De auteurs zijn door het hele boek heen herkenbare criticasters van het Nederlandse zorgstelsel, met een bijzondere belangstelling voor ziekenhuizen. Beide staan al geruime tijd midden in de zorg, Maljers als eigenaar van een vooraanstaand adviesbureau en van diverse zelfstandige behandelcentra, Wansink als deskundig journalist in o.a. Elsevier. Ze hebben dus recht van spreken en dat recht gebruiken ze ten volle in deze 'rebelse' analyse van de mores in de zorg.
In 'Alles is anders in de zorg' leven Jaap Maljers en Wim Wansink zich uit in hun kritiek op zowel de bovenstroom (wet en regelgeving) als de onderstroom (mores en cultuur) in de Nederlandse gezondheidszorg. In de ondertitel van het boek 'Over bizarre budgetten, perverse regels en prima donna's' geven ze de lezer treffend aan waar ze zich in het bijzonder over opwinden. Want dat kenmerkt de stijl van het boek. Met verwijzingen naar enkele grote economische en filosofische denkers en met de weergave van drie tweegesprekken tussen 'keyplayers' in de zorg, krijgt het boek toch nog bijna een zekere diepgang.
Het boek lijkt vooral bestemd voor lezers die weliswaar betrekkelijk thuis zijn in de zorg maar minder dicht op het vuur van de besluitvorming zitten. Zij krijgen een redelijk brede en niet al te genuanceerde voorstelling voorgespiegeld van de vreemde wijze waarop de hazen in de gezondheidszorg lopen. 'Vreemd' omdat Wansink en Maljers naar de zorg kijken vanuit het perspectief van de 'normale' vrije markt. Ze trekken parallellen met de luchtvaart-, de olie- en de auto-industrie. Zelfs de timmerman komt ten tonele als het gaat om de vanzelfsprekendheid van het streven om je van anderen te onderscheiden dat ze bij aanbieders van de zorg zo missen. Het is niet verwonderlijk dat Wansink en Maljers zich over veel zaken in de zorg verbazen en zelfs opwinden. Hun beschrijving en beoordeling van de fenomenen waar ze hun pijlen op richten is voor de insider op veel onderdelen echter wat al te gestileerd.
Dit resulteert bij nogal wat thema's in oppervlakkigheid, een markant contrast met de genuanceerde beschouwingen in de tweegesprekken met belangrijke spelers, die in het boek zijn opgenomen. Wie hem beter kent, herkent in het boek vooral de professioneel (arts en bedrijfskundige) rebelse ondernemer Jaap Maljers. Zijn beschouwing van de mores in de zorg is zoals we van hem gewend zijn: even scherpzinnig als venijnig. De deskundige lezer zal het op sommige plaatsen niet altijd even genuanceerd vinden en er ook de stokpaardjes van Maljers in herkennen: positionering en honorering van medisch specialisten, de angst voor marktwerking bij overheid en politiek, de weerstand bij aanbieders tegen transparantie van hun handelen en natuurlijk het overaanbod van Spoedeisende Hulp in o.a. Amsterdam.
Hij lijkt met de door hem voorgestelde sanering van het aantal ziekenhuizen met spoedeisende hulp een aardige oplossing te bieden voor het recent gesignaleerde schrijnend tekort aan gekwalificeerd personeel voor verantwoorde spoedeisende hulp. De vraag is toch wel of de 'platte' en soms karikaturale voorstelling die ze in hun boek van de zorg schetsen recht doet aan de complexiteit van de publieke en private belangen die de inrichting en de mores in de zorg bepalen. Maar het moet gezegd: het creëert beweging in je denken over deze complexe problematiek en dat is een verdienste van het boek. 'Alles is anders in de zorg' is in een periode waarin de samenleving en de economie op hun grondvesten schudden ook actueel te noemen.
De auteurs behandelen een zeer breed spectrum van relevante thema's in de zorg, waarop ze niet alleen relevante kritiek hebben, maar waarop ze ook hun nek uit durven steken met oplossingsrichtingen die ze ontlenen aan min of meer vergelijkbare vraagstukken in de vrije markt. Daar wringt zich ook wel een beetje de schoen in het boek. De thema's die ze aansnijden zijn voor een belangrijk deel zeer relevante dilemma's waarop alleen door een genuanceerde afweging verantwoorde keuzes kunnen worden gemaakt.
Het boek bevat geen literatuurverwijzingen. Het eindigt onder het kopje 'Goud in handen', waarmee de auteurs de potentie van de Nederlandse zorg typeren. Dat goud, zo betogen ze, behoeft slechts te worden opgepoetst. En jawel: ze reiken daarvoor 6 oplossingen aan in de laatste 2 bladzijden van het boek! Een prikkelende aanjager voor hen die wat breder naar oplossingen durven zoeken.
