Resultaatgericht management in de publieke sector

De auteurs Hoorweg, Nooteboom en Spoelman hebben het onderwerp resultaatgericht management in een model gegoten, dat bestaat uit de volgende vijf onderdelen: - besturing en beheersing; - organisatie; - bestuurlijke informatievoorziening; - informatie- en communicatietechnologie; - gedrag. In separate hoofdstukken worden deze onderwerpen uitgebreid toegelicht aan de hand van modellen en voorbeelden. Na een beschouwing over het verschil tussen besturen en beheersen volgt uitleg over het vaststellen van beleidsdoelstellingen. Volgens de auteurs kunnen beleidsvraagstukken met behulp van een probleemboom en doelenboom omgezet worden in doelstellingen. Mijns inziens een erg eenvoudige voorstelling van zaken als het gaat om complex overheidsbeleid. Hoofdstuk drie gaat in op de organisatie. Dit start met een prima overzicht van rijksbrede ontwikkelingen binnen de bedrijfsvoeringskolommen (personeel, ICT, inkoop, financiën, etcetera.) en geeft aan welke gevolgen dit heeft voor een organisatie. Daarnaast een sterk pleidooi voor het invoeren van projectmanagement binnen rijksoverheden, dat in sommige organisaties ook voortvarend wordt opgepakt. De onderwerpen bestuurlijke informatievoorziening en ICT worden uitgebreid behandeld, gezien de achtergrond van de auteurs ook niet verbazingwekkend. De auteurs maken duidelijk dat geïntegreerde systemen, business intelligence en datawarehouses de wereld eenvoudiger maken. Dat is een logisch verhaal, maar onderbelicht blijft of dit soort systemen een randvoorwaarde voor het succesvol implementeren van resultaatgericht management zijn. Onderdeel vijf van het model (gedrag) krijgt in pagina's en inhoudelijk gezien het minste aandacht, opmerkelijk! Want volgens de auteurs is resultaatgericht handelen en gedrag de belangrijkste factor om het concept te laten werken. Jammer dat het boek op dit punt dan ook achterblijft bij de verwachting. Vanuit eigen ervaring bij een groot ministerie zou ik ervoor pleiten om de verandering richting resultaatgericht management eerst vooral te richten op de gedragscomponent. Systemen invoeren, organisatiestructuren aanpassen, etcetera kunnen in elke organisatie doorgevoerd worden, maar zullen niet leiden tot resultaatgericht management. Terwijl het aanpakken van het gedrag van medewerkers en management wel kan leiden tot verandering, zonder dat alle systemen geïntegreerd zijn! Ik had graag gezien dat de auteurs een beschouwing zouden geven over resultaatgericht management. Ze geven slechts aan dat het onderwerp aandacht verdient, we moeten niet denken 'dat het wel weer overwaait'. Maar is resultaatgericht management echt de oplossing voor de overheid? Zijn er dan helemaal geen risico's? Het boek is specifiek geschreven voor (semi-)overheidsorganisaties en bevat veel jargon. Het taalgebruik is ambtelijk en complex, wat te denken van deze zin: 'De 'grand-design'-aanpak zoals die hierbij in het verleden werd gehanteerd, ging te veel uit van organisatiegericht denken en de fictie van een collectieve rationaliteit waarbinnen de institutionalisering van het ontwikkelde instrumentarium zou moeten plaatsvinden'. Dus buiten de specifieke doelgroep (overheidsmanagers) zal ik het boek niet aanraden.