Waarom moest dit boek geschreven worden?
Het boek is een signaal dat werknemers steeds meer de energie uit zichzelf moeten halen. Ze moeten, zoals de titel al zegt, Op eigen kracht in staat zijn om zich te redden. Binnen het eigen bedrijf, maar ook op de arbeidsmarkt. Banen worden steeds korter, werknemers werken gedurende hun leven langer, dus je moet in staat zijn om steeds weer iets nieuws te zoeken. Je moet zorgen dat je vak, je eigen professionaliteit, in orde blijft.
Maar toch heeft u dit boek niet geschreven voor die werknemer.
Nee, het boek heeft veel beleidskennis en is meer gericht op beleidsambtenaren en HR-managers. Maar ook OR-leden en vakbondsmedewerkers kunnen er veel aan hebben.
Want daar ligt de verantwoordelijkheid...
Daar ligt de verantwoordelijkheid, daar zitten de mannen en de vrouwen die het nieuwe beleid maken.
Wat kunnen zij dan doen?
In het boek staan prachtige organisatiemodellen waarmee de werknemer eigenlijk vanzelf in een lerende situatie terechtkomt en blijft. Maar er staan ook CAO-modellen in waar onderhandelaars kunnen zien hoe ze ruimte kunnen geven aan het individu en niet alles op een centrale manier doodschrijven.
Daar hebben met name de vakbonden wel een beetje een handje van, hè, van betutteling. Moeten we de CAO niet gewoon afschaffen?
Nou, zo’n tachtig procent van de werknemers valt onder een of andere CAO en profiteert daar ook van. Dus die zullen dat niet zo snel willen veranderen. Maar ik zie ook wel valkuilen in de CAO. Het is toch ook een soort schijnzekerheid. Alles staat beschreven: de werktijden, het salaris, het contract. Maar je ziet bedrijven in Nederland, bijvoorbeeld TNT, die door marktomstandigheden gedwongen worden om de koers te verleggen. En dan is die CAO toch niet meer zoveel waard als wij denken. Dan zak je erdoor heen, door dat vangnet.
Heeft u dit boek dan ook geschreven om te waarschuwen voor dat soort scenario’s?
Ja, dat klopt. Ik pleit voor een andere manier van denken over werknemers. Ik ben niet zo voor het denken over de werknemer als loonslaaf, de werknemer die zich passief opstelt. Ik ben juist voor de man en vrouw die de toekomst positief tegemoet treedt en zorgt voor een uitstekende vakopleiding. En het is ook een oproep aan organisaties om te vernieuwen, eigenlijk een oproep voor lerende organisaties. Veel technische bedrijven hebben bijvoorbeeld de gewoonte om steeds nieuwe functies te creëren. Als je daar belangstelling voor hebt, dan kun je er jaren werken en steeds weer in een andere rol terecht komen. En dan blijf je fit en gemotiveerd.
Over Ben Kuiken
Ben Kuiken is filosoof, schrijver en ontregelaar. Als organisatiefilosoof helpt hij mensen om anders te denken, te kijken en te praten over organisaties en de problemen die daar ontstaan. Ben is auteur van een groot aantal boeken over organiseren, spelen, en filosofie, waaronder De laatste manager, De Organisatiefilosoof, en Het Zinnigste boek dat je ooit zult lezen.
