Zo begrijpen ze je wel!

In 'Zo begrijpen ze je wel!' zetten Ellen Steffens en Estrella Meijs gangbare communicatietheorieën in nieuw perspectief door ze te combineren met elkaar en met een aantal handige technieken. Het boek wil u helpen zakelijke communicatie te verhelderen en relaties te verbeteren. Centraal staan de Roos van Leary, de Rationeel-emotieve therapie (RET) van Albert Ellis en het communicatiemodel van Schulz von Thun. In het boek is een belangrijke rol weggelegd voor 8 karakters die gekoppeld zijn aan de typeringen in de Roos van Leary, een mooie vondst. Verder is er aandacht voor onder meer luisteren-samenvatten-doorvragen, selectieve aandacht, waarneming en geheugen, feedback geven en het inhouds- en betrekkingsaspect. Zonder dat ze benoemd worden, komen ook de kernkwadranten van Ofman aan de orde. Via QR-codes geven Steffens en Meijs meerwaarde aan het boek door te linken naar filmpjes op YouTube. Wie met zijn smartphone de QR-code scant, heeft meteen toegang tot heldere, grappige filmpjes die de theorie op zeer effectieve wijze verduidelijken en het boek meerwaarde geven. Steffens en Meijs willen de lezer leren om zijn boodschap te vereenvoudigen en spanning in zichzelf en tussen zichzelf en de toehoorder te verminderen. Daarnaast zetten ze aan om timing in je voordeel te gebruiken, de situatie in te schatten, de meest effectieve communicatietechniek voor die situatie in te zetten en daarbij de juiste woorden en zinnen te kiezen. De genoemde theorieën hebben hun nut ruimschoots bewezen. Hoewel Steffens en Meijs de theorieën helder en overzichtelijk bespreken en voldoende praktijkvoorbeelden aandragen, is het een grote stap van theorie naar de dagelijkse praktijk. Elke theorie an sich toepassen is al een kluif, het combineren van de verschillende tools vraagt veel oefening en inzicht. Daarvoor geeft het boek eigenlijk te weinig praktische handvatten. Er staan wel oefeningen in het boek, maar dat zijn er zo weinig dat het weinig zoden aan de dijk zet. Bovendien: wie geeft feedback op de gedane oefeningen? In het een na laatste hoofdstuk beloven de schrijfsters alle theorieën te verbinden en toepasbaar te maken. Dat lukt niet helemaal. Er zijn twee basisregels, aldus Steffens en Meijs: - weet waar je heen wil met het gesprek - en maak het gesprek veilig. Vervolgens halen ze praktijkvoorbeelden aan waarin de besproken theorieën gebruikt worden. Het blijft echter lastig om het verband te zien tussen de voorbeeldsituaties en de behandelde theorieën. Het was het wellicht beter geweest om elke situatie volgens een vast stramien te analyseren, dan te bepalen welke theorieën toegepast moeten worden en dat stap voor stap te doen. Steffens en Meijs hebben geprobeerd bestaande theorieën en technieken meer 'van zichzelf' te maken door er een eigen draai aan te geven. De techniek van luisteren-samenvatten-doorvragen bestaat al vele jaren. Steffens en Meijs maken er de OER-kracht van: oprecht luisteren, effectief samenvatten, respectvol doorvragen. Of die toevoeging meerwaarde heeft, is de vraag, inhoudelijk is er immers niets veranderd. In een krampachtige poging tot vereenvoudiging noemen ze AAA als manier om met lastig gedrag om te gaan. AAA staat voor Aandacht geven aan de onderliggende drijfveer, Afstemmen op het dominantieniveau van de ander en Assertief zijn. Voor de vereenvoudiging was DDD misschien wel voor de hand liggender en duidelijker geweest: drijfveer, dominantie en duidelijkheid. Jammer ook dat er links en rechts storende taalfouten in het boek staan. Een tekst als 'Birgit antwoord onbevangen' doet toch enigszins afbreuk aan het boek. Voor degene die zich beroepsmatig met communicatie bezighoudt, is 'Zo begrijpen ze je wel!' prima te behappen. Voor wie niet thuis is in het vakgebied, is het wellicht lastig om aan de hand van dit boek de stap van abstract naar concreet, van theorie naar praktijk, te zetten.