Het boek omschrijft toxische organisaties als volgt. Een toxische organisatie is een organisatie waarbij er een dynamiek aanwezig is die een negatieve, vermoeiende tot verziekende impact heeft op mensen die in relatie staan met deze organisatie. Het kunnen medewerkers, partners en of klanten zijn. In deze toxische dynamiek komt er een disbalans tot stand waarbij gezonde grenzen overschreden worden en er een negatieve, vermoeiende of verziekende impact ontstaat op meerdere vlakken. Zo kan het op termijn, in extreme situaties, het succes en het voortbestaan van de organisatie in gevaar brengen.
Het toxische spel is niet continu zichtbaar en kan heel onderhuids zitten en traag en subtiel werken. Het is dan iets dat binnensluipt. Maar het kan ook evengoed een adrenalinestoot geven, een boost, een kick, die op korte termijn mooie resultaten oplevert. Deze energie is niet gemakkelijk herkenbaar. Hoewel toxische dynamiek zowel positieve persoonlijke als bedrijfsresultaten kan brengen, zijn deze vaak niet helemaal zonder negatieve gevolgen.
De vraag die wordt gesteld is: wanneer is de situatie toxisch genoeg om in te grijpen en het patroon om te vormen tot een meer voedend patroon?
Het boek gaat in op drie belangrijke vragen:
1. Hoe kijkt jouw organisatie naar menselijk kapitaal en leiderschap?
2. Hoe herken je toxische energie en waar houdt deze zich schuil?
3. Hoe pak je de dynamieken aan bij de bron en zorg je voor een positieve transformatie?
Schuilplaatsen van toxische energie
Er zijn schuilplaatsen waar toxische energie zich bevinden kan.
- groepsdruk
- leiderschap
- stress
De kracht of zwakte van groepsdruk
Als voorbeeld ga ik wat dieper in op de schuilplaats groepsdruk. Groepsdruk komt in elke organisatie voor. Het is druk die wordt uitgeoefend op een bepaald persoon of een bepaalde groep. De druk gaat om het veranderen en aanpassen van gedrag, handelen of denken die in de groep als normaal of gewenst wordt gezien. Dat kan zowel voedend als toxisch zijn en wordt vooral uitgedrukt in ongeschreven regels.
Alle mensen hebben de natuurlijke behoefte om zich te binden. Dat doen ze door zich aan te passen aan het gedrag van de mensen met wie ze omgaan. We ontwikkelen zo het gedrag dat door de groep gewaardeerd en beloond wordt. De meeste mensen weten zich als kameleon aan te passen. Denk hierbij aan een dresscode, een bepaalde kleur kleding of een vast aantal werkuren. Een dergelijke groepsdruk kan als heel fijn worden ervaren maar is echter niet altijd even onschuldig. Of het voedend is of niet is afhankelijk van de mate waarin je de keuze hebt om je wel of niet aan te passen.
Wanneer de authenticiteit en persoonlijke expressie middels dwang wordt beperkt, is er sprake van toxische energie. Ook groepsdruk kan bij het vastgestelde aantal werkuren of het idee van altijd bereikbaar moeten zijn het gevoel geven dat je geen keuze hebt. Frustratie en het aftellen van de uren op een dag kan ergernis en stress veroorzaken.
Wat je kunt doen tegen toxische energie
Zorg dat je achter de pijnpunten en schuilplaatsen van toxische energie komt. Ga letten op emoties die negatief zijn; zoals frustratie, ergernis, verdriet en angst. Deze geven namelijk een boodschap dat mensen toxische energie ervaren. Het betekent goed luisteren naar de gevoelens van mensen. Het vraagt aandacht om daar ruimte voor te maken en ze te leren begrijpen. Ook in kritiek en in klachten ligt een bron van toxische energie, evenals de trend dat mensen de organisatie verlaten of opgebrand raken.
Als leidinggevende is het een grote uitdaging om de dialoog aan te gaan met de boodschapper die de emoties uitzendt. Het is ook belangrijk dat je goed om je heen kijkt en patronen doorziet. Kijk ook hoe ver het pijnpunt verspreid is. Het is een proces van ontdekken hoe ziek de organisatie is en wat de urgentie is om het aan te pakken.
Waneer moet je dit boek lezen?
Dit boek is een aanrader als je een bijdrage wil leveren aan het creëren van een positieve sfeer en voedende dynamiek binnen een organisatie en/of team. Wanneer je zicht wil krijgen op het ontdekken waar de bronnen zijn waar de toxische energie schuilt. Je kunt hiermee een bijdrage leveren aan het vinden van de schuilplaatsen die oorzaken kunnen zijn van frustratie, ergernis, burn-outs, demotivatie, hoog verloop, ziekteverzuim, verlies van marktaandeel e.d. Het boek reikt jou tools en technieken aan om toxische dynamiek om te buigen tot een voedende en positief-energieke omgeving.
Mijn mening over het boek
Dit boek over toxische energie heb ik met redelijk gemak gelezen, hoewel ik de manier van schrijven soms wat omslachtig en onduidelijk vond. Omdat het geen dik boek is en prettig in de hand ligt, heb ik het in een weekend uitgelezen. De titel van het boek intrigeerde mij en in het bijzonder de zin ‘voedende energie voor de werkvloer'. In gesprekken met mijn coachees hebben we het regelmatig over de toxische dynamiek binnen bedrijven en teams. Vaak zijn het factoren die maken dat mensen ziek zijn geworden en met een burn-out thuis komen te zitten. Ik wilde er wat meer over lezen en daarom koos ik voor dit boek.
Ik daag je uit om Detoxing Organisations ook te lezen en jezelf de volgende vraag te stellen: welke signalen zie jij die aandacht vragen om toxische dynamiek aan te pakken en te zorgen voor positieve energie?
Over Corinne Klaver
Corinne Klaver is Talent Acquisition & Development Consultant bij Expand.
