Karel Noordzij verwacht dat de concurrentiestrijd tussen bedrijven en instellingen zich de komende jaren zal gaan concentreren rond het aantrekken en behouden van menselijk talent. Zeker hoger opgeleide jonge professionals willen niet meer werken voor organisaties en bazen waar zij geen respect voor hebben. En dat respect, zegt Noordzij, verdien je niet met het louter najagen van een superieure strategie maar met het ontwikkelen en onderhouden een integere cultuur.
Volgens Noordzij is het hoognodig dat we een aantal oude vertrouwde maar helaas naar de achtergrond verdwenen waarden in ere herstellen. Zoals de gedachte dat je als organisatie een duidelijk doel moet hebben waar iedereen van doordrongen is, en dat je medewerkers de ruimte moet laten om dat doel naar eigen inzicht te vertalen in de praktijk van alledag. Of dat leiders en managers bereid moeten zijn echt te luisteren naar hun mensen, in plaats van alleen maar directieven op hen af te vuren. En dat het doel van de organisatie in alle aspecten zichtbaar moet zijn: zowel in strategieën, structuren en processen als in de mensen en de manier waarop zij werken.
Alleen al deze boodschap, uit het eerste deel van Op weg naar nieuw leiderschap, is een lastige. De meeste organisaties hebben immers op het moment eerder een overschot aan personeel dan een tekort. Maar, waarschuwt Noordzij terecht: dat is een tijdelijk fenomeen. Zodra de economie aantrekt wordt de onderliggende schaarste aan gekwalificeerde medewerkers weer zichtbaar, om te beginnen in de techniek.
Nog lastiger wordt het verhaal als Noordzij in het tweede deel van Op weg naar nieuw leiderschap van het organisatorische niveau overstapt naar het persoonlijke. Want, zegt hij, als managers en leiders zijn wij tot nu toe niet bepaald succesvol geweest in het creëren van integere culturen. We blijken steeds weer in de valkuilen van ons eigen ego te stappen en het perspectief op die belangrijke waarden te verliezen. Daarom pleit hij ervoor dat wij (‘iedereen is een leider’) niet alleen onze organisaties maar ook onszelf regelmatig een grote beurt geven. Het gedachtegoed van Servant Leadership vormt daarbij voor hem een belangrijke leidraad.
Dat zou kunnen klinken als de zoveelste wijsheid achteraf van een topman in ruste, ware het niet dat Noordzij er tijdens het grootste deel van zijn carrière ook echt zelf naar heeft geleefd – en dat nog steeds doet. In wat misschien wel de belangrijkste hoofdstukken zijn van Op weg naar nieuw leiderschap vertelt hij over zijn eigen ‘innerlijke ontdekkingstocht’, over de boeken die hem daarbij hebben geïnspireerd en over de workshops en trainingen die hij – vaak samen met zijn te vroeg overleden vrouw – op dat gebied heeft gevolgd. In het laatste hoofdstuk komt dat allemaal bij elkaar als hij zijn eigen ‘Ego-checks’ samenvat, de ‘puur persoonlijke gedachtesteuntjes’ die hem bij de les houden op zijn nog steeds voortdurende ‘zoektocht naar binnen’.
Bij het verschijnen van Op weg naar nieuw leiderschap hebben nogal wat grote namen uit het bedrijfsleven en de politiek zich buitengewoon lovend uitgelaten over Noordzij en zijn boek. Van Ben Verwaaijen en Jan Peter Balkenende tot Herman Wijffels en Anthony Burgmans. Het is altijd mooi als oud-collega’s dat voor elkaar doen. De ware test voor het boek wordt of het nu ook zijn weg weet te vinden naar een nieuwe generatie. Dat lijkt het alleszins waard.
Over Pierre Spaninks
Pierre Spaninks (Eindhoven, 1955) was tot zijn pensionering in 2021 zelfstandig professional in journalistiek en communicatie. Hij kreeg landelijk bekendheid als ZZP-expert. Voordien had hij gewerkt in het hoger onderwijs en de consultancy. Hij studeerde Tekstwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en volgde op Harvard het Senior Manager in Government Program. Tegenwoordig legt hij zich toe op de Egyptologie.
