Tijdens de Tweede Wereldoorlog kregen spionnen op het Europese platteland een handleiding waarmee ze het naziregime konden ontregelen: Simple Sabotage Field Manual. In de manual stonden met name tips om besluitvorming te vertragen. Toen Bob Frisch, partner bij een adviesbureau in de Verenigde Staten, de tips een paar jaar geleden las – de manual is sinds 1970 openbaar – herkende hij veel van het aan spionnen geleerde gedrag. Bij werknemers in veel bedrijven.
‘We beweren niet dat er vijanden in ons midden zijn,’ schrijven Frisch en twee coauteurs in het boek Simple Sabotage: A Modern Field Manual for Detecting and Rooting Out Everyday Behaviors That Undermine Your Workplace. ‘Maar de kans is groot dat sommige individuen onbewust een pagina [uit de sabotage manual] naleven. Zonder controle kan hun gedrag jouw groep of organisatie ondermijnen en jouw beste inspanningen – en die van je groep – vertragen.’
Met de volgende acht tactieken kun je iedere organisatie lamleggen.
1. Dring erop aan om alles via kanalen te doen. Sta nooit short-cuts toe om beslissingen te bespoedigen.
2. Verwijs wanneer mogelijk alle zaken door naar comités voor ‘verdere bestudering en overweging’. Probeer de comités zo groot mogelijk te maken – nooit kleiner dan vijf.
3. Houd speeches. Praat zo frequent en lang mogelijk. Illustreer je punten met lange anekdotes en persoonlijke ervaringen.
4. Breng zo vaak mogelijk irrelevante zaken op tafel.
5. Twist over precieze bewoordingen van communicaties, notulen en resoluties.
6. Refereer terug aan een zaak waarover in een vorige vergadering is besloten en probeer de vraag over de raadzaamheid van die beslissing te heropenen.
7. Pleit voor ‘voorzichtigheid’. Wees ‘redelijk’ en spoor bij je collega’s aan op ‘redelijkheid’ en voorkom haast die later kan resulteren in moeilijkheden en blunders.
8. Wees bezorgd over de eigenschap van elke beslissing. Werp de vraag op of het wel in de jurisdictie van de groep ligt of dat het misschien in conflict is met het beleid van een hoger echelon.
De tactieken bleken volgens de auteurs ‘ongelooflijk subtiel en vernietigend’. Niet alleen in de Tweede Wereldoorlog, maar ook vandaag de dag. Het uitroeien van dit soort contraproductief gedrag is niet makkelijk, omdat het vaak excessen zijn van waardevolle toevoegingen en hulpvaardig gedrag, zoals voorzichtigheid en het betrekken van betrokkenen in het beslissingsproces.
