Goed kunnen luisteren is niet zozeer een vaardigheid, maar een houding. Nijman benadrukt dat dit niks met zweverigheid te maken heeft, maar de ontnuchterende waarheid is. Goed luisteren is niet gemakkelijk en vraagt om meer dan 'trucjes' als bijvoorbeeld doorvragen. De ingrediënten die een luisteraar tot een goed luisteraar maken, zijn een stevige portie zelfvertrouwen, zelfkennis, oprechte interesse in je gesprekspartner, open en empathisch kunnen zijn, een gesprek durven aangaan zonder aannames en met meer aandacht voor de ander dan voor jezelf het gesprek voeren. Boven- & Onderstroom In een gesprek gaat het volgens Nijman om meer dan alleen de inhoud (wat). Van belang om elkaar goed te begrijpen zijn ook het proces (hoe wordt het gesprek gevoerd?) en de relatie (wat vind ik van mezelf en de ander tijdens dit gesprek?). Nijman maakt verschil tussen de boven- en onderstroom. De bovenstroom is dat wat hoorbaar en zichtbaar is tijdens een gesprek. Vaak zal dit de inhoud van het gesprek zijn, maar je kunt ook spreken over het proces en de relatie. De onderstroom is wat tijdens het gesprek altijd aanwezig is, maar niet aan de oppervlakte zichtbaar is. Vaker dan bij de bovenstroom gaat de onderstroom juist wél over het proces en de relatie. Het gaat hier om onuitgesproken, maar wel aanwezige gevoelens, emoties en belangen. Een goede luisteraar luistert volgens Nijman vooral naar de onderstroom tijdens een gesprek. Aan de hand van een aantal nuttige voorbeelden laat de auteur zien hoe je de onderstroom tijdens een gesprek toch 'zichtbaar' kunt maken. Wat voor luisteraar ben jij? Aan de hand van een soort thermometer met bovenaan een rood en onderaan een groen gezichtje, kun je je eigen luisterhouding aflezen. Met een aanvullende opdracht kun je bepalen of en wanneer je luisterhouding stijgt of daalt op de thermometer. Wat echt goed luisteren in de weg zit volgens Nijman, zijn de luisterdrempels oordelen, aannames doen en invullen voor de ander.' 'Na een korte uitleg hoe je de luisterdrempels herkent, geeft ze verschillende tips om ze te voorkomen. De kracht van Nijman zit 'm in veel zeggen met weinig woorden. Het boekje telt zo'n vijftig pagina's en deze zijn rijkelijk geïllustreerd. De korte teksten worden kracht bijgezet door passende en leuke illustraties. Met korte, maar pakkende, opdrachten zet Nijman je aan het denken over je luisterhouding. De diverse do's & don'ts, quotes en illustraties nodigen zowel uit tot (glim)lachen als tot zelfreflectie. Leuk!
Over Amber Zwartbol
Amber Zwartbol is onderwijskundige (bij een overheidsinstantie).
