Er zijn een onnatuurlijk aantal bedrijven gevestigd op Nevis. En er is voor een kapitaal aan vermogen gestald op deze steenklomp. Toen dit eiland zijn onafhankelijkheid van Groot-Brittannië in 1983 kreeg, zocht het naar een inkomstenbron. In haar wetgeving zijn allerlei zaken geregeld die bezittingen onzichtbaar te maken. Andere overheden, onderzoeksinstanties komen er nooit achter. Bij het aanspannen van een rechtszaak wordt 100.00 dollar gevraagd.
Nevis is één van de voorbeelden van landen en mogelijke constructies om geld en bezittingen te verstoppen. Nevis is één van de vele deuren naar Moneyland. Oliver Bullough beschrijft in het boek met deze titel de technieken en werkwijzen die de laatste decennia bedacht en georganiseerd zijn om geld, fout geld, illegaal verdiend geld of gewoon gestolen geld, te verstoppen. Maar ook weer beschikbaar te stellen, op een legale wijze. De inschattingen variëren maar liggen ergens tussen 2 en 5 cent van elke dollar in de wereldeconomie in of door Moneyland gaat. En dat is heel veel geld.
De beheerders van die middelen hebben diverse technieken. Een bedrijf en bankrekening oprichten op Nevis kan daar één van zijn. Eerst dienen er natuurlijk assets te zijn. Die zijn op alle continenten aanwezig, bij mensen die de macht hebben over bijvoorbeeld de financiën van een land, de natuurlijke bronnen die ze kunnen verkopen enzovoort. Hiervan is sprake in alle landen van de voormalige Sovjet-Unie, in veel Afrikaanse landen, het olierijke Midden-Oosten en Zuid-Amerika. Maar ook China heeft inmiddels vele rijken die hun geld buiten China willen onderbrengen en daar goed van willen leven. Zonder dat terug te vinden is waar het vandaan komt of voor gebruikt wordt. Moneyland biedt hun de mogelijkheden dit te doen. Bezitten (of in veel gevallen stelen) is de eerste stap. De tweede is verbergen. Trusts, bedrijven, postbus firma’s, bonds aan toonder, valse identiteiten en legale bescherming op bijvoorbeeld Nevis. De derde stap is uitgeven. Mooi die miljarden, maar je wilt er wat mee doen. De techniekendoos in Moneyland biedt ook de mogelijkheden om via bankrekeningen en creditcard dit te laten rollen. Een paradepaardje in de wereld van Moneyland is vastgoed. Dure huizen en appartementen. Het maakt dat wijken in Londen spookwijken zijn geworden, maar de prijzen exorbitant. De eigenaren zijn bedrijven of stichtingen, ergens gevestigd bijvoorbeeld op Malta.
Als je dit boek leest, krijg je soms het schaamrood op de kaken. Dit geld komt uit belastingbronnen, van resources die de burgers van die landen hard nodig hebben. De mensen die dit geld hebben, en via Moneyland toegeëigend en verplaatst hebben, worden door het Westen geholpen. Staten in de Verenigde Staten zoals Delaware en Nevada maken het buitenlandse bedrijven en eigen burgers mogelijk om een eeuwigdurende trust te maken. In dat geval mag informatie over die trust niet beschikbaar gesteld worden aan Amerikaanse en buitenlandse organisaties. Kortom, deze staten hebben een unieke bescherming van wat voor soort assets van bedrijven en burgers. Daarom varen er zoveel dure schepen in bijvoorbeeld het Midden-Oosten met een vlag van de Amerikaanse staat Delaware. De schepen zijn daar geregistreerd. Controle op wie de eigenaar is, is niet mogelijk.
De Global Financial Integrity becijferde in 2013 dat de illegale geldstroom 1,1 biljoen dollar beliep. Dat is 1.100.000.000.000 dollar. Het bedrag zal de laatste jaren weer flink gestegen zijn. Geld waar een luchtje aan zit. En soms zelfs de dood. Veel geld komt uit de Oekraïne en Rusland. Klokkenluiders, journalisten en onderzoekers, die de afgelopen jaren publicaties hebben geschreven naar deze praktijken hebben het in een aantal gevallen met de dood moeten bekopen.
Moneyland beschrijft een pijnlijk proces in ons gemondialiseerde wereld. Het lijkt of we het nakijken hebben en heel veel geld op de aarde wegstroomt naar een zeer kleine elite groep van schat rijken. Sommigen hebben daar heel hard voor gewerkt, anderen hebben dit op illegale en criminele manier gedaan.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
