Het vrouwenbrein - 'Prettig leesbaar wetenschappelijk boek'

Hersenen van vrouwen zijn anders dan die van mannen. En dat heeft gevolgen voor onze ontwikkeling, voor de manier waarop we omgaan met risico's en stress en voor vatbaarheid voor hersenziekten zoals Alzheimer en depressie. Maar hoe zit dat met transgenders? En als aangetoond is dat er verschillen zijn, moeten we dan maar stoppen met zaken als vrouwenquota?

One size fits all?
Het mannenlichaam en het mannenbrein zijn altijd de norm geweest bij wetenschappelijk onderzoek. Wat bijvoorbeeld heeft geleid tot ‘one size fits all' medische behandelingen. Maar er zijn belangrijke verschillen met vrouwenbreinen. Om te beginnen: vrouwen hebben kleinere hersenen en 17% minder hersencellen dan mannen. Waar voor alle diersoorten geldt dat hoe groter de hersenen zijn, hoe intelligenter de eigenaar van de hersenpan is, is dat bij homo sapiens niet het geval als het gaat over het verschil tussen vrouwen en mannen. Sommer vroeg zich af hoe het komt dat zij met haar kleinere aantal hersencellen slim genoeg is om een 65-jarige man met Alzheimer te behandelen, terwijl dat andersom niet het geval is. In Het vrouwenbrein lees je het antwoord.

Hormonen in de hoofdrol
Sommer neemt ons mee in de hersenwetenschap, met in de hoofdrol de hormonen oestrogeen en testosteron. Sekseverschillen ontstaan onder invloed van de aan- of afwezigheid van testosteron in de baarmoeder. Dat is de basis voor verschillen in belangstelling en gedrag. Zo vertonen mannen eerder risicovol gedrag en zijn ze meer op beloningen gericht (mooie auto!), vrouwen zijn meer gericht op het vermijden van straf (als ik het maar goed doe...). En waar mannen stress eerder afreageren door te gaan sporten, praten vrouwen over hun problemen. Met als gevaar dat ze gaan rumineren: problemen herkauwen, wat kan leiden tot depressies. Betekent dat dat vrouwen beter geen coach kunnen opzoeken? Dat lijkt me toch niet: een goede coach is oplossingsgericht en weet dat je met dat herkauwen niets opschiet.

Mythes doorgeprikt
Er is veel verklaarbaar vanuit de sekseverschilen in het brein. Vrouwen hebben bijvoorbeeld een actiever immuunsysteem. Dat klinkt fijn en nuttig, maar het betekent ook dat vrouwen vatbaarder zijn voor bijvoorbeeld auto-imuunziekten. Het immuunsysteem is dan te actief. En dagdromen bevordert de intelligentie van mannen: er is een verband met het hersendeel dat actief is als je gedachten laat gaan. Voor vrouwen helpt dagdromen weer niet. Bij hen is een verband gevonden met de kleine hersenen, die een grote rol spelen bij talige processen. Sommer prikt een aantal hardnekkige mythes door: de hersenhelften van vrouwen werken niet beter samen dan die van mannen en vrouwen kunnen net als mannen niet multitasken. Wat wel waar is: wereldwijd onderzoek toont aan dat mannen (en ‘mannelijke mensen m/v') zichzelf stelselmatig overschatten en dat vrouwen (en ‘vrouwelijke mensen v/m') hun capaciteiten onderschatten.

Stoppen met quota?
Het is duidelijk: er zijn aantoonbare verschillen tussen vrouwen en mannen. Moeten we dan maar stoppen met genderneutraal speelgoed en vrouwenquota? Sommers antwoord is duidelijk in de laatste hoofdstukken: nee! Een zwart-wit-tegenstelling tussen vrouw en man is te kort door de bocht. Doordat het zwart-wit-denken toch in ons collectief systeem zit, hebben we de genderverwachtingen geïnternaliseerd. Oftewel: we gedragen ons naar de verwachtingen van hoe een vrouw of een man ‘nu eenmaal' is. En als we dat niet doen, wordt dat lang niet altijd gewaardeerd. Dit doet geen recht aan individuele talenten en ambities. Maar als het gaat om medische behandelingen is het juist wel hoognodig dat er onderscheid gemaakt wordt.

Het vrouwenbrein is een prettig leesbaar wetenschappelijk boek, gekleurd met persoonlijke noten, veronderstellingen en meningen van de auteur. Zoals de constatering: studies die aantonen dat er geen verschil is tussen vrouwen en mannen, zijn minder sexy dan studies die verschillen benadrukken en halen daardoor minder vaak de krant. ‘Zo houden we onze mythes in stand'. Hopelijk doorbreekt Sommer met Het vrouwenbrein dit patroon!