Als voorloper op 'De Grenzeloze generatie en de onstuitbare opmars van de B.V. IK' (2011) schreven Frits Spangenberg en Martijn Lampert 'De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders' (2009). Van laatstgenoemde is in 2011 de zesde druk verschenen. Deze twee boeken samen vormen een regelmatig pijnlijke weergave van de huidige jongerenculturen en de daarmee samenhangende problemen voor het moment en de toekomst.
Daar waar het eerstgenoemde boek zich richt op de levensloop de grenzeloze generatie (geboren tussen 1986 en 1995) ten aanzien van werk en de verwachting van deze jongeren ten aanzien van hun toekomstige werkgevers, gaat De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders over opgroeien, opvoeden en onderwijzen. Maatschappelijke problemen Vijfentwintig jaar waarden- en opinieonderzoek, dat overigens nog steeds loopt, ligt ten grondslag aan 'De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders'. Met dit boek willen de auteurs inzichtelijk maken welke maatschappelijke problemen er op dit moment spelen ten aanzien van jongeren. Met praktische oplossingen willen ze steun bieden aan een ieder die zorg draagt voor de toekomst van de jeugd. Het boek bestaat uit drie delen, waarbij het eerste deel de diagnose betreft (welke problemen spelen er precies?), het tweede deel getuigenverslagen bevat van jongeren, (hun) ouders en deskundigen en tot slot conclusies en mogelijke oplossingen. Verleidingen Volgens de auteurs heeft en veroorzaakt de grenzeloze generatie grotere problemen dan voorgaande generaties. Diverse oorzaken worden genoemd, onder andere de blootstelling aan allerlei gemakkelijk bereikbare verleidingen zoals het afsluiten van een lening, drank en andere genotsmiddelen en het internet dat geen grenzen lijkt te kennen. Ook zouden de huidige problemen minder makkelijk op te lossen zijn, doordat ouders en andere opvoeders steeds minder grip op deze generatie lijken te hebben. De ouders van deze grenzeloze generatie worden door de auteurs beschreven als ouders die het forever young-ideaal nastreven. Hiermee doelen ze op het feit dat deze ouders zelf zijn opgegroeid met strenge regels en hun kinderen vrij willen laten. Geen ouder-kind relatie, maar een vriendschappelijke omgang met hun kinderen, waarbij enige vorm van gezag ontbreekt. Wat resulteert in grenzeloos gedrag, wat weer tot gevolg heeft dat de grenzeloze generatie niet of nauwelijks enige verantwoordelijkheid kent en neemt voor haar gedrag. De vormgeving van het boek mag zeker niet onbenoemd blijven. Krachtige foto's die de tekst ondersteunen en versterken, duidelijke tabellen en opvallende quotes in een kader, maken het boek af. Er wordt niet alleen geschreven over de jongeren, ze komen zelf ook aan het woord. Net als de ouders van enkele van deze jongeren. Lichtpuntje 'De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders' is een fascinerend boek en een aanrader voor iedereen die zich interesseert in de ontwikkelingen van de huidige maatschappij. Hoewel het weinig hoopgevend is, hoop je zo nu en dan toch een lichtpuntje te ontdekken. Ergens verwacht je een omslag in het denken en doen van de jongeren en hun ouders en hoop je –tevergeefs - te lezen dat in de geschetste toekomst toch nog een positieve verandering zal plaatsvinden. De auteurs benadrukken wel dat de geschetste problematiek uitersten zijn en dat niet iedere jongere een probleemjongere is. Veranderende maatschappij Ben je een ouder van een jongere uit de grenzeloze generatie, ben je zelf die jongere of ben je gewoon geïnteresseerd in alle veranderingen die ons te wachten staan de komende jaren, dan geeft dit boek een goed beeld van de steeds veranderende maatschappij. Antwoord op de vraag 'hoe staat Nederland er over tien jaar voor?' zul je van de auteurs niet krijgen. Wat je wel krijgt, is een indrukwekkend document over een veranderende maatschappij over een periode van ruim twintig jaar. Wat het boek sterk maakt, is dat de auteurs naast het benoemen van wat er allemaal niet goed gaat, ook mogelijke oplossingen aandragen. Uiteraard blijven de onderwerpen onderwijs, autoriteit en gezag, ingewikkelde regelgeving en opvoeding niet vrij van advies. Na beide boeken van Spangenburg en Lampert te hebben gelezen, kijk ik vol verwachting uit naar een opvolger. Gaat er een omslag komen? Gaat deze grenzeloze generatie zich staande houden in deze maatschappij of gaat de hieruit voortkomende generatie nog grotere problemen tegemoet?
Over Amber Zwartbol
Amber Zwartbol is onderwijskundige (bij een overheidsinstantie).
