Waar we vroeger gerust over het weer of vakanties praatten, zijn die onderwerpen in tijden van klimaatverandering inmiddels ook beladen. Online én offline trekken we ons terug in bubbels die ons bevestigen in het eigen gelijk. Comfortabel, zeker. Maar slecht voor nuance, empathie en tolerantie. Zo ontstaat een nieuwe, verscholen verzuiling: naar sociaaleconomische status, opleiding, politieke voorkeur, culturele achtergrond, seksuele oriëntatie of leeftijd.
Gelukkig is er nog één plek waar we die bubbels minder kunnen vermijden: de werkvloer.
De werkplek is misschien wel de laatste omgeving waar je móét samenwerken met mensen die anders denken, doen, geloven of communiceren. Dat is soms ongemakkelijk, maar juist daarom waardevol. Toch zie ik ook daar eilandvorming ontstaan. In het ziekenhuis lunchen specialisten apart van verpleegkundigen. Op advocatenkantoren zitten senior medewerkers bij elkaar, de stagiaires elders. Collega’s met een migratieachtergrond zoeken elkaar op. We kiezen voor wie op ons lijkt - qua vakgebied, functie, dienstjaren of levensfase. Herkenning voelt veilig. Diversiteit schuurt en verwart. Maar zonder wrijving geen glans: we leren het meest van mensen die níét op ons lijken. Daarom is het cruciaal om juist op die laatste diverse plek in gesprek te blijven. In contact. In de mix.
Daar bestaan allerlei vormen voor: reverse mentoring, gemixte projectgroepen, afdelingsoverstijgende kennisdeling, duo-leiderschap, ‘kijkje-in-de-keuken’-dagen en interne stages. Allemaal bedoeld om uit onze bubbel te stappen. Maar zonder echte nieuwsgierigheid en de oprechte overtuiging dat álle collega’s iets unieks bijdragen, zijn het lege rituelen. Dan blijft het ‘voor de bühne’. Wat we nodig hebben is geen nieuwe interventie, maar een nieuwe houding.
Hoogleraar publieksfilosofie Stine Jensen pleitte onlangs (NRC, 7 november 2025) voor ‘verkleurbaarheid’: de bereidheid om tijdelijk mee te kleuren met de ander, zonder jezelf te verliezen. Wie zich durft te laten beïnvloeden door andermans ideeën, verrijkt zichzelf. In plaats van angstig vast te houden aan het eigen gelijk, zouden we die verkleuring juist moeten toelaten - zeker op de werkvloer. Alleen wie zich laat raken, komt verder.
Ik wil daarnaast een concreet – en misschien impopulair - voorstel doen: laten we oppassen met de remote first-mentaliteit. Thuiswerken is efficiënt en comfortabel, maar funest voor cohesie en creativiteit. Thuis hoef je je niet te ergeren aan de collega die altijd over de kinderen praat, aan de dame die AI bedreigend vindt, aan iemand die tijdens een overleg even wegloopt om te bidden, aan de trainee die alleen in afko’s spreekt of aan de Millennial die eindeloos blijft brainstormen. Thuis is het rustig. Geen frictie. Maar ook: geen confrontatie, geen oefening in verdraagzaamheid, geen botsing van ideeën. Terwijl juist het omgaan met - en benutten van - verschillen de weg naar vooruitgang is.
Dus: vaker naar kantoor. Ook als je in de file staat, in een overvolle trein zit of door de regen moet fietsen. Want dáár gebeurt het. Dáár oefenen we de kunst van samenleven en samenwerken. Vraag advies aan iemand die net in dienst is. Laat je bijpraten door een collega van een andere afdeling. Lunch met iemand die een andere blik op de business heeft. Houd elkaar een ongemakkelijke spiegel voor. Luister, ook als je geen zin hebt. Wees het oneens. Maak desnoods ruzie. Incasseer feedback. Blijf nieuwsgierig. Vraag naar verhalen. En werk vooral niet te veel thuis.
Diversiteit is één van de mooiste dingen op aarde. De werkplek is misschien wel onze laatste oefenplaats voor het samenleven in de mix: een cadeau dat je krijgt zodra je je contract tekent. Koester het - want buiten kantoor wordt de wereld er niet vanzelf kleurrijker op.
Over Kim Jansen
Generatie-expert en sociaalpsycholoog Kim Jansen werkte jarenlang op het snijvlak van hr, trainerschap en onderzoek. Sinds 2014 is ze inspirerend spreker en senior trainer. Met haar boek spoort ze je aan om het beste uit alle generaties te halen voor een future-proof organisatie.