strong>‘Ons Jodendom’ is tot stand gekomen onder eindredactie van de, inmiddels overleden, journalist c.q. schrijver Dick Houwaart en bevat negentien scherpzinnige artikelen van van naam bekende Nederlandse joden. In 1980 verscheen reeds ‘Mijn Jodendom’, dat op een zelfde wijze tot stand kwam.
In de bundel is het hele spectrum van het Nederlandse jodendom vertegenwoordigd. Houwaart, vlak voor zijn overlijden: ‘Het is verrassend goed, prima niveau, een prachtig beeld van het Joodse leven in de eerste decennia van de 21e eeuw. Het is daardoor meer geworden dan een bundel, maar een document van grote betekenis.’
‘Er zou plaats moeten zijn voor de Nederlandse Joden. Waarom niet voor hen en wel voor de notoire antisemiet die immer aanwezig is. Het bestelen en deporteren van de Joden gedurende de bezettingsjaren verliep vlekkeloos, dankzij de immer aanwezige antisemieten. Toen hadden zij een hekel aan ons. Nu nog steeds. Zij kunnen zich straffeloos manifesteren, aangenaam in de rug gesteund door dat ‘andere joodse geluid’ en uitbundig aangemoedigd door individuen die het slachtoffer werden van het mislukken van de multiculturele samenleving.’
‘Ons Jodendom’ is een indrukwekkende, integere bundel geworden, waarbij vanzelfsprekend, diverse standpunten worden belicht, maar dit alles op een respectvolle wijze. Zo houden orthodoxe en liberale rabbijnen er vanzelfsprekend verschillende opvattingen op na en ook de verschillende perspectieven waarmee oudere en meer jeugdige Joden het Jodendom beschouwen, verschilt.
Kortom, ‘Ons Jodendom’ is een document dat je, wanneer je geïnteresseerd bent in het gedachtegoed dan wel de ervaringen van Joden in Nederland, gelezen ‘moet’ hebben. Het doet je plotseling beseffen dat de kleinkinderen van de Joden die de Tweede Wereldoorlog hebben overleefd, de eersten zijn die in de gelukkige omstandigheid zijn om normale familieverhoudingen te mogen ervaren. De kinderen van de overlevenden gingen nog veel te veel gebukt onder de trauma’s van hun ouders.
‘Mijn moeder Sonja had een duidelijke beslissing genomen: ik vertel nooit iets over de oorlog, ik laat het nummer weghalen en daarmee is alles weg. De herinneringen, de pijn, het onmetelijk verdriet, de schaamte. Weg.’
De bijdragen zijn stuk voor stuk recht uit het leven gegrepen en daardoor zo indrukwekkend. Geen opgeklopt sentiment, geen geromantiseerde vertellingen, geen (te) luid verkondigde meningen, maar gewoon….zoals het leven en het jodendom werd en wordt ervaren door de diverse schrijvers. Het heeft op mij grote indruk gemaakt, juist door de oprechtheid van de schrijvers die, middels deze bundel, hun gevoel en ervaringen delen.
‘Thuis probeerde ik op mijn manier het Jodendom in praktijk te brengen en mijn partner stimuleerde dat en ging daar in mee. Na verschillende pogingen met joodse vriendjes was ik uiteindelijk met mijn schoolvriend, de domineeszoon, samen en kregen we twee kinderen. Onze zoon werd besneden en mijn vader was de gevatter. Het was de eerste en enige keer in zijn leven dat hij een talliet droeg. De Mohel noemde het een one woman show, omdat ik zowel mijn zoon binnenbracht als de berachot zei.’
‘Ons Jodendom’ is naar mijn mening bovendien bijzonder omdat er zoveel is gezwegen, zoveel onuitgesproken is gebleven. ‘Ons Jodendom’ doorbreekt dit grote zwijgen. Waardevol!
