Uitingsdelicten
Samenvatting
In deze titel vindt u een uitgebreide omschrijving van de uitingsdelicten: belediging, bedreiging, opruiing & pornografie. Per delict omschrijven de auteurs hoe de strafbaarstelling van deze delicten zich verhoudt tot vrijheid van meningsuiting. Hiernaast bevat de titel een gedegen analyse van de toenemende invloed van de Straatsburgse rechtspraak op de rechtspraak ter zake van deze delicten.
Hoe verhouden uitingsdelicten zich tot de vrijheid van meningsuiting? Een vraag die afgelopen jaren steeds actueler is, met als voorbeeld de strafzaken tegen G. Wilders.
Uitingsdelicten behandelt op grondige wijze de kwesties die zich begeven op het spanningsveld tussen uitingsdelicten en de vrijheid van meningsuiting. Onderwerpen die hierbij de revue passeren zijn:
- strafbare belediging
- aanzetten tot haat en discriminatie
- opruiing & bedreiging
- pornografie
- vraagstukken rondom wettelijke omstandigheden die vervolging ter zake van uitingsdelicten beletten
- Uitingsdelicten grondig verhelderd
Rode draad door de uitgave is de vrijheid van meningsuiting. Per delict wordt bekeken hoe deze zich verhoudt tot die vrijheid. Aangezien de uitleg van de relevante strafbepalingen in de sleutel van het in artikel 10 EVRM vastgelegde recht op vrijheid van expressie wordt geplaatst, gaat een bespreking van die bepaling vooraf aan de behandeling van de afzonderlijke delicten.
Ook vindt u in de titel een gedegen analyse van de toenemende invloed van de Straatsburgse rechtspraak op de rechtspraak ter zake van uitingsdelicten. Evenals een beschrijving van de nieuwe bepalingen inzake belediging van het Koningshuis, zoals die er na afschaffing van de majesteitsschennis (2019) uitzien. In deze nieuwe druk wordt veel aandacht besteed aan recente wetswijzigingen en daarnaast zijn veel onderdelen geheel herzien.
‘Uitingsdelicten’ is zowel geschikt voor professionals, studenten als de geïnteresseerde leek.
Specificaties
Inhoudsopgave
Afkortingen / XV
Verkort aangehaalde literatuur / XVII
HOOFDSTUK 1
Introductie uitingsdelicten / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 Afbakening onderwerp / 3
1.3 Uitingsdelicten als beperkingen van de uitingsvrijheid / 6
1.4 Verhouding met de drukpersdelicten / 7
1.5 Opsomming uitingsdelicten / 9
1.6 Plan van behandeling / 10
HOOFDSTUK 2
Vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst / 13
2.1 Inleiding / 13
2.2 / 14
2.2.1 Het EVRM / 14
2.2.2 Art. 10 EVRM en zijn reikwijdte / 15
2.2.3 De beperkingsclausule / 21
2.2.4 Appreciatiemarge / 27
2.2.5 Art. 9 EVRM / 29
2.2.6 Consequenties art. 9 en art. 10 EVRM voor uitingsdelicten / 31
2.3 / 33
2.3.1 Art. 7 Gw / 33
2.3.2 Art. 7 Gw en beperkingsmogelijkheden / 34
2.3.3 Art. 6 Gw / 36
2.3.4 Consequenties art. 6 en 7 Gw voor uitingsdelicten / 36
2.4 Conclusie uitingsvrijheid en uitingsdelicten / 37
HOOFDSTUK 3
Strafbare belediging / 39
3.1 Inleiding / 39
3.2 Indeling strafbare belediging; een korte rondgang / 42
3.3 Beschermd rechtsbelang en betekenis van het begrip ‘strafbare belediging’ / 44
3.3.1 Inleiding / 44
3.3.2 Wat is ‘belediging’? / 45
3.3.3 Accentverschillen / 48
3.3.4 De context is belangrijk / 50
3.3.5 ‘Gekleurde’ invulling / 76
3.4 Art. 261 Sr: smaad, smaadschrift en laster / 77
3.4.1 Inleiding / 77
3.4.2 Art. 261 Sr: smaad / 78
3.4.3 Art. 261 lid 2 Sr: smaadschrift / 99
3.4.4 Art. 262 Sr: laster / 105
3.5 Art. 266 lid 1 Sr: eenvoudige belediging / 108
3.5.1 Inleiding / 108
3.5.2 Verhouding tot smaad / 109
3.5.3 Wat is belediging in de zin van art. 266 Sr? / 111
3.5.4 Opzet op de eenvoudige belediging / 122
3.5.5 De verschillende wijzen van eenvoudige belediging / 126
3.6 Art. 267 Sr: strafverzwarende belediging / 143
3.6.1 Inleiding / 143
3.6.2 Het oude art. 267 Sr; majesteitsschennis en de Wet van 15 mei 2019 / 144
3.6.3 Art. 267 sub 1 Sr: de koning, de echtgenoot van de koning, de vermoedelijke troonopvolger van de koning, diens echtgenoot, of de regent / 149
3.6.4 Art. 267 sub 2 Sr: een ambtenaar gedurende of ter zake van de rechtmatige uitoefening van zijn bediening / 152
3.6.5 Art. 267 sub 3 Sr: een openbaar lichaam en een openbare instelling / 162
3.7 De wettelijke excepties van de strafbare belediging / 165
3.7.1 Inleiding / 165
3.7.2 Art. 261 lid 3 Sr / 169
3.7.3 Art. 266 lid 2 Sr / 185
3.7.4 Slotopmerking over de excepties / 189
3.8 De resterende delicten van titel XVI Sr: art. 268, 270 en 271 Sr / 190
3.8.1 Inleiding / 190
3.8.2 Art. 268 Sr: lasterlijke aanklacht / 190
3.8.3 Art. 270 Sr: smaad tegen een overleden persoon / 198
3.8.4 Art. 271 Sr: het verspreidingsdelict van titel XVI Sr / 201
3.9 Art. 269 Sr: klacht als vervolgingsvoorwaarde / 207
3.9.1 Inleiding / 207
3.9.2 Formele vereisten te stellen aan de klacht / 209
3.9.3 Gevolgen van verzuimen in de klachtprocedure / 214
3.9.4 Het klachtvereiste bij de strafbare belediging handhaven of afschaffen? / 217
3.10 Art. 137c-137e Sr: groepsbelediging, haatzaaien en andere discriminatoire uitlatingen / 220
3.10.1 Inleiding / 220
3.10.2 Geschiedenis en achtergrond / 221
3.10.3 Ratio legis en plaats in het wetboek / 226
3.10.4 Delictsbestanddelen / 228
3.10.5 Toepassing / 267
3.10.6 Verhouding tot de uitingsvrijheid / 272
3.10.7 Besluit groepsbelediging en discriminatoire uitlatingen / 283
3.11 Naar een ‘stelsel’ van strafbare belediging? / 284
3.12 Strafbare belediging: besluit / 296
HOOFDSTUK 4
Opruiing en bedreiging / 299
4.1 Inleiding / 299
4.2 Art. 131 Sr: opruiing / 301
4.2.1 Inleiding / 301
4.2.2 Tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag opruien / 303
4.2.3 In het openbaar / 314
4.2.4 Mondeling, geschrift, afbeelding / 315
4.2.5 Art. 397 Sr: opruiing tot muiterij / 316
4.3 Art. 132 Sr: het verspreiden van opruiende geschriften / 317
4.3.1 Inleiding / 317
4.3.2 De bestanddelen / 318
4.4 Opruiing, uitlokking en aanbieding medeplichtigheid / 320
4.4.1 Inleiding / 320
4.4.2 Opruiing en (mislukte) uitlokking / 320
4.4.3 Art. 133 Sr: aanbieden van medeplichtigheid / 321
4.5 Opruiing en art. 10 EVRM / 322
4.6 Art. 285 Sr: bedreiging / 329
4.6.1 Inleiding / 329
4.6.2 Delict tegen de vrijheid / 330
4.6.3 Wat is ‘bedreigend?’ / 332
4.6.4 Opzet / 342
4.6.5 Samenloop met opruiing en belediging / 345
4.6.6 Bedreiging en de uitingsvrijheid / 346
HOOFDSTUK 5
Pornografie / 349
5.1 Inleiding / 349
5.2 Geschiedenis en achtergrond / 350
5.3 Ratio legis en plaats in het wetboek / 353
5.3.1 Ongewenste confrontatie en moraal als rationes legis / 354
5.3.2 Ratio legis van strafbaarstelling kinderpornografie en dierenpornografie / 355
5.3.3 Bescherming jeugdigen / 356
5.4 Delictsbestanddelen art. 240 Sr / 357
5.4.1 De eerbaarheid / 358
5.4.2 Aanstoot en openlijkheid / 359
5.4.3 Kunst en algemeen belang / 362
5.5 Delictsbestanddelen van art. 240a Sr / 363
5.6 Delictsbestanddelen art. 240b Sr / 366
5.6.1 Seksuele gedraging / 367
5.6.2 Virtuele kinderpornografie / 370
5.6.3 Leeftijd / 371
5.6.4 Verspreiden, vervaardigen, in bezit hebben, zich toegang verschaffen etc. / 373
5.6.5 Kunst en wetenschap / 375
5.7 Delictsbestanddelen art. 254a Sr / 376
5.8 Toepassing / 377
5.9 Verhouding met de uitingsvrijheid / 379
5.10 Besluit / 382
HOOFDSTUK 6
Immuniteiten en vervolgingsuitsluitingsgronden / 385
6.1 Inleiding / 385
6.2 Uitgevers en drukkers; art. 53 en 54 Sr / 387
6.3 Providers; art. 54a Sr / 390
6.4 Art. 418 en 419 Sr / 397
6.5 Parlementaire onschendbaarheid / 403
6.5.1 Ratio legis / 403
6.5.2 Voorwaarden / 404
HOOFDSTUK 7
Besluit / 407
7.1 Inleiding / 407
7.2 Andermaal: de uitingsvrijheid / 408
7.3 Nodeloos grievend / 410
7.4 Ontbreken duidelijke grens / 412
7.5 Ruimdenkendheid en verontwaardiging / 414
Jurisprudentieregister / 419
Trefwoordenregister / 443
Mensen die dit boek kochten, kochten ook...
Net verschenen
Rubrieken
- aanbestedingsrecht
- aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht
- accountancy
- algemeen juridisch
- arbeidsrecht
- bank- en effectenrecht
- bestuursrecht
- bouwrecht
- burgerlijk recht en procesrecht
- europees-internationaal recht
- fiscaal recht
- gezondheidsrecht
- insolventierecht
- intellectuele eigendom en ict-recht
- management
- mens en maatschappij
- milieu- en omgevingsrecht
- notarieel recht
- ondernemingsrecht
- pensioenrecht
- personen- en familierecht
- sociale zekerheidsrecht
- staatsrecht
- strafrecht en criminologie
- vastgoed- en huurrecht
- vreemdelingenrecht