Herinnert u zich Al Gore nog ten tijde van de presidentsverkiezingen? Die beelden zullen waarschijnlijk niet erg positief zijn. Gore was bepaald niet mediageniek en was niet geheel onomstreden. Vreemde verhalen gingen rond over zijn verblijf in Vietnam en er was twijfel of hij zijn cijfers op de universiteit wel eerlijk behaald had. Uit latere tests bleek overigens wel dat hij een IQ van 134 had. Waarom deze korte uitwijding over de persoon Al Gore? Omdat de kritiek van zijn tegenstanders zich aanvankelijk vooral richtte op de persoon en niet op zijn milieubeleid. Wat we ook van Gore vinden - hij heeft dit onderwerp wel op de internationale agenda gekregen. Zijn boodschap is dat het broeikaseffect in de komende vijftig jaar ernstige gevolgen heeft voor de mens. En hoewel externe bronnen vermelden dat er in zijn boek negen wetenschappelijke fouten staan, staat deze boodschap niet ter discussie. De documentaire 'An inconvenient truth' mocht overigens in de UK alleen op scholen worden uitgezonden als leerlingen een schrijven zouden inzien en op de hoogte waren gebracht van de negen onjuistheden.
Gore heeft in zijn boek (en documentaire) feiten aan beelden gekoppeld. Het boek staat vol met prachtige foto's over de aarde vanuit de ruimte gezien, smeltende gletsjers, overstromingen als gevolg van de opwarming. De aarde geeft dus veel signalen af, aldus Gore. De auteur stelt u de vraag: 'Wat gaan we doen met waarschuwingen van vooraanstaande wetenschappers?' De feiten liegen er niet om en de voorspellingen zijn bepaald niet opwekkend: meer orkanen, veel meer overstromingen en ook droogte, dat alles gecombineerd met de nodige ademhalingsproblemen voor veel mensen. Hoe gaan we de uitstoot van CO2 tegen?
Moeten we mensen overtuigen en veel feiten laten zien of is een andere veranderstrategie vereist? Gore lijkt zich goed te realiseren dat het een zeer lange adem vraagt om bij nationale overheden echte gedragsveranderingen te realiseren. Tegelijkertijd ergert hij zich er fors aan dat zijn eigen land de VS nog steeds een van de grootste vervuilers is. Vooralsnog lijkt hij een goede strategie te kiezen om vooral de effecten in kaart te brengen aan de hand van beelden. Een boek met als onderwerp milieu is vanuit een veranderkundig perspectief interessant om te volgen. De lezer die hier oog voor heeft, ziet alles voorbij trekken wat doorgaans in opsommingen in handboeken over veranderen staat. Zo zien we de tegenstanders de feiten verdraaien, de feiten ontkennen, dreigen met naar de rechter te stappen, et cetera.
Ook zal de lezer het bekende fenomeen 'struisvogelgedrag' herkennen en zien we enkele van Peter Senge's archetypen - uit zijn klassieker 'De vijfde discipline' - voorbij komen, zoals: 'er zijn grenzen aan de groei' en 'afschuiven van de last'. De grootste uitdaging in de milieuproblematiek lijkt om actoren, zoals overheden, wereldleiders, multinationals maar ook de consument, hun eigen belangen ondergeschikt willen maken aan het groter belang. Ook dit thema is door Senge al op fraaie wijze toegelicht onder het kopje 'Tragedy of the commons'. anningsveld lijkt er in te bestaan of mensen hun eigen belangen ondergeschikt willen maken aan het groter belang.Misschien een leestip voor Gore?
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
