Argumenteren is zo oud als het geschreven woord. In de oudste geschriften vinden we al voorbeelden van mensen die elkaar proberen te overtuigen. Ook het schrijven óver argumenteren heeft een lange traditie, met de klassieke Grieken als bekendste inspiratiebron.
Eigentijdse aanraders
Gelukkig zijn er ook genoeg eigentijdse boeken die je helpen sterker te worden in onderhandelen, overtuigen en argumenteren. Denk aan Excellent onderhandelen, Crucial conversations en Win elke discussie.
Met Waarom? Daarom! voeg je daar een waardevolle titel aan toe. Dit boek is leuk, toegankelijk en praktisch toepasbaar. Daarmee verklap ik meteen mijn conclusie. Natuurlijk volgt er nog wat kritiek, maar eerst: wie betere gesprekken wil voeren, doet er goed aan dit boek in de kast te hebben.
Focus
Wat dit boek onderscheidend maakt, is focus. Waar andere titels een breed terrein bestrijken of vooral gericht zijn op winnen, draait Waarom? Daarom! om het voeren van een respectvol en inhoudelijk sterk gesprek.
Bij het eerste doorbladeren valt meteen het vele gebruik van voorbeelden op – bijna de helft van de tekst. Dankzij het kleurgebruik in blauw springen die eruit en sluiten ze mooi aan bij het omslag. De voorbeelden zijn bovendien echt helpend: ze lezen alsof iemand het mondeling uitlegt.
Liefde en analytische aanpak
De Geus en Bouman ademen liefde voor hun vak. Hun analytische aanpak maakt het boek niet alleen leerzaam, maar ook boeiend om te lezen. Het boek bestaat uit zes delen, opgebouwd volgens het ‘rimpeleffect’. Het eerste deel (‘Wat is argumenteren’) legt de basis, waarna spelregels, drogredenen en achterliggende dynamieken volgen.
In het eerste deel beschrijven de auteurs minutieus de kernbegrippen – stelling, bewijs, redenering. Wat saai klinkt, blijkt verrassend fascinerend. Ik betrapte mezelf erop regelmatig terug te bladeren, simpelweg omdat ik de samenhang echt wilde doorgronden. Dankzij de puntige schrijfstijl lukte dat ook.
Daarna volgt de toepassing. De metafoor van argumenteren als spel geeft houvast en herkenbaarheid. Soms werkt ze wat beperkend, maar tegelijk verrijken de voorbeelden dit deel. Ze maken duidelijk dat argumenteren gaat over samenwerken, luisteren en bewust bouwen aan een gesprek. Schoon argumenteren is een keuze én een proces.
Vuil spel
Daar hoort natuurlijk ook bij: wat argumenteren níet is. Deel drie behandelt drogredenen, die ongemerkt in een gesprek kunnen sluipen of bewust worden ingezet door een notoire vuilspeler. Dit hoofdstuk is een sterke aanvulling: je leert drogredenen herkennen én ermee omgaan.
Mijn kritiek richt zich op de laatste twee delen. Hier proberen de auteurs het onderwerp breder te trekken. Ze schrijven over situaties waarin je beter níet kunt argumenteren, en over ‘argumenteren plus’, bijvoorbeeld in conflictsituaties. Daarbij gebruiken ze modellen als de roos van Leary en de dramadriehoek. Deze hebben een wankele wetenschappelijke basis én beperken de veelzijdigheid die de rest van het boek juist zo sterk maakt. Daardoor verliest het boek iets van zijn eigenheid.
Gebruiksaanwijzing
Ondanks dat minpunt blijft Waarom? Daarom! een verrassend goed boek. De eerste vier delen vormen samen een compacte en toegankelijke gebruiksaanwijzing voor argumenteren. Het boek is volledig zonder langdradig te worden, humoristisch zonder flauw te zijn, en gebalanceerd doordat ballast is weggelaten.
Kortom: wie serieus werk wil maken van betere gesprekken, heeft aan Waarom? Daarom! een waardevolle gids.
Over Hans de Witte-van Mierlé
Hans de Witte - van Mierlé is coach, projectmanager en trainer. Hij werkt in het sociaal domein, met als specialisaties participatie, gedragsverandering, brede samenwerking en transitietrajecten.