Strafbaarstelling van euthanasie

Met de Nederlandse euthanasiewet kreeg de arts in 2002 een wettelijke
strafuitsluitingsgrond bij euthanasie. Een arts kan in beginsel niet
strafrechtelijk worden vervolgd als de Regionale Toetsingscommissie
Euthanasie oordeelt dat de arts heeft voldaan aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen.
De twee eerste eisen wegen voor het strafrecht het
zwaarst: het euthanasieverzoek moet vrijwillig en weloverwogen gedaan
zijn en de patiënt moet uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Voldoet
de arts hieraan niet, dan is vervolging denkbaar. Zover kwam het echter
zelden. Betekent dit dat het strafrecht is uitgesproken en euthanasie
moet worden gelegaliseerd? Die vraag wordt onderzocht vanuit diverse
perspectieven: het Nederlands historisch en juridisch perspectief, het
internationaal mensenrechtelijk perspectief, het strafrechtelijk handhavingsperspectief
en een normatief perspectief geïnspireerd op de filosofie
van Emmanuel Levinas. De auteur bepleit in het proefschrift de
toepassing van proportioneel strafrecht en een normatief kader. Duidelijk
wordt dat ook de wetgever van 2002 normatieve uitgangspunten
hanteerde en grenzen trok. Die grenzen lijken evenwel onder invloed van
het normaliseren van euthanasie en de invulling van open normen uit
beeld te raken en dat brengt risico’s met zich mee voor een zorgvuldige
euthanasiepraktijk. Deze dissertatie, voor professionals te gebruiken
als handboek, schetst daarvoor een oplossingsrichting: het organiseren
van toezicht op de toetsingspraktijk, toepassing van het veiligheidsbeginsel
en de herwaardering van de strafrechtelijke handhaving voor de
twee belangrijkste zorgvuldigheidseisen, waarna het strafrecht voor de
overige zorgvuldigheidseisen kan worden gematigd.