visser
Is het voor een cijfer?
In 'Is het voor een cijfer?' pleit Visser voor onderwijs dat intrinsieke motivatie stimuleert in plaats van extrinsieke beloningen zoals cijfers. Het boek laat zien hoe ons onderwijssysteem vaak de natuurlijke nieuwsgierigheid en leergierigheid van kinderen ondermijnt door te veel nadruk te leggen op externe prestatiemetingen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
"Intrinsieke motivatie floreert wanneer we vanuit de bedoeling werken - wanneer we weten waarom we doen wat we doen. Zodra we ons blindstaren op oplossingen zonder de onderliggende vraag te begrijpen, verschuift onze drijfveer van 'willen' naar 'moeten'"
Uit: De oplossingenmachine
Intrinsieke motivatie in de werkcontext
In organisaties wordt steeds duidelijker dat intrinsieke motivatie de sleutel is tot betrokken medewerkers en duurzame prestaties. Medewerkers die intrinsiek gemotiveerd zijn, zijn productiever, creatiever en blijven langer bij een organisatie. Ze werken niet alleen voor een salaris, maar omdat ze geloven in wat ze doen en er voldoening uit halen. Steeds meer organisaties zoeken daarom manieren om autonomie, vakmanschap en zingeving centraal te stellen in hun cultuur.
Peter van Lonkhuyzen
Informeel leiderschap
In 'Informeel leiderschap' toont Peter van Lonkhuyzen hoe intrinsieke motivatie de drijvende kracht is achter informeel leiderschap. Mensen die vanuit innerlijke overtuiging opkomen voor wat ze belangrijk vinden, krijgen natuurlijk gezag en kunnen een organisatie fundamenteel verbeteren, ongeacht hun formele positie.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Dan Ariely: ‘Bureaucratie is de vijand van motivatie’
Jeroen Ansink
In dit interview legt gedragseconoom Dan Ariely uit waarom financiële prikkels minder effectief zijn dan vaak gedacht. Externe beloningen werken vooral voordat we aan een taak beginnen, maar tijdens het werk zelf zijn erkenning en betekenis veel krachtigere motivatoren.
Judith Webber
Hilko de Boer
Ja zeggen Ja doen
In 'Ja zeggen Ja doen' laten de Boer en Webber zien dat duurzame verandering alleen mogelijk is wanneer mensen intrinsiek gemotiveerd zijn. Ze tonen aan dat mensen pas echt in beweging komen en blijven als de verandering aansluit bij hun innerlijke drijfveren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Neuromanagement
In 'Neuromanagement' leert Sven Gall ons dat beloningen onbedoeld intrinsieke motivatie kunnen ondermijnen. Ons brein is zo ingericht dat we na een beloning voor bepaald gedrag, dat gedrag gaan associëren met de externe beloning in plaats van de intrinsieke voldoening. Hierdoor verdwijnt de natuurlijke motivatie en wordt het gedrag afhankelijk van de beloning.
Intrinsieke motivatie in onderwijs en opvoeding
In het onderwijs is intrinsieke motivatie misschien wel het belangrijkst. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en leergierig. Maar traditionele onderwijsmethoden, met hun nadruk op cijfers, toetsen en externe beoordelingen, kunnen deze natuurlijke motivatie ondermijnen. Onderzoek toont aan dat leerlingen die intrinsiek gemotiveerd zijn, dieper leren, meer onthouden en creatiever problemen oplossen dan leerlingen die alleen voor cijfers werken.
Isolde Kolkhuis Tanke
In de leerstand
In 'In de leerstand' laat Isolde Kolkhuis Tanke zien hoe intrinsieke motivatie essentieel is voor effectief leren. Ze toont aan dat leren vanuit innerlijke nieuwsgierigheid of persoonlijke doelen veel effectiever is dan leren omdat het moet, en hoe werkcontexten zo kunnen worden ingericht dat ze deze intrinsieke leermotivatie stimuleren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Een leven lang kiezen - Het coachen van loopbaan- en levenskeuzes
Evelyne Meens
Dit artikel beschrijft zes verschillende vormen van motivatie volgens de Zelf-Determinatie Theorie, van amotivatie tot intrinsieke motivatie gebaseerd op interesse. Dit genuanceerde begrip helpt om motivatie niet als zwart-wit te zien maar als spectrum, wat essentieel is voor effectief coachen.
Michaeleen Doucleff
Jagen, verzamelen, opvoeden
In 'Jagen, verzamelen, opvoeden' beschrijft Doucleff hoe inheemse ouders kinderen motiveren zonder beloningen of straffen. Het boek laat zien hoe verschillende culturen intrinsieke motivatie bij kinderen bevorderen, in plaats van te vertrouwen op externe controle en beloning.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
De rol van flow bij intrinsieke motivatie
Een bijzondere staat van intrinsieke motivatie is 'flow', een concept ontwikkeld door psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi. In een flow-ervaring zijn mensen zo volledig opgegaan in een activiteit dat ze de tijd vergeten en moeiteloos presteren. Flow ontstaat wanneer de uitdaging en vaardigheden perfect in balans zijn – niet te makkelijk (verveling) en niet te moeilijk (angst). Deze toestand is intrinsiek belonend en leidt tot optimale prestaties.
Mihaly Csikszentmihalyi
Flow
In zijn klassieke werk 'Flow' beschrijft Mihaly Csikszentmihalyi hoe mensen in een staat van complete absorptie en voldoening kunnen raken wanneer ze bezig zijn met activiteiten die precies de juiste uitdaging bieden. Deze 'flow-staat' vertegenwoordigt de puurste vorm van intrinsieke motivatie.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Flow in organisaties - ‘Reikt tips en tools aan’
Henk Jan Kamsteeg
Dit artikel belicht de zeven randvoorwaarden voor flow in organisaties: focus en concentratie, duidelijke doelen, adequate uitdaging, betekenisvolle feedback, autonomie, en een veilige omgeving. Het benadrukt hoe belangrijk het is deze elementen in de werkcontext te integreren.
"De beste momenten in ons leven zijn niet de passieve, ontspannende tijden. De beste momenten zijn meestal wanneer iemands lichaam of geest vrijwillig zijn grenzen verlegt, in een inspanning om iets moeilijks en waardevols te bereiken."
Uit: Flow
De verbinding tussen purpose en intrinsieke motivatie
Een sterke 'purpose' of levensdoel vormt vaak de basis voor duurzame intrinsieke motivatie. Wanneer mensen hun werk kunnen verbinden met een groter doel of betekenis die aansluit bij hun waarden, ervaren ze een krachtige vorm van motivatie die standhoudt, zelfs tijdens moeilijke periodes. Dit verklaart waarom mensen in zinvolle beroepen vaak hoge niveaus van toewijding tonen, ondanks uitdagende omstandigheden.
Raymon Geurts
De gelukkige organisatie
In 'De gelukkige organisatie' toont Raymon Geurts aan dat in gelukkige organisaties mensen werken vanuit intrinsieke motivatie omdat hun werk bijdraagt aan wat zij persoonlijk als betekenisvol ervaren. Het boek laat zien hoe zingeving en persoonlijke waarden centraal staan in duurzaam succesvolle organisaties.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
De winst van purpose - Voor wie purpose echt op de agenda wil krijgen
Roy van den Anker
Dit artikel benadrukt dat echte, blijvende verandering alleen mogelijk is wanneer deze aansluit bij de intrinsieke motivatie van medewerkers. Zelfs de meest nobele doelen, zoals de Sustainable Development Goals, zullen weinig effect hebben zolang ze worden nagestreefd vanuit verplichting in plaats van intrinsieke overtuiging.
SPOTLIGHT: Judith Webber
Judith Webber is een ervaren veranderexpert die gelooft in duurzame verandering vanuit intrinsieke motivatie. Met bijna 25 jaar ervaring als HR-adviseur en ondernemer heeft ze zich gespecialiseerd in het faciliteren van veranderingen die aansluiten bij de innerlijke drijfveren van mensen, waardoor ze niet alleen JA zeggen, maar ook JA doen.
Meer over Judith Webber
Marcel Dassen
De betrouwbare leider
In 'De betrouwbare leider' beschrijft Marcel Dassen hoe leiders intrinsieke motivatie bij zichzelf en hun medewerkers kunnen aanwakkeren in plaats van met externe prikkels te werken. De kracht van betrouwbaar leiderschap ligt in het vermogen om mensen te verbinden met hun innerlijke drijfveren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Intrinsieke motivatie versus traditionele managementpraktijken
Veel traditionele managementpraktijken, gebaseerd op controle, meten en belonen, kunnen onbedoeld intrinsieke motivatie ondermijnen. Organisaties die sterk leunen op prestatiemetingen, bonussystemen en micromanagement zien vaak een afname in creativiteit, innovatie en betrokkenheid. Modern leiderschap vereist daarom een fundamenteel andere benadering die vertrouwen, autonomie en betekenisvol werk centraal stelt.
Berend van der Kolk
De meetmaatschappij
In 'De meetmaatschappij' analyseert Berend van der Kolk het 'motivatie-uitdrijvingseffect' - hoe meetpraktijken en extrinsieke beloningen intrinsieke motivatie kunnen verdringen. Het boek biedt een kritische reflectie op onze obsessie met meten en de onbedoelde gevolgen daarvan.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Joris Merks-Benjaminsen
Managen zonder macht
In 'Managen zonder macht' toont Joris Merks-Benjaminsen hoe managers die hun formele macht minimaal gebruiken, de intrinsieke motivatie van medewerkers bevorderen. Hij laat zien hoe micromanagement intrinsieke motivatie ondermijnt, terwijl ruimte geven aan autonomie en vertrouwen deze juist versterkt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Kenneth Blanchard
Sheldon Bowles
Gung Ho!
Als echte managementklassieker laat 'Gung Ho!' zien hoe intrinsieke motivatie kan worden versterkt door drie eenvoudige principes: betekenisvol werk, autonomie en wederzijdse waardering. Blanchard en Bowles demonstreren in deze parabel hoe deze principes een verrassende omslag kunnen veroorzaken in zowel productiviteit als werkplezier.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 11 werkdagen
Hoe stimuleer je intrinsieke motivatie?
Het goede nieuws is dat intrinsieke motivatie kan worden gestimuleerd, zowel bij jezelf als bij anderen. Als leider, ouder, docent of coach kun je omstandigheden creëren die de natuurlijke nieuwsgierigheid en betrokkenheid van mensen aanwakkeren. Dit begint met het begrijpen van wat mensen werkelijk drijft - hun interesses, waarden en doelen - en vervolgens een omgeving te creëren waarin ze autonomie ervaren, kunnen groeien in hun vaardigheden en zich verbonden voelen met anderen en met een betekenisvol doel.
Sergio van der Pluijm
Coachen 3.0 - Deel 1: Motiverende gespreksvoering
In 'Coachen 3.0' beschrijft Sergio van der Pluijm hoe motiverende gespreksvoering (MGV) intrinsieke motivatie kan versterken. Deze methode helpt coaches en leidinggevenden om de natuurlijke motivatie van mensen aan te spreken door hun ambivalentie te verkennen en autonomie te respecteren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Motiveren kun je leren - Ontdek hoe jouw gesprekken mensen helpen floreren
Marlies Jellema
Dit artikel benadrukt dat motivatie, hoewel complex, uit slechts twee elementen bestaat: belang en vertrouwen. Het legt uit hoe je door de juiste gesprekstechniek mensen kunt helpen hun eigen intrinsieke motivatie te ontdekken en versterken, wat bijdraagt aan duurzaam werkgeluk.
Marlies Jellema
Motiveren kun je leren
In 'Motiveren kun je leren' legt Marlies Jellema uit waarom intrinsieke motivatie krachtiger en duurzamer is dan externe prikkels voor verandering. Ze biedt praktische handvatten om motiverende gesprekken te voeren en laat zien hoe je anderen kunt helpen hun eigen intrinsieke motivatie te ontdekken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
In 'Motivatie' leert Dan Ariely ons dat erkenning een veel krachtiger motivator is dan geld. Waar financiële beloningen snel gewenning veroorzaken en zelfs kunnen leiden tot verminderde prestaties, blijkt oprechte waardering en erkenning van iemands bijdrage een duurzame bron van intrinsieke motivatie.
Conclusie: De blijvende kracht van intrinsieke motivatie
In een wereld die steeds complexer en veeleisender wordt, is het begrijpen en stimuleren van intrinsieke motivatie belangrijker dan ooit. Of het nu gaat om persoonlijke groei, effectief leiderschap, betekenisvol onderwijs of duurzame organisatieontwikkeling - de sleutel tot duurzame resultaten ligt in het verbinden met wat mensen van binnenuit drijft.
Intrinsieke motivatie is geen luxe, maar een noodzaak voor iedereen die streeft naar meer voldoening, creativiteit en duurzame prestaties. Door de juiste omstandigheden te creëren waarin autonomie, competentie en verbondenheid kunnen floreren, kunnen we niet alleen betere resultaten behalen, maar ook een rijker en betekenisvoller leven leiden - zowel voor onszelf als voor degenen die we leiden, onderwijzen of coachen.
