Hoe identificeer en benut ik de intrinsieke drijfveren van mijn medewerkers?

Als leidinggevende wil je graag dat je medewerkers gemotiveerd aan het werk zijn. Maar hoe zorg je ervoor dat ze van binnenuit gedreven worden? Intrinsieke motivatie - de motivatie die van binnenuit komt zonder externe prikkels - leidt tot meer werkplezier, betere prestaties en duurzamere resultaten. Om deze te kunnen benutten, moet je eerst begrijpen wat je medewerkers werkelijk drijft.

Wat zijn intrinsieke drijfveren?

Intrinsieke drijfveren zijn de onderliggende motivaties die mensen van binnenuit aanzetten tot actie. In tegenstelling tot extrinsieke motivatoren zoals bonussen of straffen, komen intrinsieke drijfveren voort uit persoonlijke behoeften, waarden en interesses. Onderzoek toont aan dat mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn beter presteren, creatiever zijn en meer werkplezier ervaren.

Volgens de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan, waar Steeneveld zich op baseert, zijn met name autonomie, verbondenheid en competentie essentieel voor intrinsieke motivatie. Als deze behoeften worden vervuld, zullen medewerkers eerder vanuit zichzelf gemotiveerd zijn om hun werk goed te doen.

Hoe identificeer je de drijfveren van je medewerkers?

Om de intrinsieke drijfveren van je medewerkers te ontdekken, kun je verschillende methoden toepassen:

Een goede manier om drijfveren te identificeren is door oprechte gesprekken te voeren waarin je werkelijk geïnteresseerd bent in wat je medewerker beweegt. Lydia van Oudenaren benadrukt in haar werk het belang hiervan:

Hier zijn enkele praktische manieren om drijfveren te identificeren:

• Voer motivatiegesprekken - Vraag niet alleen naar wat iemand doet, maar waarom hij/zij dat doet
• Let op enthousiasme - Wanneer lichten de ogen van je medewerker op?
• Observeer waar mensen tijd voor maken - Waar investeren ze extra energie in?
• Gebruik drijfverentests - Er zijn verschillende instrumenten die drijfveren in kaart brengen
• Stel open vragen - 'Wat vind je het meest bevredigend aan je werk?' of 'Wanneer voelt je dag geslaagd?'

De wetenschap achter intrinsieke motivatie

De zogenaamde Self-Determination Theory (zelfdeterminatietheorie) vormt de basis voor veel kennis over intrinsieke motivatie. Deze theorie verklaart waarom externe prikkels zoals bonussen vaak minder effectief zijn dan we denken.

Een interessant voorbeeld komt uit onderzoek van gedragseconoom Dan Ariely, die ontdekte dat financiële beloningen soms zelfs averechts kunnen werken:

Hoe benut je de intrinsieke drijfveren van je medewerkers?

Wanneer je inzicht hebt in wat je medewerkers drijft, kun je verschillende strategieën toepassen om hun intrinsieke motivatie aan te spreken en te versterken:

Hier zijn concrete manieren om intrinsieke drijfveren te benutten:

1. Geef autonomie

Mensen willen controle hebben over hun eigen werk. Geef medewerkers de ruimte om zelf te bepalen hoe ze hun doelen bereiken. Dit betekent niet dat je geen kaders stelt, maar binnen die kaders laat je ruimte voor eigen invulling.

2. Creëer betekenisvol werk

Mensen willen weten dat hun werk ertoe doet. Maak duidelijk hoe individuele taken bijdragen aan het grotere geheel en waarom het werk belangrijk is.

3. Stimuleer ontwikkeling en competentie

Mensen willen groeien en steeds beter worden in wat ze doen. Bied uitdagende taken aan die net buiten de comfortzone liggen en zorg voor regelmatige feedback.

4. Bevorder verbondenheid

Mensen hebben behoefte aan betekenisvolle relaties. Creëer een werkomgeving waarin medewerkers zich verbonden voelen met collega's en de organisatie.

5. Match taken met drijfveren

Probeer taken en verantwoordelijkheden af te stemmen op de intrinsieke drijfveren van je medewerkers. Iemand die gedreven wordt door creativiteit zal bloeien bij innovatieve projecten, terwijl iemand die behoefte heeft aan structuur beter gedijt bij gestructureerde taken.

Concrete toepassingen in de praktijk

Laten we kijken naar enkele praktische toepassingen om intrinsieke drijfveren te identificeren en te benutten:

Een effectieve aanpak is om regelmatig gesprekken te voeren specifiek gericht op drijfveren. Vraag bijvoorbeeld:

• Welk aspect van je werk geeft je de meeste energie?
• Wanneer vergeet je de tijd tijdens het werken?
• Welke projecten zou je doen, zelfs als je er niet voor betaald zou worden?
• Wat maakt een werkdag voor jou geslaagd?

Ook kun je experimenteren met job crafting, waarbij medewerkers de mogelijkheid krijgen om aspecten van hun functie aan te passen zodat deze beter aansluiten bij hun drijfveren. Dit kan gaan om kleine aanpassingen in taken, relaties of de manier waarop ze naar hun werk kijken.

Veelvoorkomende drijfveren

Hoewel ieder mens unieke drijfveren heeft, zijn er enkele categorieën die vaak voorkomen:

Ook het model van waardentheorie van Graves, zoals beschreven in het boek van Versnel en Koppenol, biedt inzicht in verschillende typen drijfveren, van veiligheid en respect tot succes, harmonie en inzicht.

Valkuilen bij het motiveren van medewerkers

Bij het werken met intrinsieke drijfveren zijn er enkele valkuilen waar je voor moet waken:

• Overmatige focus op extrinsieke beloningen - Deze kunnen intrinsieke motivatie ondermijnen
• Eén aanpak voor iedereen - Drijfveren zijn persoonlijk en verschillen per medewerker
• Te weinig autonomie bieden - Micromanagement kan intrinsieke motivatie verstikken
• Onduidelijke doelen - Mensen hebben richting nodig om gemotiveerd te blijven
• Gebrek aan feedback - Zonder feedback is het moeilijk om competentie te ervaren

Conclusie

Het identificeren en benutten van intrinsieke drijfveren bij medewerkers is geen eenmalige actie, maar een doorlopend proces dat vraagt om oprechte interesse, goede gesprekken en een werkomgeving die ruimte biedt aan autonomie, verbondenheid, competentie en zingeving. Door te begrijpen wat je medewerkers werkelijk motiveert en daar bewust op in te spelen, creëer je niet alleen meer werkplezier, maar ook betere prestaties en duurzame resultaten.

Wanneer je als leidinggevende investeert in het begrijpen en aanspreken van intrinsieke drijfveren, bouw je aan een organisatie waar mensen graag werken en hun beste bijdrage leveren - niet omdat het moet, maar omdat ze het willen.