Machtswisseling in management

De basale stelling van het boek 'Machtswisseling in management' is dat het management systeem dat we in de meeste grote bedrijven kennen en dat zich naar hun mening laat kenmerken door hiërarchie, bureaucratie en autocratie niet meer bij deze tijd past. Dat maakt managers volgens Cloke en Goldsmith tot de dinosaurussen van onze moderne organisatie-ecologie. Het systeem werkt niet meer: de bevelstructuur tussen managers en werknemers veroorzaakt een systeem dat snelheid, flexibiliteit en veranderingen blokkeert, frustreert en beperkt. Maar daarnaast doet het - en dan worden de schrijvers uiterst bevlogen en kritisch - een sterke inbreuk op de waarden van de 21e eeuw, zoals autonomie en zelfverwerkelijking. En dat argument weegt voor de schrijvers zwaar. We werken in organisatie met een filosofie en systeem dat geen recht doet aan onze Westerse beschaving. Cloke en Goldsmith geven een mooie analyse van waarom het zo moeilijk is om ondanks deze door velen wel min of meer onderschreven analyse een verandering te weeg te brengen. Allereerst omdat het gaat om een systemisch probleem. Managers en werknemers houden elkaar in een houdgreep. Managers houden vast aan oude achterhaalde autocratische managementprincipes omdat hun macht daarvan afhankelijk is. Werknemers houden de rol vast van afhankelijke spelers in het spel, omdat ze het te risicovol vinden om die rol in de vigerende praktijk te doorbreken en omdat het volledig verantwoordelijkheid nemen voor processen en resultaten het niet gemakkelijker maakt omdat er ook risico's dienen te worden genomen en fouten zullen worden gemaakt, die nu op het management kunnen worden afgewenteld. En zo houdt men elkaar prima in een houdgreep. Een andere bemoeilijkende factor bij het lostrekken van deze 'no win' situatie is het feit dat het hier gaat om een historisch gegroeide rolverdeling die een ideologie is geworden en door alle partijen als de enig mogelijke wordt gezien. Toch is de volgens Cloke en Goldsmith de tijd rijp om het oude managementsysteem overboord te gooien. Want volgens de schrijvers kunnen de uitdagingen van de 21e euwse bedrijven alleen met een echte ommezwaai naar zelfmanagement en organisatiedemocratie worden opgepakt. Alleen dan kunnen de zo nastrevenswaardige bedrijfsdoelen als snelheid, flexibiliteit, ondernemerschap van personeel, klantgerichtheid en innovatie tot hun recht komen.. In de eerste 8 hoofdstukken van het boek wordt het waarom van het mislukken van bureaucratische, hiërarchisch en autocratisch organiseren breed en fijnmazig uitgemeten. Aan bod komen onder meer de funeste werking op de communicatie tussen mensen in organisaties en op het moreel en de motivatie van personeel dat op punten waar ze ondernemerschap, initiatief en verantwoordelijkheid zouden kunnen oppakken steeds weer in de afhankelijkheidsrol worden gedrukt. En op het negatieve effect op de kwaliteit van de dienstverlening, die zo sterk afhankelijk is van intrinsieke motivatie van personeel. In de tweede acht hoofdstukken geven de schrijvers praktische handwijzingen om uit de houdgreep van het oude management denken te komen, zonder (gelukkig) met een klant en klaar concept te komen, want dat zou na een zorgvuldige en fundamentele analyse ook ongeloofwaardig zijn. Het zijn naast vernieuwende ook wel een aantal bekende inzichten die de schrijvers inbrengen, maar ze behandelen ze erg praktisch. Dus voor degene die er wat mee wil, kan ermee aan de slag. Bijvoorbeeld met manieren om integer waarden te ontwikkelen binnen organisaties. Of levende zich ontwikkelende netwerken. Of communicatief leiderschap dat het oude management dient te vervangen. Of innovatieve en zelfsturende teams. Of complexe zelfcorrigerende systemen die leren en ontwikkeling kunnen waarborgen. De keuze is nu helder: of het bureaucratische hiërarchische en autocratische systeem voor lief nemen en je volgens de trend van vandaag als een rat leren gedragen, of je laten uitdagen en inspireren door een boek als dit. Voer voor idealisten en ratten die twijfelen!