Zo doen we dat hier!

Na een korte inleiding over integriteit laten Niels-Ingvar Boer en Albert Jan Stam een twaalftal (ervaren) bestuurders aan het woord. Verhalen vol met inzichten en dilemma’s van bestuurders in de financiële dienstverlening, het onderwijs, van woningcorporaties, zorg en openbaar bestuur. Door de voorbeelden word ik veelvuldig blootgesteld aan integriteitkwesties die variëren van het declareren van een taxiritje tot salarissen boven de Balkenende-norm. Ik begin me te verplaatsen in de gedachten en handelswijze van bestuurders. Zou ik hetzelfde handelen of problemen anders aanpakken? Hoe denk ik zelf eigenlijk over integriteit? Langzaam begin ik een mening te vormen over de integriteitkwesties. ‘Gedrag dat binnen de regels past, is niet altijd wenselijk gedrag’ is naar mijn mening de meest pakkende quote. De regels die voor de crisis als acceptabel werden beschouwd, gelden nu vaak nog steeds, maar daar wordt anders naar gekeken. Een zekere vorm van alertheid bekruipt me en het besef dat het belangrijk is om stil te staan bij wat integer handelen voor mij betekent, nu en in de toekomst. Boer en Stam komen in deel 3 van het boek terug op een aantal patronen. Op basis van de uitgesproken ervaringen en inzichten ventileren zij 7 omega-krachten die integriteit binnen organisaties stimuleren. De krachten van de verbinding, vertrouwen, moresprudentie, dialoog, transparantie, het goede voorbeeld en volharding worden uiteengezet. Daarnaast beschrijven Boer en Stam ook de mogelijke valkuilen die kunnen ontstaan wanneer bestuurders doorschieten in deze krachten. Tot slot worden 7 alfa-krachten geformuleerd. De krachten helikopterview, behoedzaamheid, helderheid, doorzettingskracht, terughoudendheid, opportunisme en probleemoplossend vermogen komen hieruit voort. Op zichzelf ook nastrevenswaardige krachten, maar deze kunnen volgens Boer en Stam contraproductief werken op de omega-krachten. Kortom, door de uiteenzetting van alfa-krachten, valkuilen en omega-krachten creëren Boer en Stam een moreel krachtenveld waarin bestuurders zich moeten manoeuvreren om integriteit in organisaties te stimuleren. Het model dat Boer en Stam opstellen over het krachtenveld ziet er op papier logisch uit en voorziet in handvatten voor bestuurders. Het kan een interessant hulpmiddel zijn voor bestuurders, maar de verhalen van bestuurders maken het boek interessant voor iedere manager om te lezen. Het zijn juist deze verhalen die mij voor het eerst dwingen om écht over integriteit na te denken. ‘Zo doen we dat hier’ lijkt geschreven als reactie op het integriteitsdebat in de samenleving. Boer en Stam slagen erin om integriteitsdenken in een breder perspectief te plaatsen en het debat meer structuur te geven. Met als bonus een moreel krachtenveld waardoor je het boek met enig gevoel van balans dichtslaat.