Hybride werken bestaat uit 25 losse verhalen die grotendeels zijn gebaseerd op de ervaringen en inzichten van de auteurs. Verwacht dan ook geen onderzoeksverslagen (op het promotieonderzoek van Van der Put na) of literatuurstudies. De verhalen beslaan elk zes tot tien pagina’s en zijn niet onderverdeeld in hoofdstukken of thema’s. Elk verhaal staat op zichzelf.
Diversiteit
De diversiteit van de invalshoeken wordt duidelijk als je naar enkele titels van de bijdragen kijkt: ‘Je kan niet alles voor iedereen zijn’; ‘Werken we écht creatiever samen in een zaaltje of houden we onszelf voor de gek’; ‘Vechten tegen stereotypen bij het koffieapparaat’.
De variatie in de verhalen blijkt ook uit de onderstaande vier titels van hoofdstukken, nu met korte toelichting.
Bewegen
Het artikel ‘Van bureau naar beweging en hoe je dit als organisatie stimuleert’ is gebaseerd op het promotieonderzoek van Van der Put. Ze signaleert dat medewerkers die thuiswerken aanmerkelijk minder bewegen: ze hoeven niet naar hun werkplek te fietsen, lopen niet van vergaderlocatie naar werkplek, enzovoort. Volgens haar zijn medewerkers die meer bewegen aantoonbaar gezonder. En die zijn dan weer meer tevreden met hun baan, voelen zich beter en leveren betere werkprestaties. Opvallend is dat dit ook geldt voor medewerkers die zelf geen gebruik maken van aangeboden initiatieven, maar wel weten dat deze mogelijkheid er is – al zijn de effecten dan kleiner.
Werkstijlen en fricties
In het artikel ‘Zelfkenniswerk’ gaat Broere – mastertrainer Getting Things Done – in op hoe je frictie kunt voorkomen tussen verschillende werkstijlen wanneer je elkaar minder vaak ziet. Hij maakt een grove driedeling in soorten werk:
De maker werkt geconcentreerd aan een moeilijke opgave en doet dat onafhankelijk in tijd en plaats, asynchroon van anderen.
Dan is er de zorger, wiens primaire taak is om onverwachte zaken op te lossen, zoals bij helpdeskmedewerkers en receptionisten. Deze groep heeft het liefst anderen beschikbaar op dezelfde plaats en tijd.
De (project)manager is degene die het mogelijk maakt dat anderen kunnen werken. Hier gaat het om afstemmen, overleggen en het snel beantwoorden van vragen van klanten. Ze hebben anderen nodig voor overleg en hebben volgens Broere meer behoefte aan synchroon werken – overleg kan op kantoor, via telefoon of video.
Verbinding
De titel van het artikel van Pilarczyk – ondernemer en trainer – zegt eigenlijk al de kern van zijn betoog: ‘Remote werken: vertrouwen, vrijheid, verantwoordelijkheid en verbinding’. Hij dacht lange tijd dat zijn bedrijf geen kantoor nodig had, maar merkte gaandeweg dat mensen behoefte hadden aan meer menselijke interactie – niet alleen via het scherm, maar ook live. Vandaar dat er een kantoor kwam waar bijna het hele team eens per week samenkomt. Werken op afstand vraagt om technisch hoogwaardige hulpmiddelen, maar vooral om verantwoordelijkheid: mensen moeten zelf zorgen dat hun werk op tijd af is, zonder dat iemand controleert of stuurt.
Nomadisch leiderschap
In ‘Van noodoplossing tot blijvertje’ zegt antropoloog Kramer dat de uitdaging niet is of hybride werken wordt toegestaan, maar hoe het wordt vormgegeven. Dat vraagt gedeelde verantwoordelijkheid en bereidheid om compromissen te sluiten: een afweging van individuele belangen, die van collega’s en die van klanten. Volgens Kramer valt er veel te leren van nomadisch leiderschap. In nomadische culturen zien mensen elkaar niet dagelijks. De charismatische leider vertelt het verhaal van de tribe, leeft het voor en begrijpt de kracht van rituelen. De leider stelt heldere kaders waarbinnen mensen in vrijheid kunnen bewegen.
Stand van zaken
Hybride werken stipt een groot aantal onderwerpen aan en is daarmee een illustratie van de stand van zaken rond hybride werken. En dat alles is goed leesbaar opgeschreven. Verwacht als lezer geen innovatieve ideeën, geen opsomming van tools die binnenkort beschikbaar komen, en geen overzicht van organisaties die thuiswerken hebben afgeschaft. Ook staan in Hybride werken helaas geen vergezichten over wat bijvoorbeeld AI gaat betekenen in de komende vijf jaar. Daarmee maakt het boek de belofte dat het ‘voor iedereen is die klaar wil zijn voor de werkplek van morgen’ niet helemaal waar.
Gelaagd vraagstuk
Wie door de oogharen naar de 25 verhalen kijkt, ziet dat een aantal thema’s terugkeert, waaronder:
- Individu: zelfkennis, voorkeuren, grenzen stellen
- Team & samenwerking: vertrouwen, creativiteit, afspraken maken
- Cultuur & verbinding: hoe blijf je elkaar zien, waarderen en gelijk behandelen – ook in informele momenten
- Organisatie & randvoorwaarden: gezondheid, beweging, ruimte, beleid, technologie
Kortom: Hybride werken laat zien dat hybride werken niet alleen een logistieke keuze is (‘waar en wanneer werk je?’), maar een gelaagd vraagstuk dat zelfkennis, cultuur, leiderschap, zorg voor gezondheid en duidelijke afspraken omvat.
Waardevolle bundel
Hybride werken is een bundel die de huidige stand van zaken schetst. Juist door de veelheid aan invalshoeken biedt het inspiratie voor iedereen die hybride werken in de praktijk wil begrijpen en vormgeven. Voor wie op zoek is naar wetenschappelijke onderbouwing, richtinggevende toekomstvisies of baanbrekende modellen, blijft de oogst beperkt. Wie wil grasduinen in herkenbare inzichten en praktische ervaringen, vindt hier veel stof tot nadenken.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.