Zwijgverzuim - Menopauze op de werkvloer: kennis en beleid

Wat zou ik als leidinggevende moeten doen als een financieel risico stelselmatig verborgen wordt?

Menopauze op de werkvloer is op dit moment een van de snelst groeiende oorzaken van productiviteitsverlies en verzuim, maar blijft volledig buiten het zicht van leiderschap en HR. In Nederland en België gaat het om ruim twee miljoen werkende vrouwen die zich in de overgangsfase bevinden. En toch: nauwelijks iemand spreekt erover. Niet de vrouwen zelf, niet hun leidinggevenden, soms de bedrijfsarts.

Dit noemen wij zwijgverzuim: verzuim dat ontstaat doordat mensen zwijgen. Gesprekken stokken, of worden in het geheel niet gevoerd. Eenvoudige oplossingen blijven uit, omdat problemen en gevolgen niet worden uitgesproken.

De stille kosten

Uit onderzoek blijkt dat 35–70% van de vrouwen in de overgang beperkingen ervaart op het werk, en 10–26% zelfs ernstige impact ondervindt.

‘Bij ons is dat geen probleem, ik hoor er nooit iets over’ is geen excuus: iedere organisatie wordt geraakt. In zorg, onderwijs en overheidsinstellingen is het effect zelfs groter dan gemiddeld.

In Nederland is 34% van het ziekteverzuim bij vrouwen tussen 44 en 60 direct gelinkt aan overgangsklachten. In België zien we hetzelfde patroon: meer klachten, meer herstelbehoefte, hogere burn-outindicatoren.

En dan hebben we het nog niet eens over mentaal zwijgverzuim: vrouwen die wel aanwezig zijn, maar minder presteren, terwijl zij met adequate ondersteuning hun werkvermogen zouden behouden.

Het taboe is duurder dan de klachten zelf

Hoe groter het taboe, hoe langer vrouwen wachten met hulp zoeken, en hoe langer organisaties wachten met handelen. In die tussenliggende periode ontstaan fouten, uitval, teamdruk, burn-out en zelfs onnodige medicalisering.

De menopauze is voor veel vrouwen een uitdaging. Maar de kosten hoeven niet zo hoog te zijn als nu - niet in welzijn, vitaliteit en werkplezier, en ook niet in termen van verzuim, uitval of verloren productiviteit.

De oplossingen zijn voorhanden

In Zwijgverzuim bieden wij drie beleidsmatige handvatten die organisaties helpen om zwijgverzuim om te zetten in werkvermogen. Deze drie W’s vormen de kern van mijn model:

WIND – training & kennis als basis

Wind staat voor bewustwording en expertise. Zonder kennis bij leidinggevenden, vrouwen, bedrijfsartsen en HR-professionals ontbreekt de context voor zinvolle gesprekken. Trainingen zorgen voor begrip van de biologische realiteit: van het ‘Duracell-brein’ dat zoekt naar de laatste eicellen tot de innerlijke klimaatcrisis die slaap en concentratie ontregelt.

WARMTE – de menselijke maat en veilige gesprekken

Warmte staat voor empathie, veiligheid en open dialoog. De meeste vrouwen willen hun klachten vooral kunnen bespreken zonder oordeel. Als slechts 3% het gesprek aangaat, is er veel werk te doen. Warmte activeert oplossingen die nu onbenut blijven—ik laat in het boek zien welke dat zijn.

WEG – beleid en perspectief voor duurzame inzetbaarheid

Weg staat voor richting geven: carrièreperspectief, ontwikkelmogelijkheden en beleidsverankering. Het gaat om erkennen dat 45-plusvrouwen een strategische troef zijn -ervaren, veerkrachtig, invloedrijk. Wanneer organisaties menopauze integreren in hun inzetbaarheidsbeleid, stijgt niet alleen het welzijn, maar ook de retentie.