Een patiënt eindigt halfzijdig verlamd, kan niet meer praten en zit in een rolstoel door miscommunicatie tussen zorgverleners. Een burger wordt van het kastje naar de muur gestuurd op basis van incorrecte informatie voor een in leven verklaring om haar pensioen te kunnen blijven ontvangen. Een professional is 40% tot 60% van de tijd bezig om werkzaamheden vast te leggen om verantwoording af te kunnen leggen. Medewerkers van een welzijnsorganisatie die de gemeente hun belangrijkste klant noemen in plaats van de cliënt. Het zijn slechts enkele verhalen die wij hebben gehoord en zelf ervaren in de publieke sector.
Bestaan ze, organisaties in de publieke sector die succesvol zijn getransformeerd? Dit was de start van onze zoektocht, want we wilden nog niet opgeven om manieren te vinden om het functioneren van publieke organisaties te verbeteren en zo burgers nog beter van dienst te kunnen zijn.
De complexe en snelveranderende wereld vraagt om veerkrachtige publieke organisaties. Er wordt een groter beroep gedaan op burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties om samen met de publieke sector oplossingen te zoeken voor maatschappelijke vraagstukken. Dit vraagt andere manieren van werken en organiseren. Kortom, tijd voor innovatie in de publieke sector. Wij gingen op zoek naar publieke organisaties die al succesvol de slag hebben gemaakt naar andere manier van werken en organiseren. Wat kunnen wij leren van hun aanpak?
De essentie? Investeer in sociale innovatie. Onderzoek wijst uit dat 75% van het succes van innovatie wordt bepaald door sociale innovatie. De, door ons bezochte, publieke organisaties (JBRA, UWV, RWS, Gemeente Hollands Kroon, Gemeente Zwolle, DUO en welzijnsorganisatie Lumens) kozen voor een verschillende aanpak. Wel kozen ze alle 7 ervoor om de missie centraal te stellen en de professionals de ruimte te geven om te kunnen doen wat nodig is gegeven de missie. De rest van de organisatie is ondersteunend. Alle organisaties hebben in hun ontwikkeling invulling gegeven aan de 4 hefbomen voor sociale innovatie:
Slimmer werken; professionals worden ingezet op hun kennis, ervaring en talenten. Zij hebben de ruimte om zelf te beslissen wat nodig is om het vraagstuk adequaat op te lossen.
Dynamisch managen; de rol van leidinggevende is gericht op het creëren van een werkomgeving waarin professionals kunnen floreren, waarin hun vakmanschap leidend is en zij worden gefaciliteerd in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Flexibel organiseren; organiseer multidisciplinaire teams rond de dienstverlening en laat de werkwijze en systemen hierop aansluiten. Hierdoor kun je eenvoudig meebewegen met ontwikkelingen in de samenleving.
En co creatie; burgers en anderen betrekken in het primaire proces vanuit de overtuiging dat je zelf niet alle kennis kunt bezitten.
Zijn het dan allemaal mooie verhalen? Nee! Bij elke organisatie hoorden wij ook verhalen over de moeilijke momenten. De momenten waarop opgeven misschien wel in gedachte kwam. Toch zijn deze leiders doorgegaan. Wat hen kenmerkt? Hun bevlogenheid, hun betrokkenheid en hun geloof in de noodzaak van de verandering.
Het kan dus wel. Het vraagt om vasthoudendheid, consistentie en lef. Ons boek Alle mens aan dek geeft je handvatten en inspiratie door de ervaringsverhalen om zelf aan de slag te gaan in je eigen organisatie.
Marjolijn Grijns is bestuurs- en bedrijfskundige. Met een lange (leidinggevende) ervaring bij verschillende departementen zowel in het primair proces als in staffuncties, kent zij de rijksoverheid door en door. Loubna Zarrou heeft haar eigen adviesbureau SpottingPotential en is gespecialiseerd in appreciative inquiry, strengthbased management en werkgeluk. Zij adviseert, coacht en faciliteert professionals en organisaties bij het versterken van (werk)geluk. Ze zijn de auteurs van Alle Mens aan Dek.
