Prof.mr. Ton Hartlief is sinds 2001 hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit Maastricht en was voordien onder meer als hoogleraar burgerlijke recht verbonden aan de Universiteit Leiden.
Meer over de auteursVerbintenissen uit de wet en schadevergoeding
Samenvatting
Deze publicatie geeft inzicht in het verbintenissenrecht, het buiten-contractuele aansprakelijkheidsrecht en het schadevergoedingsrecht. De 10e druk van Verbintenissen uit de wet Schadevergoeding is volledig geactualiseerd: de consequenties van de per 1 januari 2024 inwerking getreden Wet op de Nadeelscompensatie worden besproken, net als actuele ontwikkelingen aan het front van Europese regelgeving met betrekking tot productenaansprakelijkheid en kunstmatige intelligentie.
In Verbintenissen uit de en wet Schadevergoeding wordt de lezer op efficiënte wijze wegwijs in het verbintenissenrecht, het buiten-contractuele aansprakelijkheidsrecht en het schadevergoedingsrecht. Deze titel is volledig gewijd aan verbintenissen uit de wet en schadevergoeding. De 10e druk geeft een systematisch overzicht, begeleid door sprekende voorbeelden en is daarmee uniek in zijn soort.
In deze druk zijn de belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen drie jaar verwerkt. Denk aan de consequenties van de per 1 januari 2024 inwerking getreden Wet op de Nadeelscompensatie, net als actuele ontwikkelingen aan het front van Europese regelgeving met betrekking tot productenaansprakelijkheid en kunstmatige intelligentie. Ook nieuw verschenen literatuur is verwerkt, waaronder dissertaties op het vlak van de andere verbintenissen uit de wet.
Ook komen verbintenissen uit de wet aan de orde, zoals zaakwaarneming, onverschuldigde betaling en ongerechtvaardigde verrijking. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de vraag welke vorderingen en collectieve acties op het buiten-contractuele aansprakelijkheidsrecht kunnen worden gebaseerd en aan het leerstuk van de verjaring.
Verbintenissen uit de wet en Schadevergoeding is van grote waarde voor zowel het onderwijs als de praktijk. De uitgave is bovendien zeer interessant voor iedereen die zich wil oriënteren op het snijvlak van verbintenissenrecht, het buiten-contractuele aansprakelijkheidsrecht en het schadevergoedingsrecht.
Schadevergoeding & wetgeving:
- De verschillende kwalitatieve aansprakelijkheden
- Oneerlijke handelspraktijken
- Schending van mededingingsrecht en misleidende reclame
- Aansprakelijkheid voor arbeidsongevallen en beroepsziekten
- De consequenties van de per 1 januari 2024 inwerking getreden Wet op de Nadeelscompensatie
- Actuele ontwikkelingen aan het front van Europese regelgeving met betrekking tot productaansprakelijkheid en kunstmatige intelligentie
- Belangrijke rechtspraak, onder meer op het vlak van rechtsinbreuk, overheidsaanprakelijkheid, shock- en affectieschade en verjaring
Specificaties
Over A.L.M. Keirse
Inhoudsopgave
Lijst van afkortingen / XXIII
Verkort aangehaalde literatuur / XXV
HOOFDSTUK 1
ALGEMENE INLEIDING / 1
1.1 Het thema / 1
1 Verbintenissen uit de wet en schadevergoeding / 1
2 Verbintenis, rechtsplicht, vermogensrecht, nakoming / 2
3 Plaats van ‘verbintenissen uit de wet’ in de wet / 3
4 Samenloop wanprestatie en onrechtmatige daad / 4
5 Rechtvaardiging voor het ontstaan van verbintenissen / 6
1.2 Enkele algemene thema’s van aansprakelijkheidsrecht / 7
6 Vertrekpunt: ieder draagt zijn eigen schade … / 7
7 Doelen van het aansprakelijkheidsrecht / 8
8 Onderscheid en samenhang met strafrecht / 10
9 Aansprakelijkheid en verzekering / 12
10 Maatschappelijke en juridische ontwikkeling / 13
11 Europeanisering / 15
12 Rechtsvergelijking / 17
HOOFDSTUK 2
AANSPRAKELIJKHEID VOOR EIGEN GEDRAG OP GROND VAN ART. 6:162 / 19
2.1 Inleiding / 19
13 Overzicht van de stof / 19
14 Het wettelijk systeem / 20
15 De onrechtmatige gedraging / 20
16 De toerekening / 21
17 Aansprakelijkheid van rechtspersonen / 21
18 De onrechtmatigheid van de gedraging en de betekenis van de rechtvaardigingsgrond / 23
19 De relativiteit van de norm / 25
20 Onderlinge verhouding van de onrechtmatigheidscriteria / 26
21 Inbreuk en strijd met de wet vroeger als enige criteria / 27
22 De verruiming door Lindenbaum/Cohen / 27
2.2 De rechtsinbreuk / 28
23 De inbreuk op een (subjectief) recht / 28
24 Fundamenteel belang van subjectieve rechten / 29
25 Welke subjectieve rechten? / 30
26 Beperkingen van de toepassing van het criterium inbreuk op een recht / 31
27 Beperking tot directe, rechtstreekse en opzettelijke inbreuk / 33
28 Toetsing vooraf aan andere criteria / 34
29 Bevat de inbreuk zelf een normschending? / 35
30 Extra toetsing aan ongeschreven normen / 36
31 Voordeel van het zich kunnen beroepen op de schending van een subjectief recht / 37
32 Het belang van de inbreuk-categorie / 37
2.3 Strijd met een wettelijke plicht / 38
33 Hoofdregel / 38
34 De rol van wettelijke strafbepalingen / 39
35 Sterkere positie bij schending wettelijke norm / 39
36 Soms speelt de overtreding van een wettelijke bepaling een minder prominente rol / 40
37 Afrondende opmerkingen over de schending van een wettelijke plicht / 41
2.4 Strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt / 42
2.4.1 Algemeen / 42
38 Wat is ‘hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt’? / 42
39 Bewijslast: eiser bewijst, soms ‘res ipsa loquitur’ / 43
40 Een open norm met een (zeer) breed toepassingsbereik / 44
41. De betekenis van private regelgeving / 44
42 Vuistregels en gezichtspunten: algemene en bijzondere regels / 45
43 Verschillende situaties / 46
2.4.2 Gevaarzetting / 47
44 Kelderluikfactoren voor gevaarzettende situaties / 47
45 Sport en spel: contextgebonden gedragsnormen / 50
46 Sportsituaties en spelregels / 51
47 Specifieke zorgplicht voor terreinbeheerders en opstallen / 53
48 Zorginrichtingen en onderwijsinstellingen / 55
49 Huis-, tuin- en keukensituaties / 56
50 Zuiver nalaten; bewustheid van gevaar / 57
2.4.3 Zorgvuldigheidsnormen buiten gevaarzettingssituaties / 58
51 Andere situaties dan gevaarzettende / 58
52 Hinder / 58
53 Hinder tussen verafgelegen gebruikers / 61
54 Beroepsaansprakelijkheid / 62
55 Aansprakelijkheid banken / 64
56 Bestuurdersaansprakelijkheid / 66
57 Andere gevallen van onzorgvuldig gedrag / 67
2.5 Relativiteit / 70
58 Het relatieve karakter van de onrechtmatigheid / 70
59 Drievoudige functie van art. 6:163 / 70
60 Relativiteit bij de verschillende onrechtmatigheidscategorieën / 72
61 Wie wordt beschermd bij de inbreuk op een subjectief recht? / 73
62 Strijd met wettelijke normen / 74
63 Correctie Langemeijer / 76
64 Wat is de beschermingsomvang van ongeschreven zorgvuldigheidsnormen? / 77
65 De betekenis van het relativiteitsvereiste / 79
2.6 Afsluitende opmerkingen over de beantwoording van de onrechtmatigheidsvraag / 80
66 Van algemeen naar bijzonder; van abstract naar concreet / 80
2.7 De toerekening van onrechtmatig gedrag aan de dader / 81
67 De persoon van de dader; toerekening / 81
68 Wat betekent ‘schuld’? / 81
69 Schuld en toerekening en de vraag naar persoonlijke verwijtbaarheid / 82
70 Het ontbreken van schuld / 83
71 Dubbelzinnige betekenis van ‘schuld’ in de rechtspraak en in lid 3 van art. 6:162 / 83
72 Toerekenen op grond van de in het verkeer geldende opvattingen / 84
73 De verschillende toerekeningsgronden: ‘schuld’ en ‘krachtens verkeersopvattingen’ / 85
74 Het ontbreken van toerekening is uitzonderlijk; bewijslast / 86
75 Aansprakelijkheid ondanks een geestelijke of lichamelijke tekortkoming / 86
76 Regres op de toezichthouder / 87
77 Kinderen / 88
2.8 Enkele bijzondere bepalingen uit afdeling 6.3.1 / 88
78 Groepsaansprakelijkheid / 88
79 Rectificatie / 90
80 Afwijzing verbodsactie / 91
HOOFDSTUK 3
KWALITATIEVE AANSPRAKELIJKHEID (AFDELING 6.3.2) / 93
3.1 Inleiding / 93
81 Afdeling 6.3.2 / 93
A. Aansprakelijkheid voor personen / 94
3.2 Algemene opmerkingen / 94
82 De persoon voor wie aansprakelijkheid bestaat moet zelf een fout hebben begaan / 94
3.3 Aansprakelijkheid van ouders/voogden voor kinderen / 95
3.3.1 Inleiding / 95
83 Drie leeftijdscategorieën / 95
3.3.2 Kinderen tot 14 jaar / 96
84 Aansprakelijkheid doorgeschoven van kind naar ouder / 96
85 Vereisten voor aansprakelijkheid / 96
3.3.3 Kinderen van 14 en 15 jaar / 97
86 Maatstaf voor aansprakelijkheid / 97
3.4 Aansprakelijkheid van werkgevers voor ondergeschikten / 99
87 Inleiding, ratio en vereisten voor aansprakelijkheid / 99
88 Ondergeschikt en zeggenschap / 100
89 Uitlening / 101
90 Functioneel verband: kansvergroting en zeggenschap / 102
91 Een natuurlijk persoon als werkgever / 103
92 Onderlinge draagplicht van werkgever/werknemer / 104
3.5 Aansprakelijkheid van opdrachtgevers voor niet-ondergeschikten / 105
93 Aansprakelijkheid voor niet-ondergeschikte hulppersonen / 105
3.6 Aansprakelijkheid van vertegenwoordigden voor vertegenwoordigers / 107
94 Aansprakelijkheid door vertegenwoordiging / 107
B. Aansprakelijkheid voor zaken en stoffen / 108
95 Inleiding / 108
3.7 Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken / 109
3.7.1 Lid 1 (criteria voor aansprakelijkheid) / 109
96 Inleiding / 109
97 Roerende zaak / 110
98 Gebrek vereist / 110
99 Bijzonder gevaar / 111
100 Bekendheid / 112
101 Verwezenlijking van schade aan personen of zaken / 113
102 Tenzij … / 113
103 Aansprakelijke persoon / 115
3.7.2 Lid 2 (verhouding tot productaansprakelijkheid) / 115
104 Aansprakelijkheid van de producent gaat voor / 115
105 Producent niet aansprakelijk / 116
106 Stelplicht en bewijslast / 116
107 Uitgezonderde zaken / 117
3.8 Aansprakelijkheid voor opstallen / 117
108 Inleiding en ratio / 117
109 Wat is een opstal? / 118
110 Gebrek vereist / 119
111 Tenzij … / 123
112 Aansprakelijke persoon / 125
3.9 Aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen / 127
113 Inleiding en ratio / 127
114 Het begrip stof / 127
115 Bijzonder gevaar van ernstige aard / 128
116 Gevaar in plaats van gebrek / 128
117 Bekendheid / 129
118 Schade aan personen of zaken / 129
119 Aansprakelijke persoon / 129
3.10 Aansprakelijkheid voor stortplaatsen / 131
120 Aansprakelijkheid voor stortplaatsen / 131
3.11 Aansprakelijkheid voor mijnbouwwerken / 132
121 Aansprakelijkheid voor mijnbouwwerken / 132
121a Omkering van de bewijslast in art. 6:177a / 134
3.12 Uitzonderingen op aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen, stortplaatsen, mijnbouwwerken / 135
122 Bevrijdende omstandigheden / 135
3.13 Aansprakelijkheid voor dieren / 138
123 Inleiding en grondslag der aansprakelijkheid / 138
124 Door een dier aangerichte schade / 138
125 De bezitter is aansprakelijk / 140
126 Tenzij … / 141
3.14 Bijzondere regels inzake de aansprakelijke persoon / 143
127 Inleiding / 143
128 Medebezitters hoofdelijk aansprakelijk / 143
129 Aansprakelijke persoon bij overdracht onder opschortende voorwaarde / 144
130 Uitoefening in bedrijfsverband / 145
131 Hoofdelijke aansprakelijkheid van gezamenlijke exploitanten / 147
132 Jeugdige leeftijd of geestelijke of lichamelijke tekortkoming / 147
3.15 Kosten van preventie van (verdere) schade / 148
133 Uitbreiding van het schadebegrip / 148
HOOFDSTUK 4
PRODUCTAANSPRAKELIJKHEID / 151
4.1 Inleiding / 151
134 Aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door producten / 151
4.2 Productaansprakelijkheid ex art. 6:185 e.v. / 153
135 Wat is een product? / 153
135a Richtlijn 2024: verruiming van het begrip product / 155
136 Uitgesloten producten / 155
137 In het verkeer brengen van het product / 155
137a Richtlijn 2024: in de handel brengen of in gebruik stellen / 157
138 Aansprakelijkheid bij gebrekkigheid van het product / 157
138a Richtlijn 2024: gebrekkigheidscriterium en gezichtspunten / 160
139 Geen verwijt vereist / 161
140 Bevrijdende omstandigheden / 162
140a Richtlijn 2024: ontheffing van aansprakelijkheid / 164
141 Eigen schuld van benadeelde en gedraging van een derde / 165
141a Richtlijn 2024: hoofdelijke aansprakelijkheid marktdeelnemers / 166
142 De producent als aansprakelijke persoon / 166
142a Richtlijn 2024: hoofdelijk aansprakelijke marktdeelnemers / 168
143 Bewijslast / 169
143a Richtlijn 2024: verlichting van de bewijslast / 170
144 Voor vergoeding in aanmerking komende schade / 171
144a Richtlijn 2024: verruiming schadebegrip / 173
145 Verjaring en verval van het vorderingsrecht / 174
145a Richtijn 2024: uitzondering bij sluimerende letselschade / 174
146 Exoneratie niet toegestaan / 175
147 Voor de benadeelde gunstiger bepalingen van Nederlands recht / 175
148 De richtlijn als Europees recht / 175
4.3 Verhouding tot andere grondslagen voor aansprakelijkheid voor producten / 177
148a Aanvullend karakter / 177
149 Verhouding richtlijn productaansprakelijkheid tot regeling onrechtmatige daad / 179
150 Aansluiting bij de noties van gebrek en in het verkeer brengen van het product / 181
151 Toerekening krachtens art. 6:162 lid 3 / 182
152 Bewijslast / 183
152a Verhouding richtlijn productaansprakelijkheid tot andere buitencontractuele grondslagen voor aansprakelijkheid voor producten / 184
152b Samenloop met contractuele aansprakelijkheid / 185
152c Productveiligheid / 186
153 Waarschuwingsplicht en product recall / 188
HOOFDSTUK 5
AANSPRAKELIJKHEID VOOR MOTORRIJTUIGEN / 191
154 Inleiding / 191
155 Hoofdlijnen van art. 185 WVW / 191
156 De 100%-regel voor slachtoffers jonger dan 14 jaar / 193
157 Het overmachtverweer / 195
158 Het beroep op eigen schuld: de 50%-regel / 197
159 Causale verdeling en extra billijkheidscorrectie / 199
160 De positie van regresnemers / 201
161 Welke normen zijn van toepassing op de regresvordering? / 202
162 Schade van de gemotoriseerde: reflexwerking van art. 185 WVW / 205
163 Wijziging van het stelsel van verkeersaansprakelijkheid / 208
HOOFDSTUK 6
ONEERLIJKE HANDELSPRAKTIJKEN, MISLEIDENDE EN VERGELIJKENDE RECLAME, AANSPRAKELIJKHEID BIJ ELEKTRONISCH RECHTSVERKEER, SCHENDING VAN MEDEDINGINGSRECHT / 211
164 Inleiding / 211
6.1 Oneerlijke handelspraktijken, misleidende en vergelijkende reclame / 211
165a Oneerlijke handelspraktijken / 211
165b Kern van de regeling / 212
165c Wat is misleidend? / 213
165d Wat is agressief? / 214
165e Wie kan wat vorderen? / 215
165f Misleidende en vergelijkende reclame / 216
165g Onrechtmatigheid en toerekening, omkering bewijslast / 218
165h Verbod en rectificatie / 220
6.2 Elektronisch rechtsverkeer / 220
166 Aansprakelijkheid bij elektronisch rechtsverkeer / 220
6.3 Schending van mededingingsrecht / 222
167a Achtergrond, doel en opzet van de regeling / 222
167b Externe hoofdelijkheid en onderlinge draagplicht / 223
167c Doorberekeningsverweer / 225
HOOFDSTUK 7
ONRECHTMATIGE OVERHEIDSDAAD / 227
7.1 Inleiding / 227
168 Normen voor de overheid / 227
7.2 De competentieverdeling tussen de burgerlijke rechter en bestuursrechter / 229
169 De bevoegdheid van de rechter en de ontvankelijkheid van eiser / 229
170 Verzoekschrift bij bestuursrechter of schadevergoedingseis bij burgerlijke rechter? / 230
171 De betekenis van het oordeel van de bestuursrechter / 233
172 De leer van de formele rechtskracht / 233
7.3 De onrechtmatigheid van overheidshandelen / 236
173 Toetsing aan alle onrechtmatigheidscriteria / 236
174 De aard van het overheidshandelen / 237
175 Beleidsruimte / 238
176 Geen beoordeling van doelmatigheid / 240
177 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 241
177a Schending van mensenrechten / 242
7.4 Onrechtmatige wetgeving / 244
178 Wetgeving in materiële zin / 244
179 Wetgeving in formele zin / 246
180 Niet tijdige of onjuiste omzetting van EU-wetgeving / 249
181 Verdragen / 251
7.5 Onrechtmatige rechtspraak / 252
182 Terughoudendheid / 252
7.6 Vernietigde of niet tijdige besluiten / 256
183 Vernietigde besluiten / 256
183a Niet tijdig besloten / 260
7.7 Strafvorderlijk optreden / 261
184 Strafvorderlijk optreden / 261
7.8 Toezicht / 264
184a Toezicht / 264
7.9 Rechtmatige overheidsdaad: gelijkheid voor de openbare lasten / 267
185 Rechtmatig of onrechtmatig? / 267
185a Nadeelcompensatie / 271
185b Overheidstegemoetkomingsregelingen / 272
HOOFDSTUK 8
ARBEIDSONGEVALLEN EN BEROEPSZIEKTEN / 273
186 Inleiding / 273
187 Art. 7:658 / 275
188 Zorgplicht / 277
189 Eigen schuld / 281
190 Andere arbeidsverhoudingen / 284
191 Beroepsziekten / 286
192 Aanvullende bescherming door goed werkgeverschap / 288
193 Verzekeringsplicht voor verkeer / 290
194 Drie arbeidsrechtelijke aansprakelijkheidsregimes / 292
HOOFDSTUK 9
SCHADEVERGOEDINGSRECHT / 295
195 Inleiding en plan van behandeling / 295
9.1 Beginsel van volledige vergoeding / 295
196 Beginsel met vele uitzonderingen / 295
9.2 Inhoud en bereik van afdeling 6.1.10 / 296
197 Inhoud van afdeling 6.1.10 / 296
198 Bereik afdeling 6.1.10: wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding / 296
9.3 Schade / 298
199 Schade is niet gedefinieerd / 298
200 Schade is een vermindering in een object / 298
201 Vergoeding van vergeefs gemaakte kosten / 299
201a Verlies van een kans / 301
201b Proportionele aansprakelijkheid / 304
9.4 Onderscheidingen / 308
202 Vermogensschade en ander nadeel / 308
203 Vermogensschade: geleden verlies en gederfde winst / 309
204 Personenschade, zaakschade en zuivere vermogensschade / 310
205 Bereddingskosten, expertisekosten en incassokosten / 311
9.5 Wijze van begroting / 317
206 Wijze van begroting: vrijheid van de rechter / 317
207 Uitgangspunt: concrete schadebegroting / 319
208 Uitzondering: abstracte schadebegroting / 320
209 Belang voor opeisbaarheid van de schadevergoedingsvordering / 326
210 Bijzondere wijze van begroting: winstafdracht / 326
211 Probleem bij de schadebegroting: toekomstige schade / 329
9.6 Vorm van schadevergoeding / 332
212 Schadevergoeding in geld of in natura / 332
9.7 Omvang van de schadevergoeding / 334
213 Inleiding / 334
214 Causaliteit: vestiging en omvang / 335
215 Een (bewijs)probleem in de vestigingsfase / 335
216 Van de adequatieleer naar de leer van de toerekening naar redelijkheid / 341
217 Multifactorbenadering / 342
218 Deelregels van Brunner / 343
219 Enkele gevallen nader beschouwd / 344
220 Toerekening bij risicoaansprakelijkheid / 345
221 Leiding- en kabelschades / 347
222 Toerekening bij personenschade / 348
223 Bijzondere omstandigheden / 352
224 Invloed op schadebegroting / 352
224a Op weg naar een eenvoudig beslisschema? / 354
225 Voordeelstoerekening / 355
226 Eigen schuld. Inleiding / 363
227 Twee maatstaven: causale verdeling en billijkheidscorrectie / 364
228 Causale verdeling / 365
229 Billijkheidscorrectie / 367
230 Eigen schuld in het verkeer / 369
231 Zaak van benadeelde in de macht van een derde / 369
232 Reflexwerking van bijzondere aansprakelijkheden / 370
233 Bijzondere eigenschuldregels / 372
234 Risico-aanvaarding is geen zelfstandig leerstuk / 372
235 Schadebeperkingsplicht / 373
9.8 Meervoudige causaliteit, alternatieve causaliteit en hoofdelijkheid / 374
236 Inleiding / 374
237 Meervoudige causaliteit / 374
238 Alternatieve causaliteit / 377
239 Het DES-arrest / 378
240 Hoofdelijkheid bij aansprakelijkheid voor dezelfde schade / 380
241 Aansprakelijkheid voor dezelfde schade is essentiële voorwaarde / 381
242 Verhouding tussen aansprakelijke personen onderling: draagplicht / 381
243 Hoofdelijke aansprakelijkheid en eigen schuld van de benadeelde / 382
244 Omslag bij insolventie / 383
9.9 Letselschade en overlijdensschade / 383
245 Inleiding / 383
246 Letselschade / 384
247 Smartengeld / 384
248 In welke gevallen heeft men recht op smartengeld? / 385
249 Omvang van de vergoeding / 389
250 Overgang van het recht op smartengeld / 392
251 Schrik- en affectieschade / 393
252 De positie van derden / 401
253 Verplaatste schade / 402
253a Affectieschade in geval van ernstig blijvend letsel / 404
254 Overlijdensschade / 405
255 Een drietal schadesoorten / 405
256 Kring van gerechtigden tot vergoeding van gederfd levensonderhoud / 407
257 Omvang van de vergoeding in geval van gederfd levensonderhoud / 407
9.10 Matiging en limitering / 411
258 Inleiding / 411
259 Rechterlijke matiging / 411
260 Matigingsplicht / 412
261 Matigingsverbod / 414
262 Limitering / 415
263 Rechtvaardiging van limitering / 416
264 Limitering komt tot nu toe weinig voor / 416
HOOFDSTUK 10
DE TIJDELIJKE REGELING VERHAALSRECHTEN / 419
265 Inleiding / 419
266 Inhoud en achtergrond van art. 6:197 / 420
267 Consequenties / 421
268 Reflexwerking van art. 6:197: jurisprudentiële beperking van regres / 422
HOOFDSTUK 11
ZAAKWAARNEMING / 425
11.1 Bronnen van verbintenis; overige verbintenissen uit de wet / 425
269 Inleiding / 425
270 Plan van behandeling / 425
11.2 Inleiding zaakwaarneming / 426
271 Grondslag / 426
272 Afbakening ten opzichte van ongewenste bemoeizucht en opdracht / 427
11.3 Vereisten voor zaakwaarneming / 428
273 Inleiding / 428
274 Het behartigen van andermans belang / 429
275 Willens en wetens / 429
276 Zonder bevoegdheid daartoe / 430
277 Redelijke grond / 432
278 Goedkeuring door de belanghebbende / 433
279 Termijn voor goedkeuring / 434
11.4 Gevolgen zaakwaarneming / 435
11.4.1 Verplichtingen van de belanghebbende / 435
280 Schadevergoedingsverplichting belanghebbende; goedkeuring / 435
281 Vergoeding voor inkomstenderving / 436
11.4.2 Verplichtingen en bevoegdheden van de zaakwaarnemer / 437
282 Zorgplicht zaakwaarnemer / 437
283 Vertegenwoordigingsbevoegdheid zaakwaarnemer / 438
284 Voortzettingsplicht zaakwaarnemer / 438
285 Rekening en verantwoording door de zaakwaarnemer / 439
286 Opschortings- en retentierecht van de zaakwaarnemer / 440
11.5 Samenloop / 440
287 Inleiding / 440
288 Zaakwaarneming en vinderschap / 441
289 Zaakwaarneming en onrechtmatige daad / 441
HOOFDSTUK 12
ONVERSCHULDIGDE BETALING / 443
290 Inleiding / 443
12.1 Vereisten voor een vordering uit onverschuldigde betaling / 445
291 Inleiding / 445
292 Prestatie (betaling) / 446
293 Aan wie en door wie is gepresteerd? / 447
294 Zonder rechtsgrond / 449
12.2 Teruggeven en ongedaan maken / 453
12.2.1 Terugvordering van zaken en andere goederen / 454
295 Algemeen; verhouding tot het goederenrecht / 454
296 Nakoming en niet-nakoming van de restitutieverbintenis / 456
297 Vruchten en kosten / 459
298 Gebruiksvergoeding; waardevermindering en -vermeerdering / 461
12.2.2 Terugvordering van geld / 463
299 Algemeen / 463
300 Koersverschil / 465
301 Complicaties bij girale betaling / 466
12.2.3 Ongedaanmaking in andere gevallen / 467
302 Prestaties van andere aard; ongedaanmaking voor zover redelijk / 467
12.3 Bijzondere gevolgen en complicaties / 468
303 Inleiding / 468
304 Handelingsonbekwaamheid / 469
305 Uitsluiting en aanpassing van restitutieverbintenissen / 469
306 Faillissement en onverschuldigde betaling / 472
12.4 Samenloop / 475
307 Inleiding / 475
308 Onverschuldigde betaling en onrechtmatige daad / 476
HOOFDSTUK 13
ONGERECHTVAARDIGDE VERRIJKING / 479
309 Grondslag / 479
13.1 Vereisten voor ongerechtvaardigde verrijking / 481
310 Inleiding / 481
311 Verrijking / 482
312 Verarming / 483
313 Causaal verband tussen verrijking en verarming; indirecte verrijking / 484
314 Ongerechtvaardigd / 487
315 Rechtvaardiging door een rechtshandeling / 489
316 Rechtvaardiging door de wet / 491
317 Aanvullende redelijkheidstoets / 493
318 Indirecte toepassing van art. 6:212 / 494
13.2 Gevolgen ongerechtvaardigde verrijking / 495
319 Inleiding / 495
320 Ontstaan van de vordering uit ongerechtvaardigde verrijking / 496
321 Beperking en verval van de verrijkingsvordering / 496
322 Vaststelling van de schadevergoeding / 498
323 Afwikkeling van de schadevergoedingsverplichting / 499
13.3 Samenloop / 500
324 Inleiding / 500
325 Ongerechtvaardigde verrijking en onrechtmatige daad / 501
326 Ongerechtvaardigde verrijking en onverschuldigde betaling / 502
327 Ongerechtvaardigde verrijking en zaakwaarneming / 503
328 Ongerechtvaardigde verrijking en ongedaanmaking bij ontbinding; ongerechtvaardigde verrijking als verweer / 504
HOOFDSTUK 14
OP ART. 6:162 TE BASEREN VORDERINGEN EN COLLECTIEVE ACTIES / 505
329 Inleiding / 505
330 Verklaring voor recht / 505
331 Rechterlijk verbod / 506
331a Rechterlijk bevel en schadevoorkoming / 507
332 De bevoegdheid van belangenorganisaties / 509
332a Collectieve afwikkeling massaschade / 511
332b Collectieve schadevergoedingsactie / 512
333 Rectificatie / 513
HOOFDSTUK 15
VERJARING / 515
15.1 Inleiding / 515
334 Inleiding / 515
15.2 De korte (5 jaar) termijn / 517
335 Uitgangspunten / 517
335a Bekendheid met schade en aansprakelijke persoon / 519
335b De positie van regresnemers / 523
335c Beroep op verstrijken van korte termijn onmogelijk / 525
15.3 Schade door letsel en overlijden / 527
335d Bijzondere regel voor schade door letsel en overlijden / 527
15.4 De lange verjaringstermijn / 528
336 De 20-jaartermijn / 528
337 Uitbreiding van de termijn in verband met milieuverontreiniging, art. 6:175 en strafbare feiten / 529
337a Beroep op verstrijken lange termijn onaanvaardbaar / 531
15.5 Diverse onderwerpen / 533
338 Onrechtmatige toestand / 533
339 Rechtsvorderingen ter zake van een tekortkoming in de nakoming / 534
340 Stuiting / 534
341 Verlenging / 537
342 Verval / 537
Jurisprudentieregister / 539
Wetsartikelenregister / 561
Trefwoordenregister / 569
Mensen die dit boek kochten, kochten ook...
Net verschenen
Rubrieken
- aanbestedingsrecht
- aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht
- accountancy
- algemeen juridisch
- arbeidsrecht
- bank- en effectenrecht
- bestuursrecht
- bouwrecht
- burgerlijk recht en procesrecht
- europees-internationaal recht
- fiscaal recht
- gezondheidsrecht
- insolventierecht
- intellectuele eigendom en ict-recht
- management
- mens en maatschappij
- milieu- en omgevingsrecht
- notarieel recht
- ondernemingsrecht
- pensioenrecht
- personen- en familierecht
- sociale zekerheidsrecht
- staatsrecht
- strafrecht en criminologie
- vastgoed- en huurrecht
- vreemdelingenrecht