Eilanden van winst in een zee van rode cijfers - als dat geen aanlokkelijk vooruitzicht is in deze sombere tijden dan weten we het niet meer. Het is ook de titel van het boek waarmee Jonathan Byrnes en zijn uitgever Penguin dit najaar een klapper hopen te maken. Het verhaal van de managementprofessor aan het Massachusetts Institute of Technology is exemplarisch voor de stroom nieuwe businessboeken die vanuit de Angelsaksische landen op ons afkomt.
Het ergste leed van de wereldwijde crisis lijkt geleden, de economie vertoont voorzichtige tekenen van herstel en in een aantal sectoren durft het bedrijfsleven weer te denken aan investeren. Maar waarin en hoe? In nieuwe markten, in innovatieve producten, in efficiënte productiemethoden, in betere service? Dat zijn de vragen waar bedrijven nu mee worstelen en dat is waar de managementboeken over gaan die de grote internationale uitgevers komende maanden in de handel brengen.
De belofte van Jonathan Byrne is dat hij managers helpt om uit te vinden waar de winst te halen valt. In negen van de tien gevallen is dat niet aan de andere kant van de aardbol of in een andere branche, maar gewoon in eigen huis. In ‘Islands of profit in a sea of red ink’ laat hij zien dat er in het portfolio van vrijwel elk bedrijf - ook als het in zijn totaliteit rode cijfers schrijft - producten zitten die wèl goed lopen en klanten waar wèl winst op wordt gemaakt. De kunst is om die te identificeren en ze uit te laten groeien, van eilanden tot archipels tot continenten. Cruciaal daarbij is om steeds een goede match te creëren tussen de klant, de klantwaarde en de klantrelatie. Niet gestandaardiseerd en uniform maar gevarieerd en steeds zo specifiek mogelijk.
Maar: zo veel hoofden, zo veel zinnen. Andere managementauteurs maken andere analyses en komen tot andere aanbevelingen. Don Tapscott en Anthony Williams betogen in ‘MacroWikinomics’ (ook Penguin) dat ondernemingen zich moeten transformeren tot wiki’s: losse netwerkachtige structuren met open grenzen die net zo makkelijk verbindingen aangaan met kennis en vaardigheden van buiten als van binnen.
Josh Bernoff, die twee jaar geleden het baanbrekende ‘Groundswell’ publiceerde, sluit daar nu mooi op aan met ‘Empowered’ (Harvard Business Publishing). Daarin legt hij uit hoe hoog gemotiveerde medewerkers via social media betekenisvolle relaties kunnen aangaan met enthousiaste klanten.
Ann Roades zoekt het in ‘Built on values’ (Wiley) in de kracht van cultuur en laat aan de hand van concrete voorbeelden zien hoe bedrijven intern rondom een krachtige set van waarden een ‘winnende omgeving’ kunnen creëren die hen extern een beslissende voorspong geeft op de concurrentie.
Wie zulke lessen liever of makkelijker leert van een lichtend voorbeeld dan van een academicus of adviseur (hoe gekwalificeerd ook) kan binnenkort terecht bij ‘The innovation secrets of Steve Jobs’ van Camine Gallo (McGraw-Hill). Daarin komen dezelfde thema’s terug, maar dan gepresenteerd als de ‘krankzinnige principes’ waar de Apple-voorman zijn succes aan dankt.
Voor wie managementboeken als deze te oppervlakkig vindt en liever wat zwaardere kost heeft, komt Cambridge (niet voor niets nauw gelieerd aan de gelijknamige Britse universiteit) dit voorjaar met een aantal titels die meer afstand nemen tot de waan van de dag. Twee daarvan springen er uit.
Christoph Dörrenbacher (vroeger werkzaam in Groningen maar tegenwoordig verbonden aan de Berlin School of Economics and Law) en Mike Geppert (University of Surrey) stelden een vuistdikke bundel artikelen samen onder de titel ‘Politics and power in the multinational corporation’. Volgens de uitgever het eerste complete onderzoek naar de rol van politiek en macht in de multinationale onderneming. Met niet alleen veel aandacht voor de machtsverhoudingen binnen de top maar ook voor de lang niet altijd harmonieuze relaties tussen hoofdkantoren en nationale vestigingen.
Sol Picciotto, rechtssocioloog van huis uit, presenteert met ‘Regulating global corporate capitalism’ een gedetailleerde analyse van de instituties en de mechanismen die wereldwijd het zakenleven in toom moeten houden. Van de Wereldbank en het IMF tot de WTO, van corporate goverance en mededingingsrecht tot de internationale afspraken om belastingparadijzen te controleren: hoe werkt het, wie trekt er aan de touwtjes, en rol hebben ze gespeeld in het ontstaan van de economische crisis?
Zoveel mag duidelijk zijn: als het over management en organisatie gaat kan ook de wetenschap het straatrumoer niet meer helemaal uitsluiten. Net zoals de populaire managementboeken die voor komend seizoen worden aangekondigd weerspiegelen ook de meer studieuze titels die op stapel staan de zorgen van managers, ondernemers en beleidsmakers. Maar eens zien of ze ook een bijdrage kunnen leveren aan het oplossen daarvan.
Over Pierre Spaninks
Pierre Spaninks (Eindhoven, 1955) was tot zijn pensionering in 2021 zelfstandig professional in journalistiek en communicatie. Hij kreeg landelijk bekendheid als ZZP-expert. Voordien had hij gewerkt in het hoger onderwijs en de consultancy. Hij studeerde Tekstwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en volgde op Harvard het Senior Manager in Government Program. Tegenwoordig legt hij zich toe op de Egyptologie.
