Overal waar we zijn, zijn ook andere mensen. Meestal negeren we ze en gaan we met een boog om ze heen alsof het voorwerpen zijn. We slaan onze ogen neer en proberen ons zo min mogelijk met anderen te bemoeien. Maar welbeschouwd ontzeggen we onszelf veel op deze manier. Een klein gesprekje over ditjes en datjes met iemand op straat of in de trein, iemand die je nooit meer tegen zal komen, daar wordt onze dag een stuk vrolijker van. Je ontdekt dat je meer gemeen hebt met mensen dan je eerder dacht. Door de onderlinge overeenkomsten ga je de ander meer vertrouwen, en heb je een gunstiger oordeel over anderen. Je voelt je veiliger en je positiever over de medemens als je vaker met onbekenden praat.
Van angst voor afwijzing tot stranger mojo
Waarom is het dan toch zo ongemakkelijk om gewoon iemand aan te spreken. Misschien omdat het lijkt alsof mensen niet op jouw aanspraak zitten te wachten. We zijn bang om afgewezen te worden in het gesprek. We hebben het gevoel dat we de ander niet veel te bieden hebben, ook omdat we geen hoge pet op hebben van onbekenden. Keohane gaat op training en oefent met allerlei mensen die initiatieven zijn begonnen om met vreemden te praten. Gaandeweg krijgt Keohane wat hij noemt de ‘stranger mojo’. Mensen herkennen zijn open blik en beginnen vanzelf met hem te praten op straat en in de metro. Hij luistert en zij vertellen hem allerlei persoonlijke verhalen. Om dit voor elkaar te krijgen moet je zelf ook iets persoonlijks weggeven. Dat schept onderling vertrouwen. Hij leert hoe je van standaard begroetingsgesprekjes (over het weer en hoe je reis was) verder komt tot een echt interessant gesprek. Dat doe je bijvoorbeeld door geen standaardantwoorden te geven.
Culturele achtergronden
Keohane onderzoekt waarom mensen in sommige culturen makkelijker met vreemden praten dan in andere landen. Opvallend genoeg zijn de mensen in landen die hoog scoren op vertrouwen helemaal niet zo vriendelijk tegen vreemden. Finnen bijvoorbeeld zijn behoorlijk afstandelijk. Anderhalve meter afstand is voor hun gebruikelijk. Mexico is een chaotisch land, waar je lang niet iedereen kan vertrouwen. Toch geven mensen in de drukke binnenstad van Mexico city met gemak hun autosleutel aan een vreemde voor het valetparkeren. De paradox is dat je in dergelijke landen vreemdelingen wel moet vertrouwen om een bondgenootschap te sluiten, om van iemand op aan te kunnen. Hij ontdekte ook dat mensen in eer-culturen heel vriendelijk en beheerst zijn. Als je namelijk iemand beledigt, dan kan het snel uit de hand lopen, en dat wil je voorkomen. Vriendelijkheid en gewelddadigheid liggen meer in elkaars verlengde dan je zou denken.
Hoe we meer met vreemden kunnen praten
Keohane maakt een sterk punt van het plezier van contact met vreemden. Om zelf ook meer met vreemden te praten geeft hij allerlei eigen verhalen waar je tips uit kan halen. Zo is het makkelijker als je met z’n allen in hetzelfde schuitje zit. De trein heeft gruwelijke vertraging en ineens zit je te kletsen met iemand in dezelfde coupé. Als je te veel vragen stelt, dan kan dat ongemakkelijk zijn. Keohane valt wel eens in die valkuil met zijn achtergrond als journalist. Een mededeling of een compliment, of een blijk van interesse in iemands boek bijvoorbeeld, kan een geweldige opening zijn van een gesprek. Je leert heel veel van gesprekken met vreemden. Vooral van mensen die in dezelfde stad wonen maar een heel ander leven hebben dan jij. Het maakt je nederig en je krijgt meer gevoel bij het leven van anderen. Praten met vreemden maakt je rijker. Keohane spoort ons aan om te oefenen met oogcontact, glimlachen, en kleine gesprekjes. Als je het niet erg vindt om afgewezen te worden, dan ben je op de goede weg en kan niets je tegenhouden. Het boek heeft mij ook geïnspireerd, al zit ik nog steeds graag in de stiltecoupé. Praten met vreemden maakt je een gelukkiger mens. Met korte hoofdstukjes leest het boek vlot en het is prettig vertaald.
Over Freija van Duijne
Freija van Duijne was van 2013 tot 2018 voorzitter van de Dutch Future Society. Zij heeft meer dan tien jaar werkervaring als toekomstverkenner en strateeg in diverse overheidsorganisaties. Freija werkt vanuit haar bedrijf Future Motions en geeft trainingen en lezingen op gebied van toekomstverkennen.