Leefstijl op recept

Voorwoord Yvo Sijpkens 11
Voorwoord Jacqui van Kemenade 13
Inleiding 15
VERDIEPING Waarom is onderzoek naar voeding en leefstijl lastig? 19
VERDIEPING De blue zones 23

1 Leefstijl in vogelvlucht 27
De basis voor gezond leven 27
Uitleg basis 28

Deel 1 Wat leren we van vroeger?
2 Een duik door diëten 52
Koolhydraatarm 52
De ‘Rise and Fall’ van Atkins 53
Anti-vet 54
Franse paradox 54
Het Franse dieet 55
Keys had de sleutel tot succes? 56
VERDIEPING Mager eten in Finland? 58
Vette conclusie 59
Het mediterrane dieet 60
Het ketogeen dieet 63
Eat Real Food 66

3 Over gewicht 68
Trekvogels 68
Ratten in de overgang 69
Definitie obesitas versie 2.0 70
Historische kijk op overgewicht 72
Overgewicht en aanleg 74
Overgewicht en omgeving 76
Nuttig vet 77
Wat weegt er nou zo zwaar? 79
VERDIEPING BMI 80
Soorten wit vet 80
Meer gewicht, meer ziekte? 82
VERDIEPING Mogelijke complicaties overgewicht 85
Meten is weten 90

4 Het (anti-)effect van dieet 92
Calorieën tellen 92
Wat is een calorie eigenlijk? 93
VERDIEPING Westers eten 96
VERDIEPING Zoet is verslavend 97
VERDIEPING Caloriebeperking en wetenschap 100

Deel 2 Wat leren we van ons lichaam?
5 Stofwisseling 104
Ruststofwisseling 105
Thermisch effect van voeding 105
Activiteit of sport 106
VERDIEPING Hoe verbruikt het lichaam energie? 107
Stofwisseling kan variëren 109
VERDIEPING Waarom vertraagt je stofwisseling (na een calorierestrictiedieet)? 113

6 Spijsvertering en darmgasten 117
Spastischedarmklachten 117
VERDIEPING Het maag-darmstelsel en de spijsvertering 118
De ontdekking van de bacterie 120
Antibiotica 121
Mao Zedong 121
Symbiose 122
Diversiteit 123
Overmatige hygiëne 124
Bewerkt voedsel 125
Wijdverbreid gebruik van antibiotica 126
Meer keizersneden en minder borstvoeding 126
Hulpvaardige multitaskers 127
Microbioom en gewicht 128
Verbeteren van het microbioom 129

7 Suiker: (zoet)stof tot nadenken 131
Suiker en geschiedenis 131
Is suikertaks betutteling? 134
Wat is de naam van suiker? 135
Suikers en koolhydraten 136
VERDIEPING Voorbeelden van voeding met koolhydraten 137
Fruitsuiker of fructose 138
VERDIEPING Suikerdrankjes bij resusaapjes 140
Vertering van koolhydraten 141
Resistent zetmeel 143
Broodnodig 143
VERDIEPING Wat is gluconeogenese? 143
Glycemische lading 145
Berekening glycemische index en glycemische lading 146
Tabel glycemische index en glycemische lading 147
Aantekening bij de glycemische lading 149

8 Hormonen: insuline in de hoofdrol 151
Insuline in de hoofdrol 151
VERDIEPING Lever en LDL 153
Wat doet insuline? 156
Ons vetweefsel, een voorraadkast 158
De voorraadkast van de kameel en de bruine beer 158
GLUT’jes 159
VERDIEPING Verschillende GLUT’jes 160
Hoe houd je de insulinespiegel laag? 161
VERDIEPING Hoe stuurt insuline vetstapeling aan? 162
Langdurig hoge insulinespiegels 164
VERDIEPING Metaboolsyndroom 164
Insulineresistentie 166
Insulinespiegeldaling 168
Medicatie is onlogisch 169
VERDIEPING Hoge insulinespiegels bij prediabetes 170
Insuline-index 171
Het incretine-effect 172
Tabel Insuline-index 174

9 Verzadigingshormonen 176
Verzadiging 176
Verzadigingscentrum en leptine 177
Metabole chirurgie versus leefstijl 179
VERDIEPING De bijwerkingen van metabole chirurgie 182
Darmhormonen 184

Deel 3 Wat kun je aanpakken?
10 Strategie 1: Slaap 190
Slaaptekort en hart- en vaatziektes 192
Slaaptekort en diabetes 193
Slaaptekort, honger en gewicht 194
Slaaptekort en genprofiel 195
Kun je slaap inhalen? 195
Bioritme 196
Hoe lang moet je slapen? 197
Slaaptekort en alzheimer 198
Hoe lang kun je zonder slaap? 198
Waarom heb je slaap nodig? 199
Sociale jetlag 200
Tips en tricks om optimaal te slapen 202
VERDIEPING Gameverslaving 204

11 Strategie 2: Vasten 207
Geschiedenis van vasten 208
Wat doet vasten met je lichaam? 209
VERDIEPING Vasten 210
Verschillende soorten periodiek vasten 213
Elf voordelen van periodiek vasten 216

12 Strategie 3: Ontstress 221
Het sympathische en parasympathische zenuwstelsel 222
Rempedaal en gaspedaal 223
Het sympathische zenuwstelsel 223
Chronische stress 224
Sabeltandtijgerstress 225
VERDIEPING Stress en medicijnen 227
Het parasympathische zenuwstelsel
(of het rust-en-weer-luchtzenuwstelsel) 229
Balans 229
De Iceman 230
Burn-out 231

13 Strategie 4: Bewegen 236
Dokters en bewegen 236
Beweging en biologische leeftijd 238
Bewegen en afvallen 239
Hoeveel bewegen we in Nederland? 240
Krachttraining, een persoonlijke noot 244
Hoe vaak bewegen we niet? 245
Stappentellers 248

Deel 4 Achtergronden diabetes
14 Diabetes 252
Een korte geschiedenis 252
Wat is diabetes? 253
VERDIEPING Wanneer stelt de huisarts de diagnose diabetes? 253
VERDIEPING Nieuwe indeling diabetes 255
Type 1 diabetes 256
VERDIEPING Diabulimia 257
Type 2 diabetes 258
Een rivier van suiker 260
Dieettherapie bij diabetes 262
Koolhydraatbeperking als dieettherapie 263
Dieettherapie op maat 266
Stappenplan dieettherapie voor mensen met overgewicht of diabetes 274
Diabetes en complicaties 280
VERDIEPING Orgaanschade door microvasculaire complicaties 283

Tot slot 287
Dankwoord 289
Literatuur 290
Eindnoten 291