'Toolbox voor trainingsacteurs' is een boek vol met werkvormen, een schatkamer vol met ideeën om in trainingen te variëren met oefenstijlen. Werkvormen, oefeningen en energizers komen aan de orde. Paul Devilee start met 50 werkvormen die in veel trainingen van toepassing kunnen zijn. Hij begint met een schematisch overzicht van de oefenvorm en de situatie waarbij de vorm ingezet kan worden. Sommige vormen lenen zich beter voor het oefenen van deelvaardigheden en andere weer beter voor de nabespreking. Een handige indicatie, maar persoonlijk zou ik me er niet te veel door laten belemmeren. Want met wat doordenken en hier en daar slim aanpassen, zijn werkvormen misschien nog wel breder toepasbaar dan de matrix suggereert. In elk geval geeft het overzicht een goed vertrekpunt als je snel iets zoekt. De werkvorm zelf wordt in beschrijvende zin weergegeven. Daarbij gaat de auteur in op de vorm, wanneer je de werkvorm kunt inzetten, de voordelen en - heel prettig - ook de aandachtspunten en valkuilen. Wat het boek nog beter zou maken, is wanneer er ook concrete voorbeelden bij zouden staan, omdat het nu af en toe vrij abstract blijft. 35 theorieondersteunende oefeningen volgen de werkvormen op. De 'basics' zoals de Roos van Leary, feedback geven, contact maken, aansluiten, samenwerken komen allemaal langs. Nuttig om al bij het ontwerp van de training te betrekken, wanneer je vooraf weet welke theorie je wilt behandelen. Maar ook fijn om in de achterzak te hebben als 'ineens' blijkt dat er bijvoorbeeld 'ja-maar'-gedrag optreedt. Dan kun je als duo trainer / acteur snel een theorieondersteunende oefening inlassen die aansluit bij wat er net is gebeurd. De dynamiek spat er vanaf bij de 22 energizers. Alleen al het lezen erover geeft energie. Als er een acteur in de zaal is, geeft dat uiteraard een extra dimensie aan de energizer. Maar in alle eerlijkheid zou ik hier niet speciaal een acteur voor inhuren. Het zijn kortdurende oefeningen waarbij de trainer ook prima de rol van 'spelleider' op zich kan nemen. Het laatste deel van 'Toolbox voor trainingsacteurs' is ingeruimd voor een speciaal onderwerp: de STAR-methodiek. Het is een handreiking naar acteurs voor de situaties waarbij ze de STAR-methode gebruiken (STAR geeft goed inzicht in Situatie, Taak, Actie en Resultaat). Voor de acteur is het een mogelijkheid om zich alvast voor te bereiden op die methode. Uiteraard geldt dat ieder zijn vak heeft. Toch durf ik de stelling wel aan dat een trainer de eenvoudigere werkvormen die beschreven worden in het boek ook zonder de aanwezigheid van een professionele acteur kan inzetten. Het moet in die situaties wel duidelijk zijn wanneer de trainer de rol van trainer heeft en wanneer de rol van acteur. Dus als het budget te beperkt is om een trainingsacteur erbij te vragen, dan loont het voor de trainer de moeite om te kijken of er toch dingen uit de toolbox toepasbaar zijn. In 'Omgaan met trainingsacteurs' ging Devilee in op de manier waarop trainer en acteur het meest effectief samenwerken en waar je dan op moet letten. Deze lessen worden hier helaas niet verkort weergegeven, waardoor het vooral een werkvormenboek is. Misschien een suggestie voor de volgende versie, om ook daar nog kort iets over te zeggen? Samenvattend is 'Toolbox voor trainingsacteurs' een boek waarin trainingsacteurs veel werkvormen kunnen terugvinden die verder gaan dan het geijkte naspelen van de situatie waarmee een cursist wil oefenen. En trainers krijgen een kijkje in het werkveld van de acteurs, plus een heleboel goede suggesties voor samenwerking. Een aanrader voor de boekenkast dus.
Over Claudia Broeke
Claudia Broeke is eigenaar van Droomproductie. Zij is organisatieadviseur en geeft trainingen en workshops.
