Wol is een managementfabel over schapen. Kun je iets meer vertellen over het verhaal zonder de clou meteen weg te geven?
Ja, het verhaal gaat over een aantal kuddes schapen die met elkaar leven in een dorp en die samen verantwoordelijk zijn voor de productie van wol. Ergens in het verhaal ontstaat er een crisis die het dorp in twee delen splitst. Het ene deel van het dorp gaat door onder het oude leiderschap, en het andere deel vindt een nieuwe weg. Uiteindelijk, want het is een fabel, er is wel een happy end.
Een beetje vergelijkbaar met wat er nu in de Arabische landen gebeurt?
Ja, als je nu naar Libië kijkt, bijvoorbeeld, dan zie je dat mensen zoeken naar vrijheid, ze proberen onder het juk van het oude regime uit te komen. Dus die parallel zou je kunnen trekken, hoewel het daar natuurlijk wel een stuk groter is.
Dan heb je het dus over oud en nieuw leiderschap. Wat is dan precies het verschil?
Je hebt het in dat soort situaties denk ik vooral nog over oud leiderschap. Er zijn meerdere voorbeelden te noemen waarbij leiderschap een bepaalde rol speelt bij een crisis, denk bijvoorbeeld aan de ramp bij Moerdijk. Dat is een vergelijkbare crisis als in het boek waarbij oud leiderschap op basis van de belangen die er zijn bepaalde risico’s neemt. En dat zie je ook heel duidelijk terugkomen in het boek. In nieuw leiderschap, en dat moet zich natuurlijk nog helemaal laten zien, is toch meer sprake van openheid. Daarin zie je bijvoorbeeld ook de nieuwe media een bepaalde rol spelen. Leiders zullen daarin hun weg moeten vinden.
Heeft het ook met macht te maken? In het boek is er een fabriek die de rest van de keten zijn wil probeert op te leggen?
Ja, zeker. Het besef dat je elkaar nodig hebt om succesvol te kunnen zijn, dat is wel een belangrijke eigenschap van nieuw leiderschap. En dat je dus niet manager bent van een pilaar, maar dat er altijd sprake moet zijn van een verbinding met de rest van het bedrijf. Omdat dat uiteindelijk in het belang is van de klant, of van de burger, of de patiënt. Daar wordt ook heel veel over gesproken, en dan zie je dat die keten in veel organisaties helemaal niet goed werkt. Op het moment dat leiders te veel op hun eigen stuk verantwoordelijkheid gaan zitten en zich te weinig voor het geheel verantwoordelijk voelen, loopt het niet goed.
In het boek is een crisis nodig om nieuw leiderschap te krijgen. Is dat in echte organisaties ook nodig om iets te veranderen?
Nou, het hoeft niet meteen een crisis te zijn, dat kan ook het inzicht zijn van een leider die bijvoorbeeld het boekje leest en daar lering uit trekt. Dat ie denkt: Hé, het kan dus ook anders. Ik zie de organisatie al in die richting bewegen, dus laat ik die kracht nu oppakken en daar wat mee gaan doen.
Over Ben Kuiken
Ben Kuiken is filosoof, schrijver en ontregelaar. Als organisatiefilosoof helpt hij mensen om anders te denken, te kijken en te praten over organisaties en de problemen die daar ontstaan. Ben is auteur van een groot aantal boeken over organiseren, spelen, en filosofie, waaronder De laatste manager, De Organisatiefilosoof, en Het Zinnigste boek dat je ooit zult lezen.
