Hij wordt uiteindelijk revolutionair en opgejaagd door de geheime politie, die probeert in de revolutionaire kringen te infiltreren. Dan blijkt dat Soso nog een vaardigheid heeft: ‘hij hoefde maar iemand te zien of hij keek dwars door die persoon heen. Hij wist meteen wie een spion was en wie niet’. Soso noemde zich later Stalin. Zijn mensenkennis noemen we empathie.
De biografie van Stalin is de kapstok waar auteur Peter Roemeling een van de zeven hoofdstukken van zijn buitengewoon originele (zelf)hulpboek ‘Excelleren in vrijheid’ aan ophangt. De vaardigheid Empathie wordt in dat hoofdstuk onderzocht door gebruik te maken van de filosofische inzichten van Socrates, Robert Hartman, Peter Bieri en Hannah Arendt. Daarnaast worden de theorieën van evolutiebioloog Neil Shubin gebruikt: waar in je lichaam voel je empathie? Het hoofdstuk wordt praktisch afgesloten door een oefening waarin je je eigen empathisch vermogen kunt inschatten en waarin je oefeningen krijgt om dat empathisch vermogen te verhogen.
Diezelfde structuur wordt gebruikt in de andere 6 hoofdstukken, die gaan over respectievelijk Zelfwaardering, Zelfsturing en Rolbewustzijn (in deel 1: Jezelf), Systematisch denken, Praktisch denken, (samen met Empathie in deel 2 De wereld om je heen) en tenslotte Excelleren in vrijheid. Deze hoofdstukken zijn heel verrassend opgehangen aan Elvis, Darwin, Don Quichot, Einstein, Shackleton en ‘Bekende Nederlander’ (toch?) Tom Bouman. Het is heel boeiend om meer te weten te komen over de jeugdjaren van deze personen en te zien hoe hun specifieke vaardigheid hen dreef om bepaalde keuzes te maken; keuzes die hen beroemd zouden maken (of juist niet). Het is ook veilig: in plaats van direct jezelf te ontleden, oefen je eerst op een beroemdheid.
Door gebruik te maken van de werken van filosofen, in plaats van dat van gedragskundigen en wetenschappers, weet Peter de platgetreden paden te ontwijken en de lezer op een heel andere manier zichzelf onder de loep te laten nemen. Elk hoofdstuk gaat in op een onderdeel van die filosofieën, die allemaal uit 3 delen blijken te bestaan. Die driedeling, inclusief die van het lichaam: buik, hoofd en hart, is de fundering van het boek.
Deze verschillende invalshoeken zouden in een rommelig boek kunnen resulteren, maar gelukkig heeft Excelleren in vrijheid een goede leeswijzer, een duidelijke hoofdstukindeling en goede illustraties die als gids dienen. Ik was bij het eerste hoofdstuk best wel overweldigd door de structuur èn het ‘lastige’ onderwerp Zelfwaardering, maar bij de volgende hoofdstukken kwam de herkenning en werd het boek prettig om te lezen. De schrijfstijl is erg toegankelijk en de voorbeelden to-the-point. Ik ben wat minder gecharmeerd van de methode van de zelfassessments, hoewel deze zeer interessante inzichten geven.
Het boek rondt in stijl af met een mooie bespiegeling: als je je vaardigheden oefent, word je steeds beter. Echter, er is pas sprake van excelleren als dit van waarde is voor anderen, als het wat toevoegt aan hun leven. De zes beroemdheden excelleerden zeker! En jij? De volgende bespiegeling is: excelleerden zij in vrijheid?
Van Stalin kun je zeggen dat hij excelleerde in Empathie, maar hij gebruikte dat om zich niet minderwaardig te hoeven voelen, om macht naar zich toe te trekken. Die macht gaf hem vrijheid. De vrijheid die een dictator nastreeft, maakt anderen tot slaaf. Dat is volgens Nelson Mandela in zijn biografie De lange weg naar de vrijheid geen echte vrijheid. Excelleren in vrijheid gaat om jezelf èn de wereld om je heen ontwikkelen. Daarom is het meer dan een zelfhulpboek. Het is een hulpboek.
Elly Stroo Cloeck is specialist op het gebied van GRC en Internal Audit. Daarnaast schrijft ze samenvattingen en recensies van managementboeken. Ze ontving het boek Excelleren in vrijheid van de auteur om te recenseren.
Over Elly Stroo Cloeck
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
