Hoe we vandaag kijken naar de wereld over tientallen jaren, bepaalt hoe actief we worden en hoeveel vertrouwen we hebben (of houden). Maar in het klimaatdebat overheersen vaak negatieve beelden en berichtgeving. Dat voedt gevoelens van hopeloosheid en machteloosheid, die vervolgens in de media en op sociale platforms worden versterkt.
Twee auteurs en onderzoekers laten zien dat het ook anders kan. Tim van Hattum met Only Planet. Klimaatgids voor de 21ste eeuw en Floor Milikowski met Contouren van een nieuw land. Zij schetsen een hoopvol, kansrijk en inspirerend perspectief voor Nederland. Hun boeken zijn niet alleen vergezichten, maar ook praktische aanzetten om nu al in beweging te komen. De toekomst hoeft geen bron van droefenis te zijn, maar kan juist kansen bieden voor iedereen.
Hoe adaptief Nederland in 2120 kan zijn
Van Hattum kiest voor een scenario-aanpak en beschrijft zeven mogelijke routes voor Nederland in 2120. Hoewel hij soms niet om negatieve context heen kan, ligt de nadruk op kansen en oplossingsrichtingen. Zijn kernboodschap: natuurherstel is een onmisbare klimaatoplossing en klimaatadaptatie is van levensbelang.
Hij benoemt vijf uitgangspunten:
- Een gezonde en veerkrachtige biosfeer is noodzakelijk;
- van symptoombestrijding moeten we naar systeemverbetering;
- cocreatie is nodig tussen visionairs, bedenkers en doeners;
- we moeten leren denken in de geest van kathedralen: tientallen, soms honderden jaren vooruit;
- duurzaamheid is niet genoeg: we moeten regeneratief werken.
toekomstscenario’s
Aan de hand hiervan beschrijft hij toekomstscenario’s voor natuur, water, een gezond voedselsysteem, steden, energie, circulaire economie en ons welzijn. Wetenschappelijk onderbouwd, maar toegankelijk en inspirerend geschreven. Wetenschap hoeft allesbehalve saai te zijn.
Het Nederland van 2120 is in balans: tussen mens en natuur, wonen en werken, ontspanning en veiligheid. Een land met ruimte voor groen en water, aangepast aan stijgende zeespiegels en verzilting, met nieuwe vormen van kust- en duinbeheer – een blauwgroen landschap.
Dichter bij huis en in het heden
Mocht dit toekomstbeeld te ver weg lijken? Zowel Van Hattum als Milikowski laten zien dat er nú al voorbeelden zijn.
Milikowski onderzocht pioniers, ontdekkers, visionairs en kunstenaars die hoop gebruiken als motor voor verandering. Zij laat zien dat werkelijke verandering vaak begint bij mensen die zich niet neerleggen bij het oude pad, maar nieuwe wegen durven inslaan.
Zo bezocht ze eco-modernisten die geloven in de oplossingskracht van technologie, en Culemborg, waar een oude stad zich op vernieuwende wijze mengt met nieuwe wijken. Daar is menselijke verbondenheid het uitgangspunt. Zelfs de voormalige kerk is er nu een ontmoetingsplek voor alle generaties – een moderne invulling van de ‘meent’, de plek waar burgers samenkomen en die van iedereen is.
Ook bekeek Milikowski de plannen voor de herontwikkeling van het Tata Steel-terrein. Haar conclusie: als we bestaande aannames en zekerheden durven loslaten, ontstaan vanzelf nieuwe mogelijkheden.
Daar kun je nu al iets mee
De voorbeelden zijn niet alleen inspirerend, ze zijn ook praktisch bruikbaar. Zelf sprak ik mijn collega’s van de hardwareopleiding al aan over LivingLight van ontwerper Ermi van Oers (Nova Innova). Zij onderzoekt hoe energie kan worden opgewekt uit natuurlijke processen. In dit project wordt licht gehaald uit de wortels van planten via fotosynthese. Een concreet voorbeeld van harmonie tussen mens en natuur, dat batterijen of zonnepanelen bij IoT-toepassingen in de natuur kan vervangen.
Hoe ziet een Nederland eruit dat natuur, technologie en menselijke verbondenheid écht samenbrengt? Only Planet en Contouren van een nieuw land bieden richting én voorbeelden om daar nu al aan te bouwen. Bestel via Managementboek.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.